طراحی و ساخت سالنهای پرورش طیور در آب و هوای گرم
نویسنده: آگهی نامه پیک دامپرور
معرفی :
تاکنون مقالات بسیار زیادی در مورد تاثیرات آب و هوای گرم بر تولیدات طیور و نیازمندیهای مرتبط برای ساخت سالنهای مناسب با چنین محیطهایی نوشته شده است . اما در تمامی نوشته هایی از این دست ، شرایط موجود در محیطهای گرم ، یکسان در نظر گرفته میشوند .
در واقع ، شرایط مختلف و متفاوتی در آب و هوای گرم پدید می آید . شرایط فوق با توجه به فاکتورهایی چون عرض جغرافیایی ، ارتفاع ، و شرایط آب و هوایی ( دما ، رطوبت ، تشعشع خورشید و حرکت هوا ) ، پدید می آیند . تولیدکنندگان بایستی با توجه به تجربیات بدست آمده در منطقه خود ، اقدام به طراحی و احداث سالنهای پرورش طیور نمایند .
استرس محیطی :
فیزیولوژی طیور وحشی و تاثیرپذیری آن از فاکتورهای فیزیکی مرتبط با استرس محیطی ، اندکی پیچیده است . از سوی دیگر ، سنجش دمای داخلی بدن پرندگانی چون Gallinaseus ( مرغها ) در 41.2 تا 42.2 درجه سانتی گراد مشخص نموده است که دمای فوق ، در مقایسه با دامهای پستاندار و انسانها ( 36 تا 39 درجه سانتی گراد ) بالاتر است . این در حالیست که ، حد آستانه استرس گرمایی طیور درمقایسه با سایر حیوانات پائین تر است .
این در حالیست که در صورت سقوط دمای بدن پرندگان به میزان 20 درجه سانتی گراد پائین تر از میزان عادی ، در صورت گرم نمودن مناسب پرنده ، بازگشت به شرایط عادی امکانپذیر خواهد بود . احتمال مرگ طیور اهلی ، بدلیل استرس گرمایی ( Hyperthermia ) بیشتر از استرس در ارتباط با کاهش دما ( Hypothrmia ) میباشد .
طیور صنعتی ، بدلیل آنکه فاقد غدد عرق میباشند ، توانایی تحمل هوای گرم و مرطوب را ندارند . اگرچه ، در برخی موارد ، حرکت آب ، میان بافتهای مختلف پرنده به خنک نمودن آن کمک شایانی میکند . این در حالیست که تنها ، ضمیمه های سر ( همانند تاج ) سرشار از مویرگهای خونی بوده و توانایی دفع گرما به صورت مستقیم را دارند .
رگهای خونی موجود در اندامهای ضمیمه سطحی و اعصاب اتساع کننده رگهای پاها ( نزدیک به سطح پوست ) ، بصورت محسوسی ( هدایت ، انتقال و تشعشع ) در دفع گرمای بدن از راه تبخیر ، موثر میباشند . طیور پرورشی در محیط گرم ، اقدام به دفع گرما می نمایند . در خنک نمودن بدن به روش تبخیر ، جذب گرمای نهان تبخیر سبب دفع گرما به محیط بیرون میشود .
میزان بالایی از دفع گرما توسط پرندگان ، از راه ریه ها صورت میپذیرد . توجه داشته باشید که ریه ها واجد کیسه های هوایی بزرگی است که فاقد مویرگهای خونی میباشند . این دسته از کیسه های هوایی ، هیچ نقشی را در تبادلات گازی اکسیژن و دی اکسید کربن بازی نمی کنند . کیسه های هوایی فوق ، پدید آورنده سطوح مرطوب وسیعی هستند . این سطوح مرطوب ، نواحی مناسبی جهت تبخیر آب و خنک نمودن تبخیری میباشند . پرندگان ، گرمای فوق را به صورت له له زدن از دست میدهند . اصولا ، عمل له له زدن زمانی روی می دهد که دمای بدن پرنده به 43 درجه سانتیگراد میرسد .
تاثیرات منفی ناشی از میزان رطوبت بالا ، سبب بروز خسارتهای مختلفی میشوند . هوای اشباع شده با بخار آب ، از بروز خسارات بعدی ناشی از تبخیر توسط پرندگان ، پیشگیری میکند . توجه به این نکته ضروری است که دما و رطوبت ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند . در دمای حدود 20 درجه سانتیگراد ، افزایش رطوبت تا 90 درصد امکانپذیر است . در چنین حالتی ، تاثیرات ظاهری اندکی را بر ضریب تبدیل غذایی یا میزان رشد پرندگان مشاهده خواهید کرد . این در حالیست که رطوبت حدود 70 درصد در دمای 29 درجه سانتیگراد ، تاثیرات مشخصی بر میزان رشد پرندگان گوشتی خواهد گذاشت .
متابولیسم طیور :
متابولیسم بدن پرندگان ، دائما در حال تولید گرما میباشد . این در حالیست که پرندگان ، در دمای 35 تا 40 درجه سانتی گراد ، قادر به دفع گرمای بدن خود از راه تبخیر نخواهند بود . در چنین حالتی ، دمای بدن پرنده ، افزایش یافته و گرمای بالایی تولید میگردد . در صورتیکه به حالت پدید آمده توجه نشود ، استرس گرمایی حاد و مرگ بر اثر Hyperthermia را بدنبال خواهد داشت .
از سوی دیگر ، فعالیتهای غذایی پرنده نیز سبب تولید گرما در بدن پرنده میشوند . این قبیل فعالیتها شامل حرکت به اطراف به منظور یافتن غذا ، تجسس ، هضم و جذب میباشند . بنابراین ، کاهش دریافت غذا توسط پرنده بر متابولیسم و گرما موثر خواهند بود . دریافت آب تحت شرایط استرس گرمایی دوبرابر میشود ولی به حالت قبلی و عادی خود باز میگردد . بر اساس تحقیقات بدست آمده ، تاثیرات استرس گرمایی بر طیور تخمگذار به اثبات رسیده است . تاثیرات یاد شده در طیور تخمگذار ، بر تولید تخم مرغ ، وزن تخم مرغ و همچنین وزن پوسته میباشد . اما استرس گرمایی در طیور گوشتی ، سبب افت لاشه و افزایش چربی محوطه شکمی میشود .
سالنهای مناسب برای پرورش طیور :
بطور معمول ، تاثیرات مخرب و شدید استرس گرمایی را میتوان در گله های بزرگ پرندگان هیبرید مشاهده نمود . این دسته از پرندگان در نواحی سردسیر پرورش داده میشوند و استرس سرمایی ، در آنها از اهمیت بیشتری برخوردار میباشد . سالنهای پرورش پرندگان هیبرید ، بصورت اختصاصی طراحی میشوند . روند طراحی و اجرای چنین سالنهایی در آب و هوای گرم ، بسیار حساس است .
اما توجه داشته باشید که به رغم حساسیتهای موجود ، ممکن است نتایج طراحی هایی از این دست پاسخگوی آب و هوای نامناسب مناطق گرمسیری نبوده و تولید را دچار مشکل نماید .
چنین سالنهایی توانایی دفع گرما از راه عایق بندی را نداشته و فاقد جریان هوای متناسب با نوع تولید میباشد .
دو ناحیه آب و هوایی گرمسیری نیازمند دقت و بررسی میباشند . نخست ، آن دسته از نواحی میباشند که بالا یا پائین تر از خط استوا قرار دارند . چنین نواحی ، دمای 25 تا 35 درجه سانتی گراد را با رطوبت بسیار بالا تجربه میکنند . وزش باد نیز در چنین نواحی اندک میباشد .
دوم ، نواحی گرم سنتی میباشند . این دسته از مناطق ، خشک یا نیمه خشک بوده و میزان وسیعی از دما ( 8 تا 49 درجه سانتی گراد ) را تجربه می کنند . دمای این مناطق به صورت روزانه ( شب / روز ) و فصلی ( زمستان / تابستان ) تغییر میکند . اینگونه نواحی دمایی ، اگرچه در خارج از نواحی استوایی قرار میگیرند ( 15 تا 30 درجه از خط استوا ) شدت بالایی از اشعه خورشید را دریافت میکنند . چنین مناطقی ، واجد بادهای شدید متعددی هستند .
محل احداث سالنهای پرورش طیور :
نخستین نکته ایی که بایستی مدنظر قرار گیرد ، محل احداث سالنهای پرورش طیور میباشد . توجه داشته باشید که در هنگام احداث سالنها ، یک قانون کلی را مد نظر داشته باشید :
ü احداث سالنهایی از این دست ، نیازمند بهره برداری از نقشه های محیطی منطقه میباشد .
با استفاده از چنین نقشه هایی شما قادر خواهید بود تا از جریان بادهای محلی و سایه های مناطق بلند ، حداکثر استفاده را بنمائید . همچنین با بهره گیری از اسناد و مدارک ثبت شده سرعت و جهت بادهای محلی ، میتوانید جهت آشیانه ها را به منظور استفاده مناسب از جریان هوا تنظیم نمائید . از سوی دیگر سعی کنید تا سالنهای پرورش را دور از پوششهای تنک گیاهی و درختان و ساختمانهای بلند ، تعبیه نمائید . این قبیل موانع سبب به هم ریختگی جریانهای هوای طبیعی مورد استفاده شما خواهند شد .
درختان بلند فاقد برگ و شاخه یا واجد شاخه در بلندترین نقطه ، سایه مناسبی را بدون تداخل با جریان هوا ، ایجاد می نمایند . این در حالیست که درختان کوتاه واجد شاخ و برگ فراوان و همچنین بوته هایی چون مرکبات و انبه ، به طور کلی تاثیرات مخربی را در سالنهای پرورش طیور خواهند گذارد . در واقع ، ارتفاع درختان فوق ، به اندازه ایی نیست که سایه مناسبی را برای سالنهای پرورش فراهم نمایند و از سوی دیگر ، سبب مسدود شدن جریان هوا نیز میشوند .
درختان و گیاهان ، با تبخیر آب از برگهای خود سبب خنک شدن محیط میشوند . در واقع ، درختان و گیاهان ، گرمای محیط را برای تبخیر آب در برگهای خود دریافت میکنند . از سوی دیگر ، حرکت هوا در میان گیاهان فوق سبب کاهش دمای هوا تا سه درجه سانتی گراد خواهد شد .
احداث سالنهای پرورش طیور در نواحی گرم و خشک از اهمیت ویژه ایی برخوردار میباشد . تحت چنین شرایطی ، احداث این سالنها در نزدیکی گیاهان ، منافع قابل توجهی برای شما خواهند داشت . حتی مراتع تحت آبیاری نیز در این راه به شما کمک خواهند نمود . چمنزارها یا مراتع پوشیده از گیاهانی چون یونجه ، آجیلهای زمینی ، نخود دامی ، کدوها ( خیار ، کدوتنبل یا خربزه ) اشعه خورشید را جذب میکند . درحالیکه ، زمینهای فاقد پوشش گیاهی ، میزان قابل توجهی از تشعشعات خورشید را باز میگردانند .
احداث سالنهای پرورش طیور در مجاور نواحی متراکم از گیاهانی چون نیشکر و کاکائو که ممکن است پناهگاه جوندگان غارتگری چون موشهای قهوه ایی باشند ، ایده مناسبی نیست .
احداث سالنها :
طراحی و ساخت سالنهای پرورش طیور در نواحی گرمسیری ، بایستی به گونه ایی باشد که سقف آن در معرض مستقیم تابش آفتاب قرار نگیرد . این کار ، از انتقال گرمای مستقیم بر روی پرندگان جلوگیری خواهد کرد . قرارگیری سالنهای پرورش در سایه ، روشی بسیار موثر بوده و گرمای تولید شده را به نصف تقلیل خواهد داد .
عایق بندی سقف سالن به وسیله آهن گالوانیزه روش موثری میباشد . این نوع عایق بندی ، انتقال تشعشعات طول موج بلند بر روی پرندگان را کاهش می دهد . استفاده از گیاهان یا بهره گیری از کاه گل در سقف سالن نیز از راههای ارزان قیمت میباشند . اما در چنین مواردی بایستی احتیاطات لازمه را بکار برد زیرا این مواد ، محل مناسبی برای رشد و تکثیر جوندگان موذی ، پرندگان وحشی و انگلهای مختلف میباشند .
رنگ سقف سالن نیز از اهمیت ویژه ایی برخوردار بوده و تاثیرات بسیار زیادی خواهد داشت . در واقع ، سطوح سفید ، براق و صیقلی در مقایسه با سطوح تیره و زبر ، حرارت کمتری را در خود ذخیره میکنند . سفید کردن سقف سالن ، ایده خوبی است . این کار ، همچنین سبب پوشیده شدن نقاط زنگ زده و زبری خواهد شد که دلیل جذب تابش گرم آفتاب هستند .
ایجاد جریان مناسبی از هوا در میان سالن ، سبب دفع گرما ، بخار آب و آلودگیهای شیمیایی چون آمونیاک مدفوع و ... میشود . درصورتیکه پرندگان در قفس قرار دارند ، برقراری تهویه مناسب ، اندکی مشکل خواهد بود . چرا که قفسها نیز به تولید هوای گرم کمک می کنند .
در برخی مناطق ، ممکن است برای حفاظت پرندگان در برابر بادهای قوی و بارش باران ، نیازمند احداث دیوارهای محکم و ثابتی باشیم . اینگونه وقایع ( بارش باران و وقوع طوفان ) ، ممکن است در هر زمانی از سال روی دهند . در برخی مناطق نیز بایستی از تجهیزات موقتی استفاده کرد که بتوان براحتی نصب کرد و براحتی نیز برداشت . این قبیل تجهیزات ، برای حفاظت پرندگان در ماههای بارانی سال کاربرد دارند .
دیوار سالنهای پرورش طیور در هوای گرم و خشک با نوسانات دمایی بالا ، باید واجد ظرفیت دمایی بالایی بوده و گرمای پائینی را از خود عبور دهد . اینگونه دیوارها گرمای هوا را در طول روز جذب نموده و در خلال شب آزاد میکنند و دمای ثابتی را در طول 24 ساعت شبانه روز برای پرندگان فراهم می آورند .
این نوع سیستم عایق بندی ، برای واحدهای پرورش طیور صنعتی پیشنهاد نمیشود . زیرا جریان هوای آن ناکافی بوده و توانایی دفع آمونیاک را نخواهد داشت .
واحدهای بزرگتر :
برخی از واحدهای پرورش بزرگ ، بصورت باز و سنتی طراحی و ساخته شده اند . این نوع طراحی از آن جهت انجام می گیرد که حداکثر بهره برداری ، از جریان هوای طبیعی صورت پذیرد . به طور حتم ، جریان هوای طبیعی ، علاوه بر ارزان بودن ، تاحدودی قابل اطمینان نیز میباشد .
در حال حاضر ، بسیاری از سالنهای پرورش نیز از سیستمهای بسته استفاده نموده اند . بطور حتم ، این قبیل سیستمها نیازمند بازرسیهای دوره ایی میباشند . در واقع ، جریان هوای پرفشار و ادامه دار در این قبیل سیستمها ، حیاتی میباشد . در چنین سیستمهایی ، با استفاده از مه پاش یا سیستمهای تونلی پد خنک کننده / مه پاش ، جریان هوا را خنک میکنند . این قبیل سیستمها بر پایه ترکیب خنک کننده تبخیری و جریان هوا طراحی میشوند .
عایق بندی چنین سیستمهایی ، نیازمند سرمایه گذاری اولیه بیشتری میباشد . از سوی دیگر ، تولیدکنندگان به منظور دستیابی به کنترل محیطی ، بایستی دقت بسیار بالایی داشته و از سوی دیگر به منابع برق اعتماد کامل داشته باشند . بنابراین پیشنهاد میگردد در محاسبات اولیه خود ، ژنراتورهای تولیدکننده برق را نیز مدنظر قرار دهند .
1- چگونه می توان یك تخم مرغ تازه و كهنه را از یكدیگر تشخیص داد ؟
اگر یك تخم مرغ تازه را در ظرف آبی وارد كنیم در میان آب غرق میگردد در حالیكه یك تخم مرغ كهنه بر سطح آب شناور می‌ماند.
2- دلیل شناور ماندن تخم مرغ كهنه بر سطح آب چیست ؟
دلیل این شناوری رشد كیسه هوایی تخم مرغ در اثر گذشت زمان و تبخیر آب تخم مرغ از آن است.
3- چرا گاهی اوقات تخم مرغ به سختی پوست كنده میشود ؟
این خود دلیلی بر تازگی تخم مرغ است ، اگر این تخم مرغها را به مدت یك هفته تا 10 روز در انبار نگهداری نمایند بعد از پختن معمولا" راحت تر پوست كنده میشوند.
4- چرا بعضی از تخم مرغها دارای یك حلقه سبزرنگ به دور زرده خود میباشند ؟
علت تشكیل این حلقه تركیب آهن و گوگرد موجود در تخم مرغ میباشد.
5- آیا تخم مرغهای دارای این حلقه های سبزرنگ را میتوان مصرف نمود ؟
بلی ، زیرا این حلقه ها دلیلی بر امر خرابی تخم مرغ نیست و اثری بر ارزش غذایی آن ندارد.
6- كدام كشور بیشترین مصرف سرانه تخم مرغ را دارد ؟
ژاپن
7- رشته های نخی شكل سفید رنگ موجود در سفیده تخم مرغ چه نامیده میشود ؟
شالاز
8- ساختار شالاز از چه ماده ای تشكیل شده است ؟
پروتئین
9- وظیفه رشته شالاز در تخم مرغ چیست ؟
نگهداری زرده در مركز سفیده تخم مرغ است.
10-چرا گاهی سفیده تخم مرغ كدررنگ است ؟
كدر بودن سفیده تخم مرغ به دلیل وجود دی اكسید كربن موجود در تخم مرغ است.
11-آیا این امر ( كدری سفیده تخم مرغ ) دلیل بر تازگی آن است ؟
بلی ، دلیل این امر دی اكسید كربن موجود در تخم مرغ بوده كه فرصت خروج از پوسته را نیافته است.
12- كریستال زرد یا سبزرنگ موجود در سفیده تخم مرغ بیانگر چیست ؟
حضور بلورهای زرد یا سبزرنگ در سفیده خام به دلیل وجود ریبوفلاوین تخم مرغ است.
13- آیا خوردن تخم مرغ خام صحیح است ؟
خطر مسمومیت غذایی تخم مرغهای خام و ناپخته بالاست و بهتر است كه غذاهای حاوی تخم مرغ خام مصرف نشوند.
14- چرا باید تخم مرغها را در بسته های مخصوص خودشان نگهداری نمود ؟
سطح پوسته تخم مرغ حاوی روزنه های بسیار است و اگر تخم مرغ را در بسته های مخصوص خودشان نگهداری ننماییم ، از این طریق تخم مرغ بو و طعم غذاهای درون یخچال را جذب می‌نماید.
15- بهترین راه ذخیره تخم مرغها چیست ؟
بهترین راه ذخیره تخم مرغها این است كه در بسته های مخصوص خود و در یخچال نگهداری شوند.
16- برای چه مدت میتوان تخم مرغها را نگهداری نمود ؟
تخم مرغهای تازه را میتوان در بسته بندی های مخصوص خودشان و در دمای یخچالی 4 تا 5 هفته پس از تولید نگهداری كرد.
17- جهت كاهش كیفیت تخم مرغها چه باید كرد ؟
به محض خرید ، تخم مرغها را از یخچال فروشگاهها آنها را به یخچال منازل منتقل كرد.
18- چرا باید تخم مرغها را در یخچال نگهداری كرد ؟
تخم مرغها نیز مانند سایر مواد غذایی فسادپذیر بوده و دارای تاریخ مصرف است. اگر تخم مرغ را در فضای باز نگهداری نماییم این امر فساد تخم مرغ را تسریع می‌بخشد.
19- رنگ پوسته تخم مرغ به چه عواملی بستگی دارد ؟
این امر به نژاد مرغهای تخمگذار مربوط است.
20- آیا رنگ پوسته تخم مرغ اثری در ارزش غذایی آن دارد ؟
خیر ، رنگ پوسته وابسته به نژاد بوده و هیچ اثری بر ارزش غذایی آن ، كیفیت ، طعم و نوع پخت آن ندارد.
21- آیا بین لاله گوش مرغهای تخمگذار و رنگ تخم مرغهای آنها ارتباطی وجود دارد ؟
بلی ، مرغهای با لاله گوش سفید تخم مرغ سفید و مرغهای با لاله گوش قرمز تخم مرغهای قهوه ای تولید می‌نمایند.
22- علل ایجاد لكه های خونی در تخم مرغ چیست ؟
گاهی اوقات لكه های خونی كوچك در زرده تخم مرغ دیده می شود ، این لكه ها دلیل بر نطفه دار بودن تخم مرغ نیست ، بلكه به علت پارگی عروق خونی بر روی زرده در طی شكل گیری تخم مرغ بوجود می آیند.
23- آیا از تخم مرغ های دارای لكه خونی میتوان استفاده نمود ؟
بلی ، میتوان با نوك چاقو آن لكه ها را برداشت و از تخم مرغها استفاده نمود.
24- درجه بندی یك تخم مرغ بر چه اساسی تعیین میگردد ؟
تخم مرغها را بر مبنای كیفیت پوسته ، كیفیت داخلی و اندازه كیسه هوایی آنها درجه بندی می‌كنند.
25- نگهداری تخم مرغ به مدت 1 روز در دمای اتاق معادل چند روز نگهداری آن در یخچال است ؟
معادل با نگهداری آن به مدت یك هفته در یخچال است.
26- بهترین محل نگهداری تخم مرغها در یخچال كجاست ؟
تخم مرغ را باید در طبقات یخچال و در بسته های مخصوص خودشان نگهداری نمود.
27- چرا درب یخچال محل مناسبی جهت نگهداری تخم مرغ نیست ؟
چون دارای نوسانات دمایی زیادی است.
28- مصرف سرانه تخم مرغ در ایران چقدر است ؟
84/5 كیلوگرم در سال
29- 5 گروه عمده غذایی كدامند ؟
1- گروه نانها
2- گروه سبزیها
3- گروه میوه ها
4- گروه گوشت ، ماكیان ، تخم مرغ ، ماهی و حبوبات
5- گروه شیر و لبنیات ( ماست و پنیر )
30- آیا میتوان تخم مرغ را به عنوان یك رژیم غذایی سالم مصرف نمود ؟
تخم مرغ در گروه گوشت و ماكیان قرار دارد و میتوان آنرا به طور متناوب به جای گوشت قرمز ، ماهی و مرغ استفاده نمود.
31- تخم مرغ حاوی چه مواد غذایی است ؟
پروتئین ، كلسیم ، فسفر ، انواع ویتامین ها و مواد معدنی ، چربیها
32- چه عواملی در افزایش میزان سطح كلسترول خون مؤثرند ؟
چربیهای اشباع در مقایسه با كلسترول رژیم غذایی بر افزایش میزان سطح كلسترول خون مؤثرتر هستند.
33- كلسترول چیست ؟
كلسترول از نظر ساختار شیمیایی نوعی موم محسوب میشود.
34- نقش كلسترول چیست ؟
كلسترول در ساختمان سلولها و هورمونها بدن نقش بسزایی را ایفا می‌نماید.
35- كلسترول توسط كدام عضو بدن تولید میگردد ؟
كبد
36- انواع كلسترول كدامند ؟
كلسترول غذایی و كلسترول خون
37- كلسترول غذایی چیست ؟
كلسترولی است كه از طریق غذا وارد بدن میشود.
38- كلسترول خون چیست ؟
كلسترولی است كه در عروق خونی جریان دارد.
39- آیا همه منابع غنی از پروتئین گران قیمت هستند ؟
خیر ، زیرا تخم مرغ یك منبع غنی از پروتئین با قیمت مناسب است كه محققین از آن به عنوان یك معیار استاندارد جهت اندازه گیری پروتئین سایر مواد غذایی بهره می‌برند.
40- هر مرغ بطور متوسط سالانه چه تعداد تخم مرغ می‌گذارد ؟
در حدود 300 عدد
41- چه میزان چربی در تخم مرغ موجود است ؟
5/4 گرم چربی
42- چه میزان از چربی موجود در تخم مرغ اشباع است ؟
5/1 گرم
43- چه میزان از چربی موجود در تخم مرغ غیراشباع است ؟
8/2 گرم
44- میزان بالای كلسترول خون باعث چه رخدادهایی میگردد ؟
اگر میزان كلسترول خون بالا باشد ، سبب می گردد كه سرخرگها مسدود گردند و این امر باعث كندشدن حركت خون در رگها گردیده و ممكن است آنرا بطور كلی مسدود نماید و باعث حمله قلبی گردد.
45- چگونه می توان میزان كلسترول خون و خطرات حمله قلبی را كاهش داد ؟
با عدم مصرف چربیهای اشباع ، افزایش تمرینات بدنی ، داشتن وزن متناسب با قد و عدم مصرف سیگار می توان سطح كلسترول خون را كاهش داد.
46- مسمومیت غذایی چیست ؟
تمامی مواد مغذی قابلیت انتقال میكروارگانیزم ها و توكسین ها را دارند كه اگر بر اثر فرآوری مناسب ( معمولا" حرارت ) از بین نروند ، نتیجه آن مسمومیت غذایی است.
47- چگونه میتوان خطر مسمومیت غذایی توسط تخم مرغ را كاهش داد ؟
پوسته یك تخم مرغ معمولا" حاوی انواع میكروارگانیزم هاست كه با ضدعفونی نمودن ، شستن و پاك كردن پوسته یك تخم مرغ میتوان خطر مسمومیت توسط میكروارگانیزمها را كاهش داد.
48- برای كاهش احتمال خطر مسمومیت به هنگام طبخ غذا با تخم مرغ چه باید كرد ؟
از تخم مرغهای آلوده ، ترك دار ، شكسته و … نباید استفاده نمود و از روشهای اصولی چون شستن دستها ، ضدعفونی كردن وسایل و ظرفهای آشپزخانه و غیره بهره برد.
49- باكتریها علاوه بر غذا به چه عوامل دیگری نیازمندند ؟
رطوبت ، دما و زمان
50- جهت از بین بردن خطر وجود باكتریها در تخم مرغ از چه روشهایی میتوان بهره برد ؟
سرد كردن و پختن
51- معروفترین باكتری موجود در تخم مرغ چه نام دارد ؟
سالمونلا انتریدیس
52- كدام مواد موجود در تخم مرغ به مصارف دارویی و شیمیایی می‌رسند ؟
لیزوزیم و فسفوتین
53- جهت مصرف مجدد غذاهای حاوی تخم مرغ آنرا باید تا چه دمایی حرارت داد ؟
70 درجه سانتیگراد
54- باقی مانده غذاهای حاوی تخم مرغ را باید در چه دماهایی نگهداری نمود ؟
در مكانی با دمای بیش از 60 درجه سانتیگراد و یا در مكانی با دمای كمتر از 10 درجه سانتیگراد
55- برای تهیه تخم مرغ پخته آنرا باید تا چه مدت حرارت داد ؟
7 تا 9 دقیقه
56- برای طبخ غذاهای حاوی تخم مرغ تا چه دمایی باید آنها را حرارت داد ؟
تا بیش از 70 درجه سانتیگراد
57- رنگ زرده تخم مرغ به چه عواملی بستگی دارد ؟
جیره غذایی مرغهای تخمگذار
58- جهت نگهداری تخم مرغ در بسته های مخصوصشان ، باید آنها را چگونه در بسته ها جای داد ؟
قسمت پهن تخم مرغ باید رو به بالا باشد .
59- آیا می توان تخم مرغ را در فریزر نگهداری نمود ؟
خیر
60- تخم مرغ پخته را تا چه مدت میتوان در یخچال نگهداری نمود ؟
تا یك هفته
بهنقل از مرکز آمار و اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی سالانه در حدود 9232 تنگوشت در شهرستان کازرون تولید می گردد. که از این مقدار 5443 تن گوشت قرمز وبقیه اختصاص به گوشت مرغ دارد. بطور متوسط در حدود 10 درصد از کل گوشتتولید شده در استان فارس مربوط به شهرستان کازرون می باشد.
غلامحسين رنجبر: به نقل از مرکز آمار و اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی سالانه در حدود 9232 تن گوشت در شهرستان کازرون تولید می گردد. که از این مقدار 5443 تن گوشت قرمز و بقیه اختصاص به گوشت مرغ دارد. بطور متوسط در حدود 10 درصد از کل گوشت تولید شده در استان فارس مربوط به شهرستان کازرون می باشد. میزان شیر تولیدی شهرستان نیز در حدود 30272 تن در سال می باشد.
این میزان تولید باعث شده است که شهرستان کازرون از نظر تولید مواد پروتئیتی پس از شهرستانهای شیراز و مرودشت رتبه سوم استانی را به خود اختصاص بدهد.
آمارها حکایت از آن دارند که شهرستان کازرون از نظر تولید تخم مرغ صنعتی جایگاهی در استان فارس ندارد. برای مثال در مقابل میزان تولید این فراورده مهم کشاورزی در شهرستان کازرون و در سال 85 عدد صفر درج گردیده است. به نظر می رسد با توجه به شرایط اقلیمی مناسب حاکم بر منطقه، شهرستان کازرون می تواند سهم عمده ای در تولید تخم مرغ صنعتی در استان داشته باشد. نکته قابل توجه اینکه شهرستان کازرون با تولید سالانه 240 تن عسل مقام اول تولید کننده این محصول مهم کشاورزی را در استان از آن خود کرده است.
اما آنچه که در ارتباط با مواد پروتئینی در جامعه امروزی ما بیشتر نمود پیدا می کند قیمت بالای این اقلام مهم کشاورزی می باشد. که تاثیر مستقیمی بر کاهش سهم آنها در سبد خانواده ها دارد. نتیجه بررسی ها نشان می دهد که افزایش قیمت فراورده های کشاورزی رابطه مستقیمی با افزایش قیمت نهاده های خوراک دام و طیور دارد. بنابراین کنترل نوسانات قيمت نهاده هاي خوراک دام و طيور از یک طرف باعث افزایش میزان تولید فراورده های پروتئینی و از طرف دیگر به کنترل قیمت فراورده های پروتئینی می انجامد.
بی تردید قیمت فراورده های پروتئینی مانند سایر فراورده های دیگر در هر منطقه متاثر از نوسانات قیمتی در کشور می باشد. نوسانات قيمت خوراک دام و طيور در کشور مستقیما نتيجه تغييرات نرخ مواد اوليه ای همچون جو، ذرت، سويا و ... می باشد که در اثر تغيير قيمت هاي فصلي محصولات داخلي، کاهش ذخيره سازي، تفاوت نرخ فروش سازمان هاي دولتي با واردکنندگان و نوسانات قيمت هاي بين المللي و همچنين تغيير نرخ تعرفه هاي واردات حاصل مي گردد.
لذا لازم است در سطح ملی سياستگذاري هاي بلند مدت مرتبط با خريد، ذخيره سازي و عرضه متناسب نهاده هاي دام و طيور و فرآورده هاي پروتئيني اتخاذ گردد. تا هزينه هاي سربار دیگر شامل محاسبه عوارض، نرخ آب و برق و انرژي و ماليات توليد خوراک دام تاثیر چندانی بر افزایش قیمت فراورده های پروتئینی نداشته باشد. به نظر می رسد تشکيل ستادي مرکب از تشکل هاي توليدکننده مواد پروتئيني، توليدکنندگان خوراک دام و سازمان هاي نظارتي پشتيباني دولتي با تبيين راهکارها و سياست هاي اجرايي مناسب بتواند سهمی مهمی در تنظيم و تثبيت قیمت فراورده های پروتئینی در جامعه داشته باشد.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی گفت : مرغ هایسبک وزن دارای چربی و بقایای آنتی بیوتیک کمتری بوده و نسبت به مرغ هایسنگین وزن سالم تر هستند لذا توصیه این سازمان به شهروندان و مصرف کنندگانبر لزوم پرهیز از خوردن مرغ های سنگین وزن و استفاده از گوشت مرغ های سبکوزن شکل گرفته است. به گزارش روابط عمومی سازمان جهادکشاورزی استان، مهندسغفور عبدالهی درجلسه کمیته فنی طیوربا بیان اینکه این سازمان درپی تولیدمرغ 42روزه با هدف کاهش مصرف آنتی بیوتیک و تولید مرغ بدون آنتی بیوتیک میباشد گفت : بهبود سلامت گله درراستای امنیت غذایی وتولید محصول سالم،افزایش دوره جوجه ریزی از 3.5 دوره به 6 دوره در سال ، افزایش تراکم گلهاز10قطعه به 13قطعه در هر متر مربع در سالن پرورش ،ازجمله مزایای تولید مرغگوشتی 42روزه به شمار می آید. وی با بیان اینکه تولید گوشت مرغ 42 روزه دراکثر کشورهای جهان رعایت می شود ادامه داد : با توجه به ارزش غذایی بالا،مدیریت صحیح و هدفمند و استفاده بهینه از منابع تولید ، لازم است روشهایتولید مرغ گوشتی در استان مورد بازنگری قرار گرفته و در راستای اجرای دقیقبرنامه هدفمند کردن یارانه ها و استفاده بهینه از منابع موجود در جهتارتقاء سطح کمی و کیفی تولید و پایین آوردن قیمت تمام شده ، این امر توسطتولید کنندگان مرغ گوشتی اجرایی گردد. معاون بهبود تولیدات دامی سازمان ،با اشاره به اینکه تولید مرغ گوشتی 42 روزه هم به سود تولید کننده و هم بهسود مصرف کننده است تولید آن را گامی اساسی در استفاده بهینه از عواملتولید ذکر نموده و افزود : متأسفانه فرهنگ مصرف گوشت مرغ در استان نادرستبوده وشهروندان بیشتر ترجیح می دهند به هنگام خرید از مرغ گوشتی بزرگتراستفاده کنند و این امر به نادرست ، تولیدکنندگان را به سوی پرورش مرغهایغیراستاندارد سوق می دهد و این در حالی است که مرغ های سنگین ترازحد معمول (بالای 2 کیلو) ،علاوه بر مصرف بیشتر آنتی بیوتیک ، از لحاظ ارزش غذایینیزدرحد پایین می باشند. وی با اشاره به کاهش مصرف دان و بهبود ضریب تبدیلغذایی از 2.3 به 1.8و کاهش سوخت تا 30 درصد و کاهش هزینه های تولید از 5الی 10 درصد در صورت مبادرت تولید کنندگان به تولید و ارائه گوشت مرغ 42روزه اضافه کرد : با اجرای این طرح در راستای هدفمند سازی یارانه ها ،تولید گوشت سفید با کیفیت بالا به میزان 78 هزارو 710 تن در سال افزایشیافته وتولید سرانه از 16.5 کیلوگرم به 21.8 کیلوگرم خواهد رسید. مهندسعبدالهی با بیان اینکه بیماری های اصلی مرغ ها بعد از 42 روزگی بروز یافته ومصرف دارو نیز بعد از این مدت انجام می شود ادامه داد : بنابراین هرچه عمرمرغ بیشتر و در نتیجه وزن آن بزرگتر بوده احتمال بیماری و بقایای داروییدر آن بیشتر است. وی با بیان اینکه متاسفانه مردم علاقه بیشتری به مصرف مرغهای درشت تردارند و ذائقه برخی از مردم با مصرف مرغ چاق و سرشار از چربیعادت کرده یادآور شد : در صورت فرهنگسازی مناسب در راستای استفاده از مرغهای کوچکتر علاوه بر تامین سلامتی مردم گام بزرگی نیز در راستای توسعهاقتصادی برداشته می شود و رسانه های جمعی و نهادهای آموزشی باید برای تغییرذائقه مردم تلاش کنند. مهندس عبدالهی با بیان اینکه در صورت تحقق پرورشمرغ 42 روزه ، صاحبان مرغداریها به جای اینکه سالی چهار دوره جوجه ریزیکنند پنج یا شش دوره این کار را انجام خواهند داد افزود : در اینصورت تولیدمرغ افزایش یافته و گردش سرمایه آنها نیز بیشتر می شود. وی با بیان اینکهدر دوره 48 روزه پرورش مرغ در استان معمولا هر قطعه طیور تا دو کیلو و 700گرم وزن می گیرد و در طرح پرورش 42روزه وزن گیری تا یک کیلو 800گرم استافزود : پیشگیری و کاهش احتمال آلودگی طیور در هنگام شیوع برخی از بیماریهای واگیردار از دیگر مزایای این طرح می باشد. گفتنی است استان آذربایجان‌شرقی با 620 واحد مرغداری مرغ گوشتی فعال ، سالانه 64 هزار تن گوشت سفیدتولید می کند وسرانه تولید گوشت سفید دراستان 16.5 کیلوگرم در سال است درصورتیکه سرانه مصرف 16.7 کیلوگرم می باشد. با توجه به آمارهای فوق 3.5 درصداز پرورش مرغ گوشتی کشور در این استان می باشد. وی با بیان اینکه متاسفانه مردم علاقه بیشتری به مصرف مرغهای درشت تردارند و ذائقه برخی از مردم با مصرف مرغ چاق و سرشار از چربی عادت کردهیادآور شد: در صورت فرهنگسازی مناسب در راستای استفاده از مرغهای کوچکترعلاوه بر تامین سلامتی مردم گام بزرگی نیز در راستای توسعه اقتصادی برداشتهمیشود و رسانه‌های جمعی و نهادهای آموزشی باید برای تغییر ذائقه مردمتلاش کنند. مهندس عبدالهی با بیان اینکه در صورت تحقق پرورش مرغ 42 روزه، صاحبانمرغداریها به جای اینکه سالی چهار دوره جوجه ریزی کنند پنج یا شش دوره اینکار را انجام خواهند داد افزود: در اینصورت تولید مرغ افزایش یافته وگردش سرمایه آنها نیز بیشتر میشود. وی با بیان اینکه در دوره 48 روزه پرورش مرغ در استان معمولاً هر قطعه طیورتا دو کیلو و 700گرم وزن میگیرد و در طرح پرورش 42روزه وزن گیری تا یککیلو و800گرم است افزود: پیشگیری و کاهش احتمال آلودگی طیور در هنگام شیوعبرخی از بیماریهای واگیردار از دیگر مزایای این طرح میباشد. گفتنی است استان آذربایجان‌شرقی با 620 واحد مرغداری مرغ گوشتی فعال،سالانه 64 هزار تن گوشت سفید تولید میکند و سرانه تولید گوشت سفید دراستان 16.5 کیلوگرم در سال است در صورتیکه سرانه مصرف 16.7 کیلوگرممیباشد. با توجه به آمارهای فوق 3.5 درصد از پرورش مرغ گوشتی کشور در ایناستان میباشد.
در تاریخ 1392/1/9ماهیگیری در بندر ریگ دراستان بوشهر بیلک ماهی (گیتارماهی ) از خانواده سفره ماهی صید شد که وزن آن 15کیلوگرم و طول آن151 سانتیمتر وعرض آن 42سانتیمتر بود
پرورش كبك رخدادي است كه شايد موفقيت افراد شاغل در اين حرفه به اضافه ايجاد عنواني متفاوت از لحاظ شغلي ، مزيد علت صرفه اقتصادي آن شده است. رشد چشمگير اين صنعت طي سالهاي اخير به دليل اقبال عمومي در مصرف گوشت كبك به عنوان منبع پروتئيني ميتواند به اين ديدگاه نگريسته شود كه ضمن استفاده از خواص درماني و تنوع در آشپزي ، گريزي نيز به مجموعه غذاهاي ارگانيك زده شود. عليرغم اينكه تعريف واژه ارگانيك كه در برخي كشور ها بيولوژيك نيز گفته ميشود بسيار مرتبط با قوانين ملي هر كشوريست و سازمان هايي همچون فائو استاندارد قطعي بر آن ننهاده اند، معذالك از جمله شروطي كه در منابع از آن ياد شده است ، عدم اصلاح نژاد و حفظ توانايي طبيعي پرنده در برابر بيماري ها و عدم استفاده از برخي مواد غذايي در جيره طيور منجمله فراورده هاي ساير حيوانات مانند پودر خون ، گوشت يا ماهي است كه باتوجه به توانايي طبيعي اين پرنده ، با تغذيه از منابع گياهي كليه احتياجات غذايي پرنده برآورده شده و نياز به استفاده از اين فراورده ها در جيره كبك نيست كه بالطبع قدم موثري در اطمينان بخشي از ارگانيك بودن محصولات آن است. در صنعت طيور توانايي مديريتي كه همان آگاهي از خم و چم كار است عامل اصلي اختلاف ميان افراد موفق و ناموفق است.پيشگيري از مشكلات بسيار آسانتر و ارزانتر از حل آنهاست. محدوديت دسترسي به درمان هاي موثر عليه بيماري ها ، مديريت صحيح را مبدل به تنها راه موفقيت نموده است.براورد ميشود كه 80 درصد مشكلات سلامت گله ها كه پرورش دهندگان با آنها روبرو ميشوند با دقت و تمركز بر جزئيات قابل پيشگيري اند.
پرورش كبك چوكار ميتواند با دلايل مختلفي همراه باشد : تفريح ، زيبايي پسندي ، كار اقتصادي. در برخي كشورها تامين پرندگان مورد نياز براي شكارگاههاي خصصوصي از طريق مراكز پرورشي صورت ميگيرد . گرچه اين كار نيز به روش هاي مختلفي انجام گرفته و روشي كه در آن پرندگان رها شده در محيط شكار ميشوند ،نياز به دانش فني و مديران حرفه اي در امر پرورش دارد . براي موفقيت در اين برنامه ، گله پرورشي بايد تحت شرايط مناسبي رشد يابد تا از توانايي پرنده در حفظ بقا اطمينان حاصل شود.
دليل آغاز بكار پرورش كبك هرچه كه باشد بايد سه نكته مهم را به خاطر داشت:
- به كبك بايد به عنوان قسمتي از حيات وحش نگريست
- روش هاي موفق پرورش و بازاريابي را دنبال نمود
- به شرايط لازم براي پرورش انبوه پرنده توجه ويژه داشت
به هر حال پرورش كبك بدون صرف وقت ، دقت و پشتكار ، هزينه هاي زيادي را به پرورش دهنده تحميل خواهد كرد.
آشنایی با کبک
کبک Alectoris chukar در لهجه های مختلف فارسی به آن خاسه کو، زرج، ژرژ، کو، کوک می گويند. اين پرنده در شرايط پرورشی عموما 400 تا 600 گرم وزن دارد. در شرايط طبيعی وزن کبک نر بالغ (سويه ايرانی) از 510 تا 800 گرم و وزن کبک ماده بالغ از 450 تا 680 گرم متغير است. اندازه اين پرنده 31 تا 35 سانتيمتر می باشد که اندازه پرنده نر بزرگ تر است. ترکيب پرها در هر دو جنس نر و ماده يکسان است. رنگ اين پرنده قهوه ای مايل به خاکستری در بالای بدن و زرد کمرنگ در قسمت شکم است. يک خط سياه از قسمت جلوی سر آغاز شده و پس از انشعاب و عبور از چشم ها و گردن، در قسمت بالای سينه تمام شده و سر وسينه خاکستری پرنده را از قسمت سفيد رنگ گلو جدا می کند. پهلوی پرنده با ترکيبی از رنگ سياه و شاه بلوطی متمايل به سفيد پوشانيده شده است و پرهای انتهايي بال به رنگ شاه بلوطی هستند. منقار، لبه پلک ها، ساق و پاهای کبک بومی ايران به رنگ صورتی تا قرمز سير هستند. وجود يک سيخک کوچک در قوزک پا معمولا از مشخصات جنس نر اين پرنده است. کبک های نابالغ به رنگ قهوه ای و خاکستری هستند. البته رنگ کبک ها در زيست گاه های طبيعی بسته به موقعيت جغرافيايي منطقه ممکن است دچار تغييرات اندکی شود. اين پرنده زيست گاه خود را در مناطق ناهموار و سخت، دره ها با درختان پراکنده و در مناطق کوهستانی انتخاب می نمايند. معمولا 4 تا 5 پرنده با هم ديده می شوند ولی در پاييز در دسته های 50 تايي نيز مشاهده می شوند. غذای اين پرنده را درشرايط طبيعی شامل علف ها و دانه های آن ها، برگ گياهان و حشرات تشکيل می دهند. هم زمان با تغذيه، مقدار زيادی سنگ ريزه نيز می بلعد. فصل آشيانه سازی برحسب ارتفاع منطقه جغرافيايی متغير است ولی معمولا بين ارديبهشت و تيرماه بوده و گاهی تا اواسط تابستان طول می کشد. آشيانه خيلی ساده و روی زمين زير يک صخره يا درختچه و در پناه توده ای از گياهان بنا می گردد. کبک ها در هنگام صبح و بعد از ظهر در روی زمين به چرا مشغولند، آنها مهاجرت نمی کنند و جابه جايي های فصلی آن ها فقط در ارتفاع است. پرواز کبک در هنگام احساس خطر انجام می شود و به مسافت های کوتاه و در سراشيبی محدود است. کبک ها در هنگام شب زير بوته ها و داخل صخره ها به سر می برند و نرها به طور فعال از قلمرو خود دفاع می کنند. کبک ها در حالت های گوناگون از صداهای مختلف استفاده می کنند که به سه دسته تقسيم می شوند: هشتاری، جنگی و جنسی. بيشترين صدايي که از کبک شنيده می شود آوای Chuck، Chuck،... است که از هر دو جنس نر و ماده بر می آيد. در هنگام احساس خطر، به سرعت به سوی حاشيه بالايي کوهستان می دود. پروازی پر سرو صدا دارد و پرنده ای اجتماعی است. صدا: صدای پرنده نر بلند و سريع، شبيه ((کا- کا- کاکا- کاکا، Kaka-Ka-Ka)) شنيده می شود. زيست گاه: اين پرنده همواره در دامنه های کوهستان و مناطق شيب دار صخره ای و سنگلاخی به سر می برد. در ايران بومی است و در خيلی از مناطق يافت می شود. حفاظت: شکار و برداشت اين پرنده بايد تحت کنترل کامل قرار گيرد. .
در دنیا 3 نوع کبک به نامهای چوکار، صخره‌ای و پا قرمز اروپایی یافت میشود. نوع چوکار بیشتر در خاورمیانه و ایران یافت میشود و دارای پاهای کوتاه و نوک کوتاه میباشد. نوع نر آن دارای طوق پر‌رنگ‌تر و ضخیم‌تر نسبت به نوع ماده است. همچنین نر آن بر روی پای خود برآمدگی بزرگتری نسبت به نوع ماده دارد. جنس نر دارای آواز خوش و نسبتاً بلند است که در فصل جفت گیری بلندتر میشود. قد پرنده حدود 35 سانتی متر و تغذیه آن در طبیعت دانه گیاه و حشرات و در سیستم صنعتی از کنسانتره فرموله شده است. تعداد تخمهای پرنده ماده به 80 عدد در سال میرسد. وزن پرنده نر حدود 550 گرم و ماده 500 گرم است.
خواص دارويي گوشت و ساير اجزاء کبک:
گوشت کبک جوان، نرم و لطيف بوده و به سرعت پخته می شود. بر خلاف قرقاول( که ضرورتاً بعد از ذبح می بايستی چند روز با پر در داخل يخچال نگه داری شود) بهتر است کبک با فاصله کوتاهی بعد از شکار يا ذبح مورد استفاده قرار گيرد. گوشت کبک گرم و خشک بوده و خواص فراوان دارد در ضمن زود هضم نيز می باشد. جهت تقويت قوای جنسی و بر طرف نمودن ضعف عمومی بدن و پرورش قوای فکری و تقويت جگر و طحال و دستگاه گوارش می توان از گوشت اين پرنده استفاده نمود. اطباء سنتی به افرادی که به يرقان های سرد مزاج مبتلا بوده اند دستور می داده اند تايک مثقال از مغز سر کبک را با نيم مثقال صندل ساييده شده مخلوط و ناشتا ميل نمايند و چند روز اين عمل را ادامه دهند در ضمن جگر خام اين پرنده برای بيماران صرعی و زهره او برای تقويت چشم مفيد است که آن را با قدری روغن زيتون رقيق کرده و در چشم می چکانند چشم را بسيار شفاف و قومی می سازد. افرادی که حافظه آنها رو به نقصان می رود چنان چه زهره کبک را با روغن زيتون مخلوط نموده و ماهی يک بار در بينی خود بکشد حافظه آنان را تقويت نموده و فراموشی را از آنان زايل می سازد. افراد لاغر اگر لاغريشان در اثر انگل يا بيماری خاصی نباشد چنان چه بيضه کبک را کباب کرده و مقداری کندر پودر شده بر آن بپاشند و بخورند و هر چند روز يک بار اين عمل را ادامه دهند بدن آنان چاق و فربه می گردد.
هدف از پرورش کبک:
بيش از هر چيز، می بايستی هدف از پرورش کبک مشخص و تعريف شود. سه هدف مجزا و بعضاً طبق شرايطی توأم به شرح زير می تواند در پرورش کبک مورد توجه قرارگيرد. پرورش کبک مولد. توليد جوجه يک روزه. توليد نيمچه گوشتی. در پرورش کبک مولد؛ کبک دار، جوجه يک روزه را تا حد نيمچه (نيمچه تخم گذار) پرورش داده و با تعيين جنسيت آن ها به نسبت سه پرنده ماده به همراه يک پرنده نر در سن حدود 5 الی 6 ماهگی به فروش می رساند. به منظور تحقق هدف دوم يعنی توليد جوجه يک روزه، نياز به پرورش گله مادری می باشد. در اين واحدها، کبک های ماده با رسيدن به سن بلوغ جنسی، جفت گيری نموده و شروع به تخم گذاری می نمايند. تخم ها روزی سه بار جمع آوری و پس از ضدعفونی در محلی مخصوص منتظر ورود به دستگاه جوجه کشی، نگه داری می شوند. در دستگاه جوجه کشی پس از حدود 24 روز جوجه های تازه متولد شده به عنوان جوجه يک روزه به پرورش دهندگان کبک گوشتی فروخته می شوند. اين پرورش دهندگان که هدف سوم را دنبال می کنند، جوجه های يک روزه را به بلوغ فيزيکی در سن 12 تا 14 هفتگی رسانيده و کبک های به اصطلاح پروار خود را روانه کشتارگاه می نمايند.
سیستمهای پرورش پرورش کبک در روش صنعتی به سه شکل پرورش بر روی بستر، قفس‌های دسته جمعی و قفس‌های انفرادی صورت میگیرد. پرورش روی بستر یا زمین از هزینه اولیه کمی برخوردار بوده ولی بازده اقتصادی کمتری خواهد داشت. در این روش سعی میشود که از پن‌بندی سالن جهت نگهداری جفت‌های 20 قطعه‌ای استفاده شود تا نزاع و جنگ میان گله کمتر باشد و به همان نسبت میزان نطفه‌درآوری تخمهای تولیدی نیز افزایش می‌یابد. قابل توجه است که در سیستم پرورش در صورت پن‌بندی نکردن سالن مقدار تخمهای تولیدی غیرقابل جوجه‌کشی افزایش یافته و میزان جوجه کشی نیز از حد پایین‌تری برخوردار است. در روش قفس اگرچه هزینه پرورش افزایش می‌یابد و سرمایه ثابت بیشتری برای تولید لازم است ولیکن مزایایی دربر دارد. در سیستم نسبت نرها و ماده‌ها ، تولید تخم نطفه‌دار ، میزان خوراک مصرفی و کنترل بیماری راحت‌تر و بهتر صورت میگیرد. علاوه بر این تراکم در واحد سطح نیز افزایش یافته و تعداد بیشتری را میتوان پرورش و تولید نمود.
فضای مورد نیاز برای پرورش الف- 1 تا 4 هفتگی 100 قطعه در هر متر مربع ب- 5 تا 9 هفتگی 50 قطعه در هر متر مربع ج- 10 تا 17 هفتگی 25 قطعه در هر متر مربع
فضای مورد نیاز برای گله مولد 1- در سیستم پن‌بندی 15 قطعه در هر متر مربع (نر و ماده) بدون احتساب راهرو وسط و فضای تخم‌گذاری 2- هنگام محاسبه فضا به ازاء هر 3 متر مربع پن‌بندی، ضروریست 24/0 متر مربع فضای تخم‌گذاری در نظر گرفته شود. 3- فضای مورد نیاز با احتساب راهرو وسط و مکان تخم‌گذاری 11 قطعه کبک مولد برای هر متر مربع خواهد بود.
جایگاه پرورش کبک محلی را که کبک ها در آن پرورش می یابند اصطلاحاً جایگاه می گویند. جایگاه پرورش کبک می بایستی از نوع پرورش تبعیت کند بدین معنی که جایگاه پرورش کبک گوشتی باجایگاه پرورش کبک تخم گذار و سالن هایی که به صورت قفسی تجهیز شده اند تفاوت محسوسی دارد که در جای خود تشریح خواهند شد ولی قبل از هر چیز اشاره و تاکید بر چند نکته ضروری است. اول اینکه کبک ها پرندگانی عادت پذیر هستند و خود را با شرایط مختلف وفق می دهند ولی با این حال می بایستی حداقل امکانات را برای آنها فراهم نمود. دوم اینکه قبل از ساخت جایگاه برای کبک می بایست ضوابط نظام دامپروری کشور که حدود ، فواصل و شرایط سالن های پرورش ماکیان را مشخص می کند در نظر گرفت. بدین معنی که می بایستی از سازمان جهاد کشاورزی استان مربوطه پروانه تاسیس اخذ نمود. بنابراین قبل از تهیه زمین برای ایجاد مزرعه پرورش کبک، بهتر است به واحد صدور پروانه معاونت امور دام سازمان جهاد کشاورزی استان مراجعه نموده و با کارشناسان آن واحد مذاکره و محل و موقعیت زمین را به اطلاع آنها برسانید تا با در نظر گرفتن ضوابط نظام دامپروری کشور، اقدامات لازم انجام شود.ضمن آنکه بعد از دریافت موافقت اصولی؛ ادارات دامپزشکی، محیط زیست، میراث فرهنگی، امور اراضی و ... می بایستی درخصوص بلامانع بودن ایجاد واحد پرورشی کبک اعلام نظر نمایند. در هر صورت برای ایجاد یک مزرعه پرورش کبک توجه به موارد زیر ضروری است: 1- زمین محل احداث جایگاه پرورش کبک می بایستی حداقل 1000 متر با مزارع پرورش ماکیان در اطراف، فاصله داشته و از مناطق مسکونی دور بوده و جاده های ارتباطی کوتاه و مناسبی داشته باشد. 2- بهتر است زمین مزبور در جهت دریافت باد از سمت مزارع دیگر پرورش طیور و کارخانه های آلاینده نباشد. 3- بهتر است زمین محل احداث جایگاه در مناطق پست و در معرض سیل و طوفان و بادهای تند نباشد. 4- آب مورد استفاده می بایستی از نقطه نظر شوری و املاح مورد توجه قرار گرفته و هم چنین موانع غیر بهداشتی نیز نداشته باشد. 5- کف سالن های محل پرورش می بایستی حداقل 40 تا 50 سانتیمتر بلندتر از سطح زمین اطراف بوده و شیب مناسب(حداقل 3 درصد) داشته باشد تا در صورت شستشو، آب های آلوده امکان خروج از سالن را داشته باشند. 6-دیوارها و کف سالن به صورت اصولی عایق کاری شوند تا امکان تبادلات گرما و سرمای ناخواسته در فصول مختلف سال از بین برود. 7- سالن ها شرقی غربی ساخته شوند بدین معنی که یک طول سالن به سمت جنوب و طول دیگر به سمت شمال باشد تا امکان دریافت نور خورشید با هدف از بین بردن میکروب های احتمالی را داشته باشد. یک روش قدیمی با هدف پرورش کبک مولد، نگه داری این پرنده در سالن هایی است که متصل به اتاق پرواز با کف توری(سیمی) هستند. در این روش، کبک ها به بیماریهای سر سیاه، کوکسیدیوز، کرم های چینه دان و روده آلوده نمی شوند. اتاق های پرواز می تواند از بعد از جوجه کشی مورد استفاده قرار گیرند. در واقع جوجه ها از دو هفتگی در اتاق های پرواز قرارمی گیرند. اندازه اتاق های پرواز را می توان تغییر داد اما باید به اندازه کافی بزرگ باشد و امکان پرواز در آن وجود داشته باشد. اندازه اتاق پرواز می تواند به عرض حدود 3.5 و طول 28 متر باشد. چشمه های توری کف معمولاً حدود 2.5 سانتیمتر است. هر کبک 50 سانتیمتر مربع فضا در اتاق پرواز نیاز دارد. پرورش کبک در قفس های ثابت نیز محقق می شود. بدین منظور قفس هایی با اندازه هر قفس 1.5 در 0.7 متر و با ارتفاع حدود 0.4 متر پیشنهاد شده است. تقریباً 25 پرنده در هر واحد تا سن 14 هفتگی نگه داری می شوند. شیب کف هر واحد 10 درصد در نظر گرفته می شود. یک منبع آب اتوماتیک در بیرون قفس نصب می شود و آب تازه و خنک برای پرندگان مهیا می گردد. سینی های فلزی زیر توری کف قفس را می توان به راحتی تمیز کرد.
نیازهای تاسیساتی یک واحد پرورش کبک با توجه به نوع و سیستم پرورش، یک مزرعه پرورش کبک می بایستی دارای قسمت های زیر باشد(بند 4 ویژه واحدهایی است که کبک مولد به منظور تولید جوجه یک روزه پرورش می دهند. 1-سالن های پرورش 2-انباردان 3-انبار تجهیزات 4-ساختمان جوجه کشی 5-اتاق کار 6-ساختمان سرایدار یا اتاق کارگران
سالن های پرورش کبک: سالن پرورش می تواند از نوع باز یا بسته باشد. به طور کلی طول سالن ها باتوجه به سرمایه و اهداف پرورش دهنده می تواند بین 60 تا 100 متر باشد. طول کمتر از 60 متر مشکل خاصی ندارد ولی طول بیش از 100 متر به دلیل مسائلی که در خصوص تهویه و یا گرم کردن سالن و مدیریت تغذیه گله کبک ها ایجاد می کند معمولاً توصیه نمی شود. سالن هاب باز عموماً پنجره دار و در مناطق گرمسیر پرده دار هستند. در سالن های پنجره دار عموماً دیوار طولی سالن، پنجره هایی دارد که سبب ورود نور خورشید و هوا به داخل سالن می گردد. مقدار این پنجره ها به طور میانگین 5 درصد سطح سالن است(بدین معنی که اگر سالنی به مساحت 600 متر مربع داشته باشیم مساحت کل پنجره های سالن می بایستی دو برابر این مقدار باشد. از مقدار ذکر شده 4/3 در طول سالن به سمت جنوب و 4/1 در طول دیوار شمالی تعبیه می شود. عرض سالن به طور معمول 12 متر و در مناطق گرمسیری 10 متر در نظر گرفته می شود. در مناطق معتدل و سردسیر عرض سالن، فاقد پنجره ولی در مناطق گرمسیر عرض سالن به سمت دریافت باد قرارگرفته و قسمت عمده ای از آن باز است ولی با توری محکم پوشیده شده است تا در مواقع لزوم پرده برزنتی آن کنار رفته و باد ملایم به داخل سالن نفوذ و موجب تهویه گردد. سالن های بدون پنجره عموماً به سالن های مدرن امروزی گفته می شود. دیوارها و سقف این سالن ها به گونه ای مطلوب عایق کاری شده اند و همان طوری که از نام آن ها پیداست فاقد هرگونه پنجره می باشند. روشنایی مورد نیاز کبک ها توسط لامپ ها تامین و رطوبت وحرارت و تهویه، توسط حسگرهای اتوماتیک کنترل می شود. در این سالن ها می توان با ظرفیت بالا، پرورش کبک را محقق نمود. ارتفاع سالن های پرورش کبک 5/2 متر و در مناطق گرمسیری بیشتر از این مقدار است. کف سالن پرورش می بایستی بتنی، دارای شیب و فاضلاب مناسب بوده و در خروجی فاضلاب ها امکان ورود حیوانات موذی و شکارچی از بین برود. سالن های پرورش ویژه کبک های مولد دو قسمت عمده دارند. قسمت مسقف و غیر مسقف. فضای غیر مسقف که مانند حیاط در طول ضلع جنوبی قرار دارد دارای اسکلتی فلزی و از همه طرف با توری پوشیده شده است. کبک ها امکان ورود به این فضا را داشته و در آن پرواز و تردد می کنند، آشیانه تخم گذاری در داخل سالن مسقف قرار داشته و حداقل روزی دو بار تخم ها جمع آوری می شوند.
تجهیزات مورد نیاز سالن های پرورش کبک: تجهیزات مورد نیاز سالن های پرورش با توجه به نوع آن ها شامل: هواکش، هیتر و بعضاً کولر است. وسائل گرم کننده عموماً در فصول سرد سال مورد استفاده داشته و بهترین نوع معمول آن هیتر است که هوای گرم را به داخل سالن هدایت می کند. هر چند سالن می تواند توسط بخاریهای مختلف که از سوخت های فسیلی یا گاز مایع استفاده می کنند نیز گرم شود ولی موضوع مهم پخش کردن گرما به صورت یکنواخت در تمام طول سالن است. زمانی که از هیتر استفاده می شود هوای گرم توسط کانالی که در طول سالن و معمولاً در زیر سقف کشیده شده جابه جا و از دریچه هایی در مناطق مختلف خارج می شود. در مناطق گرمسیری نسبتاً خشک که از کولرهای آبی برای کاهش گرما استفاده می شود تحت کنترل ترموستات هایی هستند که در داخل سالن وصل و در درجه حرارت مشخصی هیتر را خاموش و یا روشن می کنند. هیتر و کولر معمولاً در خارج ازسالن و در قسمت عرضی آن نصب می شوند ولی اگر طول سالن زیاد باشد در خارج و در حد وسط قسمت طولی آن نصب و کانال هایی از داخل هوای گرم یا سرد را به طرفین هدایت می کنند. علاوه بر تجهیزات ذکر شده که عموماً متصل به سالن ها هستند، برای پرورش کبک و سایر انواع ماکیان نیاز به دان خوری، آب خوری و دماسنج ماکزیمم، مینیمم از ضروریات است. تجهیزات مورد نیاز کبک عموماً همان تجهیزاتی است که برای پرورش مرغ مورد استفاده قرار می گیرد. آب خوری و دان خوری انواع گوناگونی دارد. نوع معمول آنها دان خوری ناودانی، دان خوری خورشیدی و نوع مدرن آن دان خوری زنجیره ای و اتوماتیک است. آب خوری نیز انواع سیفونی، نیمه اتوماتیک و قطره ای(نیپل)دارد. آب خوری و دان خوری ها بایستی به گونه ای مستقر شوند که اولاً به تعداد کافی باشند، ثانیاً امکان دسترسی کبک ها به آن ها به صورت مطلوب فراهم باشد. دو نکته مهم در استفاده از دان خوری کبک ها وجود دارد: یکی اینکه بعد از سن یک ماهگی کبک ها، دان خوری ها می بایستی به گونه ای مستقر شوند که لبه آن ها در حد کمر کبک ها در حالت ایستاده باشد. دوم اینکه بعد از پرکردن 3/1 دان خوری از دان، یک ورق توری شطرنجی روی آن قرار می دهند زیرا کبک ها عادت دارند خوراک را به هم بزنند. اگر دو نکته ذکر شده رعایت نشود پرت و هدررفتن دان اجتناب ناپذیر است. یک نکته مهم و قابل توجه در مدیریت جایگاه در پرورش کبک، توجه ویژه به احتمالات غیر منتظره و وقوع حوادث ناخواسته می باشد. بنابراین کبک دار بایستی احتمال خرابی دستگاه های مهم (به ویژه گرمازا) و نبود انرژی برق برای مدت طولانی را داده و پیش بینی های لازم را بنماید.
انباردان: انباردادن معمولاً به دو صورت مورد استفاده قرار می گیرد. صورت اول محلی است برای نگه داری دان. در چنین شرایطی کبک دار دان موردنیاز خود را در کارخانه های تولید دان مدرن و مورد اطمینان بر اساس فرمول غذایی مناسب ساخته و به محل کبک داری منتقل و در انباردان نگه داری نموده و به مروربه مصرف می رساند. صورت دوم زمانی است که کبک دار مواد اولیه را خریداری و خود نسبت به تهیه دان اقدام می نماید. در این حالت می بایستی کبک داری حداقل مجهز به آسیاب باشد. در ضمن دستگاه میکسر جهت مخلوط کردن اقلام خرد شده مورد نیاز است. به طور کلی کف انباردان می بایستی بتنی و از زمین های اطراف بلندتر بوده و هرگونه منفذ و مجرایی برای ورود پرندگان وحشی مانند گنجشک و کبوتر و کلاغ و حیواناتی مانند موش و گربه و سگ و غیره مسدود شود. انبار دان می بایستی مجهز به دستگاه های هشداردهنده در مقابل آتش سوزی باشد.
ساختمان جوجه کشی: ساختمان و واحد جوجه کشی با توجه به ظرفیت کبک مولد ساخته می شود. اگر در مجاورت و در فاصله منطقی از کبک داری کارخانه جوجه کشی وجود دارد، کبک دار می تواند باعقد قرارداد با کارخانه جوجه کشی، تخم کبک نطفه دار تحویل و جوجه یک روزه کبک را دریافت نماید. ولی به طور کلی یک واحد جوجه کشی کوچک در محل کبک داری می بایستی دارای خصوصیات و قسمت های زیر باشد: از نقطه نظر دما و رطوبت تا سر حد امکان عایق باشد. درمحلی ساخته شود که امکان تزریق هوای پاک توسط هواکش فراهم باشد. از نقطه نظر ضد عفونی، عاری بودن از عوامل بیماری زا در بالاترین سطح قرارکیرد. در مسیر دریافت باد از سمت عوامل احتمالی مانند سالن های پرورشی و غیره نباشد. حداقل دارای سه قسمت مجزا (1- محل نگه داری تخم 2- محل استقرار دستگاه های ستر و هچر 3- محل نگه داری و بسته بندی جوجه کبک) باشد. امکان استفاده از آب فراوان برای شستشو، برق برای روشنایی و دستگاه های مختلف و موتور برق اضطراری فراهم بوده و هم چنین سیستم گرمایش و تهویه مطلوب نیز برقرار باشد.
انبار تجهیزات: محلی است برای نگه داری وسایل مختلف کبک داری و مساحت آن با توجه به بزرگی و کوچکی واحد پرورش، متغیر است. انبار تجهیزات می بایستی به گونه ای ساخته شود که کف آن از زمین های اطراف، بالاتر و کاملاً خشک باشد. بعضی از پرورش دهندگان انبار تجهیزات را از داخل تقسیم بندی نموده و بخشی از آن را با ورودی جداگانه به عنوان پارکینگ وانت یا تراکتور، مورد استفاده قرار می دهند.
اتاق کار و ساختمان سرایه دار: با توجه به نیاز واحد و سلیقه کبک دار، می توان آن ها را طراحی نموده و ساخت. کبک در شرایت طبیعی از اواسط اردیبهشت تا اواخر تیر تخم گذاری میکند نظر به این که پرورش کبک به صورت صنعتی مد نظر است تا توجیه اقتصادی داشته باشد لذا بایستی سیستم نور مصنوعی ، خوراک فورمول شده و جایگاه مخصوص با مدیریت قبل و بعد از شروع تخم گذاری تداوم تولید تخم در گله داشته باشیم . بنابر این داشتن 15-10 لوکس نور در طول دوره تخم گذاری از ملزومات شرایط نوری محصوب میشود. پرورش کبک با خرید گله مولد مادر که در سن 5 ماهگی باشد شروع میشود پس از خرید گله مولد و نگه داشتن گله در یک سیکل 50 روزه نوری (توی لک بردن ) فعالیت کبک برای تخم گذاری اغاز میشود که این سن بهترین زمان برای تخم گذاری میباشد در ضمن کبک در هفت ماهگی به بلوغ جنسی و در چهار ماهگی به بلوغ وزنی میرسد . لازم به ذکر است برای شروع کار و موفقیت بیشتر تایین نژاد گله یکی از اساسی ترین گزینه ها میباشد که شرایط یک گله مطلوب در زیر ذکر مشود . 1- گله باید از لحاظ همخونی در حد F1 باشد به معنای ساده تر گله تهیه شده از یک لاین مادر اولیه بوده تا مراحل تکسیر، تولید و پرورش در حد استاندارد باشد و بازدهی مطلوب داشته باشد که این شاخص یکی از مهمترین گزینه های موفقیت میباشد. 2- تعداد تخم گذاری در هر دوره پرورش ( دوره 4 ماه ) 3- مقاوم بودن گله مذکور در برابر بیماری ها ( شرایط آب و هوایی گرم و سرد ) 4- نداشتن هیچ گونه نقص عضو پرنده ( حتی عیوب کوچک ) 5- داشتن چنگال هایی بلند که موثر در جفت گیری و باعث بالا پردن درصد نطفه دار بودن تخم ها میشود
مراحل پرورش کبک دو روز قبل از جوجه درآوری 1- مادر مصنوی را روشن کنید. لامپ گرم کننده مادون قرمز یا مادر مصنوعی تشعشعی باید طوری تنظیم شود که حدود60 تا 75 سانتيمتر بالاتر از کف قرار گرفته و نور مناسب برای همة جوجه‌ها در حلقه حفاظتی تأمین شود. مادر مصنوعی را مکرراً بررسی کنید تا دمای مناسب 35 تا 38 درجه سانتي‌گراد در لبه گرم کننده و در 2.5 سانتيمتري بالای کف موجود باشد. 2- حلقه اطراف مادر مصنوعی را طوری تنظیم کنید که کوران هوا را کاهش دهد و جوجه‌ها را از تجمع یا سرگردان شدن دور منبع گرما حفظ کند. یک حلقه با ارتفاع 45 سانتيمتري از چوب، کارتن یا فلز در اطراف مادر مصنوعی عموماً استفاده میشود. حلقه باید به اندازه کافی بزرگ باشد با قطر 7-6 متر بطوری که جوجه‌ها بتوانند از گرمای اضافی مادر مصنوعی دوری کنند و با قرار دادن مقوا گوشه‌های زاویه‌دار را از بین ببرید که این امر از تجمع جوجه‌ها در گوشه‌ها جلوگیری میکند. دانخوری‌های استوانه‌ای آویزان دستی یا اتوماتیک بعد از اینکه جوجه‌ها به سن یک هفته‌ای رسیدند قابل استفاده هستند. 3- مجدداً دمای مادر را بررسی کنید.
یک روز قبل از جوجه آوری 2- دانخوری‌ها و آبخوری‌ها را پر کنید و آنها را بطور یکنواخت در اطراف مادر قرار دهید. حداقل سه دانخوری کوچک و سه آبخوری مخزنی کوچک باید استفاده شود. ارتفاع آب در منبع آبخوری برای جوجه‌های در مرحله شروع باید خیلی کم باشد، ترجیحاً از شیشه‌های یک لیتری که مخصوص پرورش کبک ساخته شده است استفاده شود. اگر از آبخوری مخزنی استفاده می‌کنید در کف آن سنگ یا سنگریزه قرار دهید تا از رفتن جوجه‌ها به داخل آن و غرق شدن آنها جلوگیری شود.کبک‌های مسن‌تر می‌توانند از آبخوری‌های مخزنی که برای جوجه مرغها طراحی شده است استفاده کنند. قبل از اینکه جوجه‌ها از آب آبخوری استفاده کنند باید اجازه دهید دمای آب موجود در آن به دمای سالن برسد. آبخوری ها باید به اندازه کافی از مادر فاصله داشته باشند تا از گرم شدن زیاد آب جلوگیری شود. 3- جوجه‌ها را به خوردن غذای اضافی وادار کنید. جیرة شروع کننده باید روی کاغذهای زبر یا سینی دانخوری و یا در پوست تخم کبک تازه متولد شده قرار گیرد. از کاغذ نرم یا هرگونه مواد لیز و نرم که باعث سرخوردن جوجه ها و در نتیجه پیچش پای آنها بشود استفاده نکنید.
هفته اول 1- چندین بار در روز وضعیت مرگ و میر گله را بازرسی کنید. بیماری، استرس، کارکرد نامناسب دستگاه مادر و دیگر شرایط می‌توانند موجب تلفات جوجه‌ها شوند. حرارت دستگاه باید روی 38 درجه سانتي‌گراد تنظیم شود. 2- علائم راحتی پرندگان را مشاهده کنید. اگر آنها زیر دستگاه مادر جمع میشوند دما خیلی پایین است. اگر جوجه ها اطراف دستگاه مادر پخش میشوند به این معنی است که دما خیلی بالا است. شرایط مطلوب زمانی است که جوجه‌ها در اطراف مادر یکنواخت پخش شوند. 3- بعد از روز پنجم در مناطق دارای آب و هوای معتدل و یا روز هشتم در مناطق سرد سیر حفاظ دور مادر برداشته میشود. جوجه کبک‌ها معمولاً قادرند از روز نهم از روی حفاظ دور دستگاه پرواز کنند. 4- دانخوری‌ها و آبخوری‌ها را بصورت روزانه و یا در صورت بيشتر تمیز و پر کنید. بتدریج دانخوری‌ها و آبخوری‌ها را با انواع بزرگترشان جایگزین کنید. شروع این کار در پنجمین و ششمین روز است. در اولین هفته، تعدادی از دانخوری‌ها و آبخوری‌ها را در ارتفاع بالاتر از 5 الي 7 سانتيمتر با سیم‌هایی که بشقاب‌ها را پوشانده قرار دهید. همه بشقاب‌ها بايد در پایان هفته دوم استفاده شوند. 5- جوجه های مرده را سریعاً خارج کنید. 6- اضافه کردن محلول ویتامین به آب جوجه‌های تازه متولد شده در طول هفته اول پرورش مفید میباشد.
هفته دوم 1- دمای مادر را به 35 درجه سانتي‌گراد کاهش دهید. 2- دانخوری‌ها و آبخوری‌های کوچک را به تدریج جایگزین کنید. هرگز اجازه ندهید آنها در منطقه مادر خالی باقی بمانند. بعد از اینکه جوجه‌ها به سن یک هفتگی رسیدند می‌توانند از دانخوری های استوانه‌ای آویزان دستی یا اتوماتیک استفاده کنند. اگر دانخوری‌های آویزان استفاده میشود ٬ سطح بالای سینی باید همسطح پشت جوجه‌ها باشد. 3- دانخوری‌ها وآبخوری ها حداقل یکبار در روز تمیز شوند.
هفته سوم، چهارم و پنجم دمای مادر را به ازاء هر هفته 8/1 درجه سانتي‌گراد کاهش دهید تا اینکه دما به 21 درجه سانتي‌گراد برسد. به تمیز کردن و پر کردن مجدداً دانخوری‌ها و آبخوری بطور روزانه ادامه دهید. تا جایی که امکان دارد تهویه را بهتر کنید بطوری که دمای مناسب در سالن ایجاد شده و از کوران هوا نیز جلوگیری شود.
هفته ششم جوجه‌ها را به پن‌های رشد انتقال دهید. در صورت نیاز آنها را نوک چینی کنید. جیره را عوض کرده و به جیره رشد تغییر دهید.
پرورش کبک گوشتی
به منظور پرورش کبک‌های گوشتی لازم است. از سالن و مادر مصنوعی استفاده شود. بدین منظور جوجه‌های یک روزه پس از انتقال از جوجه‌کشی به سالن پرورش منتقل و در زیر مادر مصنوعی قرار داده میشوند. در این شرایط درجه حرارت سالن 28 و حرارت زیر مادر مصنوعی 36 درجه سانتیگراد تنظیم میگردد. با افزایش سن جوجه کبک‌ها هر هفته 1.8 درجه سانتی گراد از حرارت مادر مصنوعی کاسته تا به 28 درجه سانتیگراد رسانده شود. استفاده از محافظ در ابعاد 2×2 متر توصیه میگردد. دانخوری و آبخوری در داخل محافظ قرار داده میشود. رطوبت داخل سالن باید در حد 95 درصد تنظیم گردد تا از بروز مسائل و مشکلات پرورشی جلوگیری شود. جوجه‌های پرورشی پس از یک ماه به داخل قفس‌های پرورش منتقل شده و به مدت 12 هفته در این سیستم پرورش داده شده و پس از زمان مقرر برای کشتار آماده میشوند.
پرورش گله مادر
پرورش کبک با خرید مولدهای پنج ماهه شروع میشود پس از خرید گله مولد و نگهداشتن آن در یک دوره پنجاه روز روشنائی، فعالیت کبک‌های ماده برای تخم‌گذاری آغاز میشود. کبک در سن 4 ماهگی به بلوغ جسمی و در 5/6 ماهگی به بلوغ جنسی میرسد ، به عبارت دیگر طول مدت نگهداری تا شروع تولید 27 هفته (5/6 ماه) است. طول دوره تولید 62 هفته (15 ماه) و به شرح زیر است : - طول دوره اول تولید 15 هفته (5/3 ماه) - مدت آمادگی برای شروع مرحله دوم تولید 11 هفته (5/2 ماه) - طول دوره دوم تولید 15 هفته (5/3 ماه) - مدت آمادگی برای شروع مرحله سوم تولید 6 هفته (5/1 ماه) - طول دوره سوم تولید 15 هفته (5/3 ماه) برای شروع کار و موفقیت بیشتر٬ تامین نژاد خوب از اساسی‌ترین گزینه‌ها میباشد. شرایط یک گله ایده‌آل در زیر آورده شده است : 1- گله باید از لحاظ همخونی در حد لاین مادر اولیه بوده تا تکثیر ، تولید و پرورش در حد استاندارد بوده و بازدهی مطلوب داشته باشد.این شاخص از مهمترین گزینه‌های موفقیت است. 2- تعداد تخم‌گذاری در هر دوره پرورش حداقل عدد باشد. 3- مقاوم بودن گله مذکور در برابر بیماریها 4- هیچ گونه نقص عضوی در پرنده وجود نداشته باشد. 5- داشتن چنگال‌های بلند که در جفتگیری موثر بوده و باعث بالا بردن درصد نطفه‌دار بودن تخمها میشود.
جفت گیری
دو روش برای جفتگیری کبک‌ها وجود دارد. یکی اینکه دو به دو در قفس‌های جداگانه جفتگیری داده شوند و یا اینکه به طور جمعی و گروهی نگهداری شوند. در روش جفتگیری گروهی نگهداری پرندگان نر و ماده به نسبت 1 به 3 یا 1 به 4 و به طور جمعی میباشد. در سیستم جفتگیری دوتایی تعداد تخم هرماده حدود 60 عدد و در روش گروهی حدود 40 عدد در فصل تخم‌گذاری میباشد.
تلفات دوره پرورش 1- میزان تلفات قبل از انتخاب مولد تا سن 18 هفتگی 5/1 درصد بطور ماهانه میباشد. 2- میزان تلفات بعد از انتخاب تا سن تولید 5/1 درصد بطور ماهانه درنظر گرفته میشود. 3- میزان تلفات در دوره تولید 5/1 درصد در ماه، و در کل دوره پرورش 5/4 درصد محاسبه میشود.
تغذیه کبک
کبک‌ها باید تغذیه نخستین خود را با 38 درصد پروتئین آغاز کنند. پروتئین این جیره غذایی در سن سه تا شش هفتگی به تدریج به 24 درصد کاهش داده میشود و سپس تا مرحله بلوغ و دوران نگهداری این مقدار به 17 درصد میرسد. تغذیه این پرندگان 24 ساعت پس از خروج از تخم باید شروع شود. جیره غذایی آن مشابه جیره مرغ گوشی است. انرژی مورد نیاز کبک در جیره پیش‌دان در حدود 3000 کیلو کالری در هر کیلوگرم جیره میباشد. احتیاجات انرژی و مواد مغذی مورد نیاز کبک در جدول زیر آورده شده است.
مشخصات کل جیره کبک در مراحل مختلف رشد
جیره پیش‌دان
جیره رشد
جیره تولید
پروتئین خام
25
20
16
انرژی متابولیسمی
2.80
2.70
2.70
چربی
3.70
2.70
2.80
فیبر
4.50
3.80
3.20
کلسیم
1.30
1.20
3.00
فسفات
0.80
0.70
0.50
نمونه جیره مورد استفاده در تغذیه کبک
جیره بیش دان
جیره رشد
جیره تولید
ذرت
21.00
43.52
51.32
سویا
59.20
47.90
39.61
روغن ذرت
6.04
3.85
4.77
گندم
9.00
2.31
0.00
دی کلسیم فسفات
2.20
0.45
2.19
پودر صدف
1.05
0.44
0.61
نمک
0.40
0.44
0.45
ویتامین
0.50
0.50
0.50
مواد معدنی
0.45
0.45
0.45
متیونین DL
0.16
0.14
0.10
میزان خوراک مصرفی در گله مولد میزان مصرف خوراک در دوره اول پرورش بطور میانگین 33 گرم در روز است. میزان مصرف خوراک در دوره دوم پرورش (از 18 هفتگی تا 27 هفتگی) بطور میانگین 40 گرم در روز است. میزان مصرف خوراک در دوره استراحت بطور میانگین 27 گرم در روز است.
ویژگیهای تخم کبک تخم کبک به رنگ یکدست زرد متمایل به سفید با تعداد زیاد لکه‌های قهوهای با اندازه‌ها و شکلهای متفاوت روی پوسته میباشد. وزن تخمها از 16 تا 25 گرم متفاوت (متوسط 21 گرم) و دوکی شکل، با طول متوسط 42 میلی‌متر و عرض 31 میلی‌متر هستند. ضخامت پوسته تخم حدود 0.238 و ضخامت غشاء داخلی پوسته 0.047 میلی متر است. نسبت وزن پوسته، زرده و آلبومین به کل وزن تخم به تریب 15.2 درصد ، 35 درصد و 49.8 درصد است.
تخم‌گذاری کبک در شرایط طبیعی از اواسط اردیبهشت تا اواخر تیر تخم‌گذاری میکند و نظر به این که پرورش کبک به صورت صنعتی مدنظر است تا توجیه اقتصادی داشته باشد ٬ لذا بایستی سیستم نور مصنوعی، خوراک فرموله شده و جایگاه مخصوص با مدیریت قبل و بعد از شروع تخم گذاری تداوم تولید تخم در گله داشته باشیم. بنابراین تهیه کردن شدت روشنایی 15-10 لوکس نور در طول هر دوره تخم‌گذاری از ملزومات تخم‌گذاری کبک ماده محسوب میشود. تعداد تولید تخم به ازاء هر کبک مولد در دوره اول 35 تا 40 تخم ، در دوره دوم 50 تا 55 تخم و در دوره سوم 45 تا 50 تخم خواهد بود.
جمع‌آوری و ذخیره‌سازی تخمها در صورت استفاده از آشیانه‌های دسته جمعی، تخمها باید حداقل 4 بار در روز جمع آوری شوند. تخمها را پس از تمیز کردن با پارچه تمیز و خشک، حداکثر تا دو هفته و در دمای 15 درجه سانتی گراد و رطوبت حدود 75 درصد و به شکلی که سر کوچک تخمها رو به پایین باشد نگهداری میکنند و بهتر است روزانه آنها را تحت زاویه 45 درجه بچرخانند. تخم‌هایی که بیش از 14 روز نگهداری میشوند امکان جوجه کشی کمتری دارند و 2 روز دیرتر از تخم بیرون می‌آیند.
جوجه‌کشی و ماشین جوجه‌کشی دوره جوجه کشی کبک 24 روز میباشد. وزن جوجه کبک یکروزه بطور متوسط 14 گرم است. درجه حرارت ماشین جوجه کشی باید 38 درجه سانتي‌گراد بوده و میزان رطوبت آن 65 درصد تنظیم گردد. در روز تولد جوجه‌ها میزان رطوبت بایستی 80 درصد باشد اگر رطوبت در مرحله جوجه کشی به اندازه کافی نباشد موجب خشک شدن پوسته داخلی تخمها گشته و جوجه‌ها به سختی می‌توانند پوسته داخلی و خارجی تخم را شکسته و از تخم خارج شوند. در صورت استفاده از ماشینهای جوجه کشی معمولی، گذاشتن پارچه‌ای مرطوب تمیز داخل دستگاه و یا استفاده از مرطوب کننده‌های اتوماتیک در داخل دستگاه هچر الزامی است. ماشینهای جوجه کشی تمام خودکار رطوبت و حرارت را به طور خودکار تنظیم میکنند. یکی از مسائل مهم در افزایش میزان جوجه‌درآوری چرخش تخمها در داخل دستگاه جوجه‌کشی است. این عمل مانع از آن میشود تا جنین به سطح پوسته نزدیک و به آن بچسبد که در این صورت ضمن پاره شدن شالاز تخم، موجب مرگ جنین خواهد شد. سیستم چرخش اتوماتیک ماشین جوجه‌کشی هر یک ساعت یکبار مانع از برور مسئله فوق شده و موجب جوجه‌کشی موفق خواهد شد.
شرایط ماشین جوجه کشی - دوره جوجه کشی 23 تا 24 روز است. - دمای دستگاه جوجه کشی از روز اول تا بیستم باید 38 درجه سانتي‌گراد باشد. - دمای هچر در روز بیست و یکم باید 32 درجه سانتي‌گراد باشد. - چرخش تخمها باید 3 تا 24 بار در روز صورت گیرد. - وضعیت قرارگیری تخمها در دستگاه جوجه‌کشی باید به شکلی باشد که انتهای کوچک تخمها به طرف پایین و انتهای بزرگتر به طرف بالا باشد. - میانگین درصد تخمهای قابل جوجه کشی در کبک 90 درصد است. - میانگین درصد جوجه درآوری تخمهای کبک 80 درصد است. مسائل و مشکلاتی که منجر به پایین آمدن جوجه‌کشی میشود : مسائل و مشکلات دوره پرورش 1- استفاده از والدین خیلی مسن 2- استفاده از والدهای آسیب دیده ( مریض، لنگ و بدشکل
نخستين بار بوقلمون در مكزيك توسط جهانگردان اروپايي مشاهده شد. آن ها اين پرنده را با خود به اروپا بردند. پس از آن در ايتاليا، فرانسه و انگلستان بوقلمون پرورش داده شد. با كشف آمريكا مهاجران به خوبي با اين پرنده و مزه آن آشنايي داشتند بنابراين به سرعت پرورش و مصرف بوقلمون در آمريكا گسترش يافت به طوري كه هم اكنون ايالات متحده و اتحاديه اروپا به ترتيب اولين و دومين توليدكننده و نيز مصرف كننده گوشت بوقلمون در دنيا هستند.
در ايران نيز تا پيش از دوره صفويه بوقلمون يافت نمي شد و اولين بار ارامنه اي كه براي تجارت از ايران به اروپا رفتند، بوقلمون اهلي را با خود به ايران آوردند و آن را به شاه عباس تقديم كردند و بعد به دستور شاه، تخم بوقلمون در خانه هاي ارامنه تقسيم شد تا آن ها به پرورش اين پرنده بپردازند.
امروزه با گذشت سال ها با پيشرفت علوم ژنتيك، تغذيه و مديريت و تاثير آن ها بر پرورش بوقلمون سبب شد تا پرورش بوقلمون از حالت سنتي خارج شده و نوع جديدي از بوقلمون هاي صنعتي به وجود آيد كه گوشت آن حاوي پروتيين زياد و چربي و كلسترول كم تري است.
فعاليت بیش از 25 واحد پرورش بوقلمون
هم اكنون بیش از 25 واحد پرورش بوقلمون در كشور با ظرفيت 95 هزار قطعه در حال فعاليت هستند.
پرورش بوقلمون از گذشته هاي دور به صورت سنتي بوده و هم اكنون 1/7 ميليون قطعه بوقلمون بومي در كشور وجود دارد كه سالانه 10 هزار تن گوشت توليد مي كنند. پرورش بوقلمون به روش سنتي از سال 1380 شروع شده و تا پايان برنامه چهارم توليد گوشت بوقلمون به 100 هزار تن خواهد رسيد.
ميزان توليد بوقلمون صنعتي را در كشور يك هزار و 700 تن در سال ذكر كرد. از سوي ديگر براساس گزارش روابط عمومي صندوق بيمه محصولات كشاورزي براي نخستين بار در كشور، طرح آزمايشي بيمه بوقلمون گوشتي در سال زراعي 85586 توسط اين صندوق اجرا مي شود.
مدت قرارداد بيمه بوقلمون از يك روزگي تا پايان 18 هفتگي است و صندوق بيمه خسارت هاي ناشي از سوانح طبيعي و قهري و همچنين امراض عمده بوقلمون و خسارت هاي ناشي از حذف كانون را در مدت قرارداد تحت پوشش بيمه قرار مي دهد.
افزايش 25درصدي مصرف گوشت بوقلمون
مصرف گوشت بوقلمون در كشور ما نسبت به سال گذشته 20 تا 25 درصد رشد يافته است.
در حال حاضر بوقلمون از كشور كانادا و انگلستان به صورت جوجه يك روزه به كشور ما وارد مي شود به طوري كه هر جوجه يكروزه 130 گرمي با قيمتي بين 3000 تا 3500 تومان در اختيار پرورش دهندگان اين پرنده قرار مي گيرد.جوجه هاي بوقلمون ايراني نسبت به نوع كانادايي آن داراي ضعف هاي نژادي هستند. در پاهاي اكثر_ جوجه بوقلمون هاي ايراني بعد از چند روز زخم هاي عفوني مشاهده مي شود، از اين رو نگهداري آن ها در مقايسه با جوجه هاي يكروزه كانادايي چندان مقرون به صرفه نخواهد بود.
به طور كلي بوقلمون ها از دو نژاد برنز آمريكاي شمالي و سفيد هلندي تشكيل مي شوند كه در حال حاضر بوقلمون هاي نژاد برنز وحشي بيش تر با مقاصد تجاري توليد مي شوند كه از علت هاي اصلي آن مي توان به سينه پرگوشت و پهن اين نمونه اشاره كرد. وزن متوسط بوقلمون در سنين بلوغ در نژاد درشت جثه نر حدود 10 تا 18 كيلوگرم و ماده اين نژاد بين هشت تا 16 كيلوگرم و در نژادهاي ريز جثه نر حدود هشت كيلوگرم و ماده حدود پنج كيلوگرم است.
تبديل تخم به جوجه در بوقلمون 28 روز طول می کشد و وزن يك بوقلمون گوشتي ظرف مدت يك هفته به دو برابر مي رسد و در سن چهار هفتگي 40 بار سنگين تر از روز اول مي شود و در طول دوره پرورش 14 تا 18 هفتگي به وزن مطلوب جهت كشتار مي رسد.
فضاي موردنياز براي پرورش و نگهداري 10 بوقلمون دوماهه يك مترمربع می باشد و براي هر 10 بوقلمون سه ماهه دو مترمربع و از چهارماهگي به بعد 5/2 متر مربع بايد در نظر گرفته شود.
65 هزار تومان سرمايه موردنياز براي پرورش هر بوقلمون با وزن کشتار 18 کیلوگرمی
40 درصد گوشت بوقلمون قرمز و 60 درصد آن گوشت سفيد است و به طور كلي از هر بوقلمون آماده براي كشتار 65 درصد گوشت به دست مي آيد.
علاوه بر گوشت بوقلمون كه از ارزش غذايي بالايي برخوردار است، چرم خام حاصل از پاهاي اين پرنده نيز براي تيكه دوزي روي انواع كيف و كفش مورداستفاده قرار مي گيرد.
نيازهاي تغذيه اي بوقلمون برحسب سن متغير است. همچنان كه سن اين پرنده افزوده مي شود نيازهاي پروتييني، ويتاميني و مواد معدني بدن اين حيوان كاهش مي يابد و بر نيازهاي آن به مواد انرژي زا افزوده مي شود.
پرورش بوقلمون از جمله فعاليت هايي است كه تجربه، آگاهي و دانش بالايي را طلب مي كند و فعاليت در اين زمينه براي افراد آگاه و با تجربه قطعاً سودآور خواهد بود.
قيمت ها در بازار بوقلمون
لیست قیمت جوجه یکروزه بوقلون و فرآورده های بوقلمون به شرح ذیل میباشد، قیمتها بر اساس سه ماهه دوم سال 91 بوده و با توجه به نوسانات ممکن است در تاریخ حاضر برخی از قیمتها تغییر کرده باشد.
بوقلمون زنده هر کیلوگرم : 59500 ریال
لاشه کامل بوقلمون هر کیلوگرم : 77000 ریال
جوجه یکروزه بوقلمون با توجه به نوع نزاد : از 65000 ریال تا بیش از 130000 ریال
وضعيت توليد و تجارت گوشت بوقلمون در جهان و دورنماي آن.
با توجه به آخرين برآوردها از ميزان توليد، تجارت و مصرف گوشت بوقلمون که توسط usda گزارش گرديده نتايج پيش بيني شده تا حدي نگران کننده مي باشد. اگر چه اين داده ها تمام کشورها را شامل نمي شود اما بررسي آمارها در کشورهائي که نقش اساسي را در اين صنعت ايفا مي کنند حاکي از آن است که اين صنعت در بهترين وضعيت در حالت سکون قرار دارد.
گرچه در خلال سالهاي 2001 تا 2004 تغييرات جزئي در توليد گوشت اين پرنده در حد متوسط 9/4 ميليون تن مشاهده مي شود، اما بر اساس پيش بيني هاي ميزان مصرف در کشورهاي عمده اين صنعت، در سال 2004 توليد گوشت بوقلمون به رکورد خوبي در جهان خواهد رسيد.
البته شايان ذکر است که توليد گوشت بوقلمون در اتحاديه اروپا (15 کشور) به طور مشخصي تنزل داشته است به طوريکه از ميزان 83/1 ميليون تن در سال 1999 به حدود 71/1 در سال 2003 رسيده و پيش بيني مي شود امسال شاهد نزول بيشتري تا حدود 69/1 ميليون تن باشيم.
اما خوشبختانه با اين وجود توليد بزرگترين توليد کننده جهان (آمريکا) همچنان رو به افزايش است و رقم توليد گوشت بوقلمون در اين کشور از ميزان 37/2 در سال 1999 به حدود 56/2 ميليون تن در سال گذشته رسيده است و به نظر مي رسد امسال نيز توليد آمريکا با رشد خود به حدود 3 ميليون تن برسد که در اينصورت ميزان سهم توليد جهاني آمريکا به مرز 52% خواهد رسيد (در 5 سال گذشته اين رقم حدود 50% بوده است.)
علاوه بر کشور آمريکا، در برزيل نيز ميزان توليد افزايش چشمگيري داشته است به طوريکه از رقم 115000 تن در سال 99 به حدود 210000 تن در سال 2003 رسيده است.
در کشور لهستان و مجارستان نيز افزايش توليد مشاهده مي شود. هر دوي اين کشورها از پتانسيل گسترش توليد خوبي برخوردار هستند. اين رشد ناشي از دو عامل ازرش پائين غذا در اين کشورها و مجاورت آنها با بازار اروپا است.
تجارت جهاني گوشت بوقلمون خيلي مهيج نيست و کل پيش بيني امسال و تمام حجم صادرات سه سال گذشته بين 590000 تن تا 625000 تن بوده است. تنها صادر کننده عمده آمريکا و اتحاديه اروپاست. اين دو سهم زيادي از تجارت جهاني بوقلمون را دارا هستند اما علائمي هست که نشان مي دهد برزيل مي تواند يک مدعي بر سر راه صادرات آمريکا باشد. غذاي مصرفي و کارگر ارزانتر و نرخ ارزان تبديل ارز باعث اين پيش بيني شده است.
در اين صورت صادرات برزيل افزايش خواهد يافت به طوريکه از رقم 26000 تن در سال 99 به رقم تقريبي 110000 تن در امسال خواهد رسيد. همچنين بر اساس يک پيش بيني در 8 سال آينده اين رقم به حدود 200000 تن خواهد رسيد.
از سوي ديگر تنها 3 کشور عمده وارد کنندهئ گوشت بوقلمون هستند که عبارت اند از: مکزيک، اتحاديه اروپا، و روسيه.
نکته ديگر آن است که تنها در چند کشور معدود مصرف گوشت بوقلمون داراي رشد مي باشد. در اروپا مصرف اين گوشت با توجه به آمار سالهاي گذشته بدون افزايش يا کاهشي به نظر مي رسد و در حالت سکون است.
همچنين با توجه به پتانسيلهاي موجود آمريکا گسترش اين صنعت در آنجا نيز به طور مشخص محدود خواهد بود. از جمله اين محدوديتها مي توان به وجود گوشتهاي متنوع با قيمتهاي رقابتي در بازار آمريکا و اين نکته که نسبت مصرف گوشت به ازاي هر نفر از گذشته بالا بوده است اشاره داشت.
در انتها جداول زير اطلاعات کامل تري در مورد توليد و عرضه و تقاضا در سطح جهان را نشان مي دهند:
بوقلمون در طبقه بندی حیوانات از خانواده مله اگرینه (melegrine )و جنس مله اگریس ( meleagrinae ) میباشد در این جنس سه گونه وجود دارد که عبارتند از مکزیکی آمریکایی و هندو راسی دو گونه اول اجداد بوقلمون های فعلی بوده ولی گونه سوم هنوز به صورت وحشی باقیمانده است .
بوقلمون از کشور مکزیک به تمام جهان راه یافته در حالی که از نام آن اینگونه به نظر میرسد که منشا آن کشور ترکیه ( turkey ) است .
بوقلمون پرنده ایست که دارای جثه ای نسبتا درشت میباشد . بطور معمول وزن متوسط این پرنده در سنین بلوغ در نژاد درشت جثه نر حدود 10 تا 14 کیلوگرم و ماده این نژاد بین 7 تا 8 کیلوگرم و در نژادهای ریز جثه نر حدود 8 کیلوگرم و ماده حدود 5 کیلوگرم است . چنانکه ملاحظه میشود وزن جنس ماده در هر دو نژاد بمقدار قابل ملاحظه ای کمتر از نرهای همان نژاد است و شکل جنس ماده نیز ظریف تر و باریک تر از پرنده نر است .
سر حیوان نسبت به جثه ، در مقام مقایسه با سایر پرندگان ، کمتر از متوسط است و پوشیده از پوستی چین و کرکدار میباشد . در عقب سوراخ های بینی در جنس نر زائده ای گوشتی شکل وجود دارد که در حال عادی قریب به 5سانتی متر و در مواقع تظاهرات و تمایلات جنسی به 10 سانتی متر میرسد . معتقدند که این زائده و سایر زوائد ریز و درشت گوشتی که در قسمت های بدون پر یا کم پر حیوان وجود دارد نوعی وسیله حسی و مظهر واکنشهای حسی حیوان است . زیر گردن بوقلمون نیز پرده ای گوشتی شبیه به غبغب مشاهده میشود . پوست پشت سر حیوان از جمله زائده بزرگ در مواقع ابراز تمایلات حسی بخصوص جنسی، رنگهای مختلف به خود میگیرد ولی در حالت عادی قرمز گلی رنگ است .
در روی سینه بوقلمون ها دسته ای موی سخت وجود دارد که رشته های آن مانند سیم های فولادی نازک به نظر میرسد . این موها در سنین 2 تا 3 سالگی بدین شکل ظاهر میشوند . در جنس نر پرهای دم به علت داشتن عضلات نسبتا قوی میتواند بصورت چتر ( بخصوص در مواقع ابراز تمایلات جنسی ) درآید که بوقلمون نیز مانند طاووس از این نظر شهرت دارد .
ویژگیهای ژنتیکی بوقلمون صنعتی
تخم بوقلمون به رنگ قهوهای مایل به زرد با لکه های قهوه ای و بزرگتر از تخم مرغ میباشد . دوره انکو باسیون تخم ( تبدیل تخم به جوجه ) در بوقلمون 28 روز است . وزن یک بوقلمون گوشتی ظرف مدت یک هفته به دوبرابر میرسد و در سن 4 هفتگی 40 بار سنگین تر از روز اول است هر جوجه بوقلمون نر گوشتی 40 کیلوگرم غذا میخورد تا به وزن 16 کیلو گرم برسد امروزه بکار گیری روشهای مدرن پرورش بوقلمون گوشتی زمان بهره دهی و ضریب تبدیل غذایی را در آنها کاهش داده است بوقلمون های ماده را معمولا تا سن 14 هفتگی و رسیدن به وزن 5/7 کیلو گرم پرورش میدهند . در حالیکه بوقلمون های نر تا سن 20 هفتگی و رسیدن به وزن 16 کیلوگرم نگه داشته میشوند .
بوقلمون ماده معمولا به صورت لاشه کامل به فروش میرسد در حالیکه بوقلمون های نر اغلب به صورت فراورده های گوشتی نظیر سوسیس ، کالباس ، ژامبون ، همبرگر و .... نیز عرضه میگردد یک بوقلمون ماده 7.5 کیلویی حدود 60% گوشت سفید ( عمدتا در قسمت سینه ) و 40 % گوشت قرمز دارد . هر دو لاشه نر و ماده بصورت قطعات کوچکتر بسته بندی شده ، تازه یا منجمد تهیه و توزیع میگردند .
اطلاعات رشد و ضرایب اقتصادی بوقلون نژاد نیکولاس BUT 9 جنس نر
سن
(هفته)
وزن زنده
(kg)
رشد روزانه
(g/day)
ضریب تبدیل
درصد گوشت سینه
Feed A*
Feed B*
18
17.08
135.5
2.32
2.57
27.2
20
19.45
138.9
2.49
2.77
28.0
22
21.75
141.3
2.70
3.01
28.6
اطلاعات رشد و ضرایب اقتصادی بوقلون نژاد نیکولاس BUT 9 جنس ماده
سن
(هفته)
وزن زنده
(kg)
رشد روزانه
(g/day)
ضریب تبدیل
درصد گوشت سینه
Feed A*
Feed B*
14
8.68
88.5
2.26
2.50
26.2
16
10.25
91.5
2.45
2.73
26.9
18
11.66
92.5
2.64
2.96
27.6
مدیریت پرورش بوقلمون
مساحت کف آشیانه:تا 8 هفتگی برای هر 10جوجه بوقلمون یک متر مربع کافی است . از هشت هفتگی تا دوازده هفتگی برای هر 10 جوجه بوقلمون 2 متر مربع و از دوازده هفتگی تا شانزده هفتگی برای هر 10 بوقلمون جوان 2.5 متر مربع باید در نظر گرفته شود . برای بوقلمون های جوان ( نروماده ) در حال رشد در محیط محدود هر بوقلمون 4/0متر مربع لازم است . اگر افراد گله تماما نر باشند برای هر بوقلمون 0.5 متر مربع و چنانچه تماما ماده باشند برای هر بوقلمون 0.3 متر مربع کافی خواهد بود . برای بوقلمون های سبک وزن و بوقلمون هایی که در سیستم بسته ( با شرایط تحت کنترل ) پرورش میشوند مساحت کف لانه باید چیزی کمتر از ارقام بالا باشد .
نور رسانی: در دو هفته اول زندگی نور باید بقدر کفایت در آشیانه وجود داشته باشد تا جوجه ها غذا و آب را ببینند و دچار عدم تغذیه نشوند . 10 الی15 شمع چراغ باید شبانه روز روشن باشد ، بدین معنی که لامپ های 200 واتی با فواصلی حدود 3متر مستقر شوند . یک چراغ 5/7 تا15 واتی باید در داخل و زیر هر دستگاه مادر قرار داده شود . پس از دو هفته اول در آشیانه های پنجره دار شب ها لامپ های نیم شمعی کافی خواهد بود . نورهای ضعیف در این سن از ترس ، روی هم ریختن و اضطراب جلوگیری میکند .
وسایل دان خوری : از سه هفتگی تا عرضه به بازار باید دان خوری های بزرگ برای بوقلمون های جوان تهیه نمود ، بطوری که عمق دانخوری 10 سانتی متر و طول دانخوری 7 الی 8 سانتی متر برای هر قطعه بوقلمون باشد . از دانخوری لوله ای آویزان نیز میتوان استفاده نمود . در سیستم دانخوری لوله ای برای اینکه میزان طول متناسب آن چیست قطر دانخوری را در 43/4 ضرب میکنیم . اگر دانخوری آنقدر عریض ساخته شده باشد که جوجه ها از هر دو طرف دانخوری بتوانند استفاده کنند ، در این صورت طول واقعی دانخوری دو برابر طول ظاهری آن باید به شمار آید . بدین ترتیب یک متر از این نوع دانخوری دو متر محسوب خواهد شد .
آبخوری : آب آشامیدنی جوجه بوقلمون ها را میتوان هم با آبخوری های شیشه ای و هم با آبخوری های اتو ماتیک تامین نمود . از روز اول تا سه هفتگی ، هر یکصد قطعه بوقلمون باید به سه آبخوری 5 تا 10 لیتری چشمه ای دسترسی داشته باشند . از سه هفتگی تا عرضه به بازار برای هر یکصد قطعه بوقلمون دو آبخوری چشمه ای 15 تا 20 لیتری لازم است . برای هر یکصد قطعه بوقلمون جوان باید 10 سانتی متر آبخوری اتوماتیک در نظر گرفت . تغییر در کیفی و کمی آبخوری و دانخوری باید بسیار تدریجی باشد ، بطوری که بوقلمون را از خوردن آب و دان نسازد .
در طبیعت شتر مرغ ماده روزها و شتر مرغ نر شب ها روی تخم ها می خوابند. ۲ – یک شتر مرغ سالم که به اندازه کافی آب خورده باشد روزانه حدود ۲/۵ لیتر ادرار دفع می کند. ۳ – شتر مرغ فقط در حالت ایستاده قادر به دفع ادرار است. ۴ – گاه ارتفاع شتر مرغ به ۳ متر و وزن آن به ۱۷۵ کیلوگرم می رسد . ۵ – عمل تنفس با دهان باز که در اثر گرمای زیاد محیط روی می دهد در شتر مرغ منجر به آلکالوز نمی شود. ۶ – تعداد تنفس در شتر مرغ بالغ به ۱۲ – ۶ بار در دقیقه می رسد . ۷ – حجم تنفس طبیعی در شتر مرغ ها بالغ در حالت استراحت ۶/۱ – ۲/۱می باشد. ۸ – استخوان کشکک در پرندگان خانواده شتر مرغ وجود ندارد. ۹ – شتر مرغ در هر پا ۲ انگشت و هر انگشت ۴ بند دارد . ۱۰ – شتر مرغ فاقد چینه دان است ولی پیش معده بزرگ آنها عمل ذخیره غذا را انجام می دهد. ۱۱ – در شتر مرغ، کیسه صفرا وجود ندارد. ۱۲ – روده کور در شتر مرغ به صورت جفت وجود دارد. ۱۳ – انباشتگی با سنگ در معده و پیش معده شترمرغ امری معمول است. ۱۴ – در دمای زیاد هوا، تعداد تنفس در شتر مرغ به ۶۰ – ۴۰ بار در دقیقه می رسد . ۱۵ – تنها استخوان مجوف ( هوایی ) در شتر مرغ ، استخوان ران است . ۱۶ – در شتر مرغ ها فقط تخمدان و اویدوکت سمت چپ فعال است. ۱۷ – ورید های که در شتر مرغ می توان از آنها برای اخذ خون استفاده نمود : الف ) ورید وداجی راست ب ) ورید قوزکی میانی ج ) ورید میانی راسی بازو ۱۸ – از تزریق داروها در عضلات ران شتر مرغ می باید اجتناب شود. ۱۹ – بیضه ها در شتر مرغ در غیر فصول تولید مثلی، اسپرم تولید نمی کند. ۲۰ – آلت تناسلی شتر مرغ نر ( فالوی ) فاقد مجرای ادرار می باشد و نقشی در دستگاه ادراری ندارد. ۲۱ – شتر مرغ های نر فاقد اعضای فرعی ( غدد ضمیمه ) تولید مثلی هستند . ۲۲ – بیضه ها در شتر مرغ نر به صورت جفت در خلف کیسه های هوایی شکمی در ناحیه بطنی و انتهای راسی کلیه ها و در عمق بدن قرار دارد. ۲۳ – سرعت رشد در شتر مرغ های جوان به توارث، شرایط محیطی ( مدیریت ) و تغذیه وابسته است. ۲۴ – ضربان قلب شتر مرغ در حالت استراحت ۴۰ – ۳۰ در دقیقه و به هنگام دویدن تا ۱۷۵ بار در دقیقه می رسد . ۲۵ – انقباضات پیش معده و جاذبه زمین ، موجب حرکت مواد غذایی از پیش معده به سنگدان می شود. ۲۶ – هضم الیاف ( فیبرها ) در دستگاه گوارش شتر مرغ توسط باکتری ها انجام می گیرد و محصول نهایی آن اسید های چرب فرار است . ۲۷ – وقتی فرار از چنگ شتر مرغ مهاجم غیر ممکن است بهترین دفاع به طور معمول خوابیدن کامل روی زمین می باشد. ۲۸ – شتر مرغ در فصل جفت گیری بسیار مهاجم و خطرناک است . ۲۹ – سن مناسب حمل و نقل شتر مرغ ۳ تا ۸ ماهگی است . ۳۰ – یکی از وسایل مقید کردن شتر مرغ، استفاده از سرپوش است . ۳۱ – واکسن های رایج مورد استفاده در مزارع شتر مرغ عبارتند از شاربن، بوتولیسم، آنتروتوکسمی، آبله، نیوکاسل و آنفلوآنزا . ۳۲ – رایج ترین داروی بی هوشی در شتر مرغ کتامین می باشد . ۳۳ – مرگ و میر ناشی از بلع اشیای سخت و تیز در شتر مرغ بسیار رایج است. ۳۴ – داروها و ترکیبات سمی در شتر مرغها عبارتند از: ترکیبات فورازولیدون، ضدکوکسیدیوزهای آیونوفور ( مثل موننزین، سالینومایسین، ناراسین، لازالوسید)، تیابندازول، مبندازول و لیندن اوره . ۳۵ – یکی از بیماری هایی که در بین پرندگان فقط شتر مرغ ممکن است به آن مبتلا شود شاربن است. ۳۶ – تغذیه بد ، استرس و مدیریت نامناسب، سبب کاهش ایمنی بدن در شتر مرغ می شود. ۳۷ – مهمترین داورهای ضد انگلی مجاز در شتر مرغ ها عبارتند از آیورمکتین ، فنبندازول و اکسی فنازول. ۳۸ – لوامیزول گرچه داروی خوبی جهت تحریک دستگاه ایمینی شتر مرغ است، ولی گاهی سبب آشفتگی های گوارشی شده و نیز مقاومت سریع در انگل به وجود می آید . ۳۹ – داروی موثر بر روی کرم های نواری شتر مرغ نیکلوزوماید و پرازی کوآنتل ۵/۲ درصد است
آمار مطالب
آمار کاربران
کاربران آنلاین
آمار بازدید
آمار
وب سایت:
عضویت سریع
