پرورش کبک از تخم تا جوجه

کبک از پرندگانی است که به سهولت قابل پرورش بوده و در صورت تولید انبوه, از درصد بهره وری بالایی برخوردار است. به طوری که می توان گوشت آن را عرضه داشت. کبک را می توان با به کار گیری تکنیک های مدیریتی ویژه و استفاده از سیکل نوری معین, در تمام طول سال پرورش داد.
 پرورش: قبل از هر چیز, با فرض اینکه گله مولد در حال تخم گذاری می باشد, نحوه جمع آوری تخم ها به منظور جلوگیری از آسیب آنها در پی سرما یا گرمای بیش از حد, حائزاهمیت می باشد. باید به خاطر داشت که اگر تخم ها برای مدت طولانی در دمای زیر۴۰ درجه فارنهایت باقی بمانند ممکن است قابلیت رشد خود را از دست داده و از سوی دیگر در دمای تقریبی ۸۰ درجه فارنهایت شروع به رشد (تشکیل جنین) می نمایند که مطلوب به نظر نمی رسد زیرا هنگامی که تخم در دمای ۸۰ درجه در حال رشد می باشد, با جمع آوری و ذخیره آن در دمای توصیه ای ۶۰-۵۵ درجه فارنهایت, جنین ممکن است آسیب دیده و نهایتا تخم به حالت گندیده باقی بماند. جمع آوری تخم ها به طور متناوب مانع از کثیفی و آسیب دیدگی آنها می گردد. اما داشتن تعدادی تخم کثیف در مجموعه تخم های جمع آوری شده بدیهی به نظر می رسد. لذا باید آنها را با کاغذ سنباده نرم تمییز نمود. حتی المقدور از شستن تخم کبک ها جهت رفع آلودگی و کثیفی باید خودداری نمود زیرا امکان نفوذ باکتری ها و سایر ذرات مضر به داخل پوسته در طی زمان شستشو وجود دارد. در صورت انتخاب روش شستشو باید توجه داشت که آب مورد نظر برای شستن تخم ها گرم تر از دمای تخم باشد. در غیر این صورت, باکتری ممکن است بواسطه پوسته به داخل تخم جذب شود. تخم ها را باید در یک مکان خنک با تهویه مناسب در دمای ۶۰-۵۵ درجه فارنهایت ذخیره نمود. شایان ذکر است که تخم کبک را می توان برای مدتی طولانی قریب به سه هفته با درصدی کم از ضایعات نگه داری نمود. اما روند نرمال ست کردن تخم ها یک الی دوهفته بوده و در کل زمانی بیش تر ازسه هفته برای نگهداری تخم توصیه نمی گردد. چرخاندن تخم ها در طول دوره نگه داری الزامی و مورد نیاز نمیباشد اما در صورتی که بیش از یک هفته نگه داری شوند, آنگاه باید آنها را به طور متناوب چرخاند. به منظور حصول بهترین شرایط و بیشترین درصد هچ (جوجه گیری), باید یک دستگاه تمام اتوماتیک را تهیه و آنرا یک تا دو روز قبل از قرار دادن تخم ها در آن, راه اندازی و فعال نمود. در فاصله زمانی باقی مانده تا قرارگرفتن تخم ها داخل دستگاه باید وضعیت دستگاه را بررسی نموده و در نهایت دما و رطوبت را به حد مطلوب تنظیم نمود. در دستگاه, تخم ها در ۲۱ روز اول تحت دمای ۹۹/۵ درجه فارنهایت و رطوبت ۸۶ قرار گرفته و در روز ۲۱, بعد از انتقال به هچر, دما نیم درجه کاهش یافته و تا ۲۴ ساعت ثابت باقی می ماند. سرانجام در روز ۲۳ دما به ۸۹/۵ تقلیل می یابد. اما رطوبت از روز ۲۲ تا زمان هچ به %۹۰ افزایش می یابد. زیرا رطوبت بالا به جوجه ها کمک می نماید تا به راحتی از تخم خارج شوند.
 تخم کبک به طور میانگین پس از ۲۴ روز به جوجه تبدیل می شود.اما بعضی از تخم ها در روز ۲۳و برخی در روز ۲۵ هچ می شوند. به منظور حذف تخم های جنین مرده و بدون نطفه, در روز ۸ و سپس در روز انتقال آنها از دستگاه ستر به هچر ( ۳ روز مانده به هچ), تخم ها تحت کندلینگ قرار می گیرند. پس از خشک شدن جوجه ها, آنها را از فضای هچر به فضای نگه داری (سالن پرورش) برده که دارای دستگاه مادر مصنوعی بوده و از قبل ضدعفونی شده است. باید توجه داشت که ظروف آبخوری و دانخوری به اندازه کافی در دسترس باشد. ظروف آبخوری باید دارای دهانه پهن و دیواره کم ارتفاع باشند. در غیر این صورت امکان خفگی جوجه ها وجود دارد. عمق آب نباید متجاوز از۲ سانتیمترباشد. جوجه ها باید به طور مداوم به آب خنک و تازه دسترسی داشته و ظروف مربوطه باید به طور روزانه تمییز و گندزدایی گردند. در مورد دستگاه های مادرمصنوعی, دما برای چند روز اول ۹۵-۹۰ درجه فارنهایت بوده و در هر هفته دما به ازای ۵ درجه کاهش یافته تا جوجه ها به سن یک ماهگی برسند. در این زمان نیاز مبرم به استفاده از دستگاه مادر مصنوعی محسوس نمی باشد. علاوه بر دستگاه مادر مصنوعی می توان از لامپ های حرارتی, بخاری های برقی و یا گرمکن های گازی و نفتی استفاده نمود. اما در ۲ مورد اخیر الذکر باید توجه داشت که در صورت استفاده, فضای پرورش باید از سیستم تهویه مطلوبی برخوردار باشد. در صورت نگهداری جوجه ها در سالن باید به خاطر داشت که کف سالن به خودی خود گرم نبوده و جوجه ها ممکن است با مشکل مواجه شده و دچار سرماخوردگی یا خفگی ناشی از روی هم ریختن شوند. لذا در بستر باید از کف پوش هایی همانند نرمه چوب, سیفال برنج, کاه و یا پوشال بسته بندی استفاده نمود. در پایان متذکر می گردد که جوجه ها برای هفته اول باید در نزدیکی منبع حرارتی قرار گرفته و حتی المقدر در قفس یا سالن مشبک ( توری کشی) نگهداری شوند.
 
 مرگ جنین:
 هچ یا (جوجه گیری) ناموفق را می توان در ۲ عامل تخم بدون نطفه و دیگری مرگ جنین جویا شد. به طوری که هر یک از این عوامل می تواند بعد از مرحله هچ یا با روش کندلینگ تشخیص داده شود. بدین منظور باید تخم های هچ نشده را جمع آوری و آنها را بررسی نمود. باید توجه داشت که ثبت تعداد دفعات مرگ جنین در تخم ها می تواند در تغییر و اصلاح روش کنونی جوجه کشی و نهایتا افزایش بهره وری موثر واقع شود.
 مرگ جنین به طور قطع در دو زمان متفاوت از دوره جوجه کشی روی می دهد. یکی در ۳ روز اول جوجه کشی و دیگری در ۳ روز آخر مانده به زمان هچ. مرگ ناگهانی جنین قبل از زمان هچ در پی تغییر وضعیت زیستی جنین از محیط داخل تخم به فضای بیرون میباشد. در این حالت جوجه ممکن است با مشکلاتی همانند تنفس و جذب کیسه زرده مواجه گردد که گاهی اوقات کنترل رطوبت لازمه رفع این موانع میباشد. به طور نرمال از میان تخم های نطفه دار %۹۳ - %۸۸ و در حالت کلی هچ %۹۰ - %۸۵ تخم ها باید به جوجه تبدیل شوند. نظر به اینکه مرگ زودرس جنین در زمان شکل گیری ارگان های جنینی روی می دهد, رشد مناسب جنین در داخل تخم همراه با مشخصه های بارزی اعم از قرار گرفتن سر در زیر بال راست, بزرگی سلول هوا به اندازه کافی جهت قرار گرفتن جوجه در حالت مناسب برا ی هچ و عدم خشکی لایه و پوسته تخم (شالاز) در مدت زمان هچ جوجه می باشد. شایان ذکر است که باید به علائم خشکی, وضعیت نوک و فرم صحیح بال و پا توجه داشت و در صورت مشاهده هرگونه مورد غیر معمول, آن را به منظور تشخیص علل و اخذ راهکار های مطلوب در مراتب آتی, ثبت نمود. زیرا به موجب آن می توان درصد نطفه داری, جوجه گیری و همچنین درصد کلی تخم های هچ شده را محاسبه نمود. در پایان ذکر این نکته حائزاهمیت است که هرگونه تغییر در مقادیر ثبت شده یا پراکندگی میزان مرگ جنین می تواند به عنوان زنگ هشداری برای اصلاح به موقع مشکلات جزئی و جلوگیری از شیوع و تشدید آن تا حد بحرانی در نظر گرفته شود.
 
 
 
 جوجه کشی و دستگاه جوجه کشی:
 دوره جوجه کشی به مدت ۲۴ روز طول میکشد و لذا درجه حرارت ماشین جوجه کشی باید ۹۹/۸ درجه فارن هایت تنظیم و میزان رطوبت ۶۵ درصد تنظیم گردد . در روز هچ جوجه ها میزان رطوبت بایستی ۸۰ درصد باشد .
 اگر رطوبت در هچر به اندازه کافی نباشد موجب خشک شدن پوسته داخلی تخم ها گشته و جوجه ها به سختی میتوانند پوسته داخلی و خارجی تخم را شکسته و از تخم خارج شوند صورت استفاده از ماشین های جوجه کشی معمولی گذاشتن پارچه ای خیس در داخل هچر و یا استفاده از مرطوب کننده های اتوماتیک در داخل دستگاه هچر الزامی است . ماشین های جوجه کشی تمام اتوماتیک که رطوبت و حرارت را به طور خودکار انجام میدهند توصیه می گردد. یکی از مسایل مهم در افزایش میزان هچ چرخش تخم ها در داخل ستر است . این عمل مانع از ان میشود تا جنین به سطح پوسته نزدیک و به ان بچسبد که در غیر این صورت ضمن پاره شدن شالاز تخم، موجب مرگ جنین خواهد شد . سیستم چرخش اتوماتیک ماشین جوجه کشی هر یک ساعت یکبار مانع از اشکال فوق شده و باعث ایجاد یک هچ موفق نیز خواهد شد .
 
 جوجه گیری:
 مرحله هچ به ۲ یا ۳ روز آخر دوره جوجه کشی اطلاق گردیده که در این روزها جوجه ها پوسته تخم را شکسته و بیرون می آیند. در این زمان باید از چرخاندن تخم ها خودداری نمود. بدیهی است که در ۳ روزآخر باید تخم ها را از دستگاه ستر به دستگاه هچر انتقال داد. اما در صورت عدم دسترسی به هچر، باید تخم ها را از شانه های گرداننده ستر برداشته و آنها را در سبد های پلاستیکی یا فلزی هچر یا روی یک مقوای ضخیم قرار داد. در صورت استفاده از مقوا بایدتوجه داشت که جریان هوا را مسدود نکرده و یا با آب یا اجزای گرمازا تماس نداشته باشد. در این میان افزایش رطوبت حائز اهمیت بوده و آنرا می توان با قرار دادن یک ظرف آب یا افزایش سطح تبخیر دستگاه، به ۹۰% F رساند. زمان بیرون آمدن از تخم به قدرت و توانایی جسمی جوجه جهت شکستن پوسته بستگی دارد. در این هنگام جوجه ها همزمان با تقلا برای خروج از تخم مدتی را به استراحت به منظور بازیابی دوباره نیرو پرداخته که نباید جوجه را مرده فرض نمود. کل زمان هچ بین ۱۰ تا ۲۰ ساعت طول کشیده که در این مدت جای هیچ نگرانی نیست. اما در صورت تجاوز زمان به بیش از ۲۰ ساعت، آنگاه باید تخم های شکسته را بررسی نموده و حتی الامکان جوجه ها را بیرون آورد. هنگامی که جوجه ها از تخم بیرون می آیند باید در دستگاه باقی مانده تا خشک شوند. به منظور تسریع روند خشک شدن جوجه ها، تهویه باید افزایش یابد. زمانی که بیش از %۹۰ درصد جوجه ها خشک شوند، آنگاه باید آنها را از دستگاه برداشت و به بستر پرورش انتقال داد. اگر جوجه ها بیش از حد در دستگاه باقی بمانند ممکن است با خشکی عضلات مواجه شده و در مواقع بحرانی تلف شوند.تخم هایی که یک روز بیش تر از زمان مورد انتظار در دستگاه باقی مانده و جوجه نشده اند بعنوان ضایعات تلقی شده و باید حذف گردند. باید توجه داشت که کمک به جوجه جهت بیرون آمدن از تخم در اکثر مواقع بی نتیجه مانده و به مرگ جوجه منتهی می گردد. زیرا ممکن است کیسه زرده به طور کامل جذب نشده باشد و هنگام جداسازی جوجه از تخم پاره شود. جوجه های ضعیف در صورت بیرون آمدن از تخم باید از سایر جوجه ها جدا شده و به طور وی‍‍‍‍ژه تحت مراقبت قرار گیرند. زیرا زمانی که با سایر جوجه ها در شرایط عادی رها شوند، دوام نیاورده و تلف می گردند. در پایان متذکر می گردد که جوجه های ضعیف را هرگز نباید برای مولد منظور نمود زیرا ممکن است که خصایص ژنتیکی به سایر جوجه های حاصله از این مولد انتقال یابد.
 
 جوجه ریزی:
 دو هفته اول پرورش از اهمیت خاصی برخوردار است لذا بایستی شروع خوبی داشت و به همین دلیل برنامه ریزی از قبل خیلی مهم تلقی میشود . بدین منظور جایگاه اولیه جوجه ها بایستی گرم و اب و غذا به راحتی در دسترس باشند . بنا بر این از صحت انجام کار کلیه ابخوری ها ، دانخوری ها و همچنین منابع گرما زا بایستی اطمینان حاصل نمود . زیرا جوجه ها در ده روز اول نمی توانند خود را با شرایط محیط وفق دهند . بنابر این منابع گرمازا از قبیل لامپ های الکتریکی لامپ های حرارتی و بخاری های نفتی و یا گازی از ملزومات بشمار میرود. بایستی در نظر داشت اگر جوجه ها در زیر مادر مصنوعی یکجا و در مرکز ان جمع شوند درجه حرارت کم است و اگر به اطراف پراکنده شوند درجه حرارت زیر مادر مصنوعی زیاد میباشد و بایستی حرارت را کم نمود حالت مطلوب پراکندگی یکنواخت زیر مادر مصنوعی میباشد.
 
 منبع :
 تغذیه طیور اسکات انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان 1384 ترجمه دکتر جواد پوررضا
 باشگاه مهندسان ایران – سایت علمی پایگاه علمی مرغداری

هدف از پرورش کبک

بیش از هر چیز، می بایستی هدف از پرورش کبک مشخص و تعریف شود. سه هدف مجزا و بعضاً طبق شرایطی توأم به شرح زیر می تواند در پرورش کبک مورد توجه قرارگیرد. پرورش کبک مولد. تولید جوجه یک روزه. تولید نیمچه گوشتی. در پرورش کبک مولد؛ کبک دار، جوجه یک روزه را تا حد نیمچه (نیمچه تخم گذار) پرورش داده و با تعیین جنسیت آن ها به نسبت سه پرنده ماده به همراه یک پرنده نر در سن حدود 5 الی 6 ماهگی به فروش می رساند. به منظور تحقق هدف دوم یعنی تولید جوجه یک روزه، نیاز به پرورش گله مادری می باشد. در این واحدها، کبک های ماده با رسیدن به سن بلوغ جنسی، جفت گیری نموده و شروع به تخم گذاری می نمایند. تخم ها روزی سه بار جمع آوری و پس از ضدعفونی در محلی مخصوص منتظر ورود به دستگاه جوجه کشی، نگه داری می شوند. در دستگاه جوجه کشی پس از حدود 24 روز جوجه های تازه متولد شده به عنوان جوجه یک روزه به پرورش دهندگان کبک گوشتی فروخته می شوند. این پرورش دهندگان که هدف سوم را دنبال می کنند، جوجه های یک روزه را به بلوغ فیزیکی در سن 12 تا 14 هفتگی رسانیده و کبک های به اصطلاح پروار خود را روانه کشتارگاه می نمایند.

در لهجه های مختلف فارسی به آن خاسه کو، زرج، ژرژ، کو، کوک می گویند. این پرنده در شرایط پرورشی عموما 400 تا 600 گرم وزن دارد. در شرایط طبیعی وزن کبک نر بالغ (سویه ایرانی) از 510 تا 800 گرم و وزن کبک ماده بالغ از 450 تا 680 گرم متغیر است. اندازه این پرنده 31 تا 35 سانتیمتر می باشد که اندازه پرنده نر بزرگ تر است. ترکیب پرها در هر دو جنس نر و ماده یکسان است. رنگ این پرنده قهوه ای مایل به خاکستری در بالای بدن و زرد کمرنگ در قسمت شکم است. یک خط سیاه از قسمت جلوی سر آغاز شده و پس از انشعاب و عبور از چشم ها و گردن، در قسمت بالای سینه تمام شده و سر وسینه خاکستری پرنده را از قسمت سفید رنگ گلو جدا می کند. پهلوی پرنده با ترکیبی از رنگ سیاه و شاه بلوطی متمایل به سفید پوشانیده شده است و پرهای انتهایی بال به رنگ شاه بلوطی هستند. منقار، لبه پلک ها، ساق و پاهای کبک بومی ایران به رنگ صورتی تا قرمز سیر هستند. وجود یک سیخک کوچک در قوزک پا معمولا از مشخصات جنس نر این پرنده است. کبک های نابالغ به رنگ قهوه ای و خاکستری هستند. البته رنگ کبک ها در زیستگاه های طبیعی بسته به موقعیت جغرافیایی منطقه ممکن است دچار تغییرات اندکی شود. این پرنده زیست گاه خود را در مناطق ناهموار و سخت، دره ها با درختان پراکنده و در مناطق کوهستانی انتخاب می نمایند. معمولا 4 تا 5 پرنده با هم دیده می شوند ولی در پاییز در دسته های 50 تایی نیز مشاهده می شوند. غذای این پرنده را درشرایط طبیعی شامل علف ها و دانه های آن ها، برگ گیاهان و حشرات تشکیل می دهند. هم زمان با تغذیه، مقدار زیادی سنگ ریزه نیز می بلعد. فصل آشیانه سازی برحسب ارتفاع منطقه جغرافیایی متغیر است ولی معمولا بین اردیبهشت و تیرماه بوده و گاهی تا اواسط تابستان طول می کشد. آشیانه خیلی ساده و روی زمین زیر یک صخره یا درختچه و در پناه توده ای از گیاهان بنا می گردد. کبک ها در هنگام صبح و بعد از ظهر در روی زمین به چرا مشغولند، آنها مهاجرت نمی کنند و جابه جایی های فصلی آن ها فقط در ارتفاع است. پرواز کبک در هنگام احساس خطر انجام می شود و به مسافت های کوتاه و در سراشیبی محدود است. کبک ها در هنگام شب زیر بوته ها و داخل صخره ها به سر می برند و نرها به طور فعال از قلمرو خود دفاع می کنند. کبک ها در حالت های گوناگون از صداهای مختلف استفاده می کنند که به سه دسته تقسیم می شوند: هشتاری، جنگی و جنسی. بیشترین صدایی که از کبک شنیده می شود آوای Chuck، Chuck،... است که از هر دو جنس نر و ماده بر می آید. در هنگام احساس خطر، به سرعت به سوی حاشیه بالایی کوهستان می دود. پروازی پر سرو صدا دارد و پرنده ای اجتماعی است.

جایگاه پرورش کبک

 محلی را که کبک ها در آن پرورش می یابند اصطلاحاً جایگاه می گویند. جایگاه پرورش کبک می بایستی از نوع پرورش تبعیت کند بدین معنی که جایگاه پرورش کبک گوشتی باجایگاه پرورش کبک تخم گذار و سالن هایی که به صورت قفسی تجهیز شده اند تفاوت محسوسی دارد که در جای خود تشریح خواهند شد ولی قبل از هر چیز اشاره و تاکید بر چند نکته ضروری است. اول اینکه کبک ها پرندگانی عادت پذیر هستند و خود را با شرایط مختلف وفق می دهند ولی با این حال می بایستی حداقل امکانات را برای آنها فراهم نمود. دوم اینکه قبل از ساخت جایگاه برای کبک می بایست ضوابط نظام دامپروری کشور که حدود ، فواصل و شرایط سالن های پرورش ماکیان را مشخص می کند در نظر گرفت. بدین معنی که می بایستی از سازمان جهاد کشاورزی استان مربوطه پروانه تاسیس اخذ نمود. بنابراین قبل از تهیه زمین برای ایجاد مزرعه پرورش کبک، بهتر است به واحد صدور پروانه معاونت امور دام سازمان جهاد کشاورزی استان مراجعه نموده و با کارشناسان آن واحد مذاکره و محل و موقعیت زمین را به اطلاع آنها برسانید تا با در نظر گرفتن ضوابط نظام دامپروری کشور، اقدامات لازم انجام شود.ضمن آنکه بعد از دریافت موافقت اصولی؛ ادارات دامپزشکی، محیط زیست، میراث فرهنگی، امور اراضی و ... می بایستی درخصوص بلامانع بودن ایجاد واحد پرورشی کبک اعلام نظر نمایند. در هر صورت برای ایجاد یک مزرعه پرورش کبک توجه به موارد زیر ضروری است:

 1- زمین محل احداث جایگاه پرورش کبک می بایستی حداقل 1000 متر با مزارع پرورش ماکیان در اطراف، فاصله داشته و از مناطق مسکونی دور بوده و جاده های ارتباطی کوتاه و مناسبی داشته باشد.

 2- بهتر است زمین مزبور در جهت دریافت باد از سمت مزارع دیگر پرورش طیور و کارخانه های آلاینده نباشد.

 3- بهتر است زمین محل احداث جایگاه در مناطق پست و در معرض سیل و طوفان و بادهای تند نباشد.

 4- آب مورد استفاده می بایستی از نقطه نظر شوری و املاح مورد توجه قرار گرفته و هم چنین موانع غیر بهداشتی نیز نداشته باشد.

 5- کف سالن های محل پرورش می بایستی حداقل 40 تا 50 سانتیمتر بلندتر از سطح زمین اطراف بوده و شیب مناسب(حداقل 3 درصد) داشته باشد تا در صورت شستشو، آب های آلوده امکان خروج از سالن را داشته باشند.

 6-دیوارها و کف سالن به صورت اصولی عایق کاری شوند تا امکان تبادلات گرما و سرمای ناخواسته در فصول مختلف سال از بین برود.

 7- سالن ها شرقی غربی ساخته شوند بدین معنی که یک طول سالن به سمت جنوب و طول دیگر به سمت شمال باشد تا امکان دریافت نور خورشید با هدف از بین بردن میکروب های احتمالی را داشته باشد.

یک روش قدیمی با هدف پرورش کبک مولد، نگه داری این پرنده در سالن هایی است که متصل به اتاق پرواز با کف توری(سیمی) هستند. در این روش، کبک ها به بیماریهای سر سیاه، کوکسیدیوز، کرم های چینه دان و روده آلوده نمی شوند. اتاق های پرواز می تواند از بعد از جوجه کشی مورد استفاده قرار گیرند. در واقع جوجه ها از دو هفتگی در اتاق های پرواز قرارمی گیرند. اندازه اتاق های پرواز را می توان تغییر داد اما باید به اندازه کافی بزرگ باشد و امکان پرواز در آن وجود داشته باشد. اندازه اتاق پرواز می تواند به عرض حدود 5/3 و طول 28 متر باشد. چشمه های توری کف معمولاً حدود 5/2 سانتیمتر است. هر کبک 50 سانتیمتر مربع فضا در اتاق پرواز نیاز دارد. پرورش کبک در قفس های ثابت نیز محقق می شود. بدین منظور قفس هایی با اندازه هر قفس 5/1 در 7/0 متر و با ارتفاع حدود 4/0 متر پیشنهاد شده است. تقریباً 25 پرنده در هر واحد تا سن 14 هفتگی نگه داری می شوند. شیب کف هر واحد 10 درصد در نظر گرفته می شود. یک منبع آب اتوماتیک در بیرون قفس نصب می شود و آب تازه و خنک برای پرندگان مهیا می گردد. سینی های فلزی زیر توری کف قفس را می توان به راحتی تمیز کرد. 

آیا پرورش کبک توجیه اقتصادی دارد ؟
معمولا بخشی از سرمایه گذاری که در ساختمان سازی و خرید تجهیزات اولیه صرف میشود ، تحت عنوان هزینه های  ثابت  وقتی که در دراز مدت و بر تولید چند سال تقسیم گردد تنها بخش کوچکی از هزینه های تولید را شامل خواهد شد . به عنوان مثال چنانچه برای ساخت یک مجموعه پرورش کبک مبلغ یکصد میلیون تومان صرف ساختمان سازی ، تاسیسات و خرید ماشین الالت نمائید ، توان تولید سی هزار قطعه کبک را در سال خواهید داشت ، حال با احتساب حداقل ده سال عمر مفید برای این امکانات و تولید حداقل سیصد هزار قطعه کبک طی این مدت هزینه مربوط به سرمایه گذاری اولیه به ازاء هر قطعه مبلغ مناسبی خواهد شد .
اگرچه برخی از تولیدکنندگان نیز این مبالغ را سرمایه ماندگار برآورد کرده که بر ارزش املاک خواهد افزود به هزینه تولید اضافه نمیگردد.
 

بخش عمده هزینه تولید یک کیلو گوشت کبک شامل موارد زیر است :

یک . دان مصرفی : برای براورد هزینه دان مهمترین مساله دانستن ضریب تبدیل است . ضریب تبدیل یعنی میزان دانی که مصرف میشود تا یک کیلو گوشت تولید گردد . به صورت تئوری با مصرف هفت کیلو دان یک کیلو گوشت کبک تولید میگردد که در عمل از پنج تا بیست درصد دور ریز دان را نیز باید به آن افزود . تعویض به موقع دانخوری ها بر اساس سن و استفاده از لبه های یک سانتی متری دو نکته موثر در کاهش پرت دان هستند.
دو.هزینه کارگری : به طور متوسط هر هشت هزار قطعه کبک گوشتی به یک کارگر نیاز دارد .
سه.هزینه سوخت مصرفی : برای براورد این مورد باید با شرکت های تاسیساتی مطقه خود تماس حاصل نمائید زیرا هزینه سوخت با توجه به ابعاد سالن ها، شرایط آب و هوایی منطقه ، نوع سیستم گرمایشی ، میزان دوری از منابع تامین سوخت و … متفاوت است .
چهار.مکمل ها ، ویتامین ها و داروها : چنانچه قیمت دان با دقت محاسبه گردد بخش عمده این هزینه ها در دان محاسبه گردیده است . دارو و ویتامین ها حداکثر یک درصد قیمت تمام شده هر کیلو را به خود اختصاص می دهند
پنج.هزینه آب و برق : حداکثر نیم درصد قیمت تمام شده یک کیلو گوشت مربوط به هزینه های آب و برق است.
شش.پیش بینی نشده : …

نیازهای تاسیساتی یک واحد پرورش کبک

 با توجه به نوع و سیستم پرورش، یک مزرعه پرورش کبک می بایستی دارای قسمت های زیر باشد(بند 4 ویژه واحدهایی است که کبک مولد به منظور تولید جوجه یک روزه پرورش می دهند.

 1-سالن های پرورش

 2-انباردان

 3-انبار تجهیزات

 4-ساختمان جوجه کشی

 5-اتاق کار

 6-ساختمان سرایدار یا اتاق کارگران

سالن های پرورش کبک:

  سالن پرورش می تواند از نوع باز یا بسته باشد. به طور کلی طول سالن ها باتوجه به سرمایه و اهداف پرورش دهنده می تواند بین 60 تا 100 متر باشد. طول کمتر از 60 متر مشکل خاصی ندارد ولی طول بیش از 100 متر به دلیل مسائلی که در خصوص تهویه و یا گرم کردن سالن و مدیریت تغذیه گله کبک ها ایجاد می کند معمولاً توصیه نمی شود. سالن هاب باز عموماً پنجره دار و در مناطق گرمسیر پرده دار هستند. در سالن های پنجره دار عموماً دیوار طولی سالن، پنجره هایی دارد که سبب ورود نور خورشید و هوا به داخل سالن می گردد. مقدار این پنجره ها به طور میانگین 5 درصد سطح سالن است(بدین معنی که اگر سالنی به مساحت 600 متر مربع داشته باشیم مساحت کل پنجره های سالن می بایستی دو برابر این مقدار باشد. از مقدار ذکر شده 4/3 در طول سالن به سمت جنوب و 4/1 در طول دیوار شمالی تعبیه می شود. عرض سالن به طور معمول 12 متر و در مناطق گرمسیری 10 متر در نظر گرفته می شود. در مناطق معتدل و سردسیر عرض سالن، فاقد پنجره ولی در مناطق گرمسیر عرض سالن به سمت دریافت باد قرارگرفته و قسمت عمده ای از آن باز است ولی با توری محکم پوشیده شده است تا در مواقع لزوم پرده برزنتی آن کنار رفته و باد ملایم به داخل سالن نفوذ و موجب تهویه گردد. سالن های بدون پنجره عموماً به سالن های مدرن امروزی گفته می شود. دیوارها و سقف این سالن ها به گونه ای مطلوب عایق کاری شده اند و همان طوری که از نام آن ها پیداست فاقد هرگونه پنجره می باشند. روشنایی مورد نیاز کبک ها توسط لامپ ها تامین و رطوبت وحرارت و تهویه، توسط حسگرهای اتوماتیک کنترل می شود. در این سالن ها می توان با ظرفیت بالا، پرورش کبک را محقق نمود.

ارتفاع سالن های پرورش کبک 5/2 متر و در مناطق گرمسیری بیشتر از این مقدار است. کف سالن پرورش می بایستی بتنی، دارای شیب و فاضلاب مناسب بوده و در خروجی فاضلاب ها امکان ورود حیوانات موذی و شکارچی از بین برود. سالن های پرورش ویژه کبک های مولد دو قسمت عمده دارند. قسمت مسقف و غیر مسقف. فضای غیر مسقف که مانند حیاط در طول ضلع جنوبی قرار دارد دارای اسکلتی فلزی و از همه طرف با توری پوشیده شده است. کبک ها امکان ورود به این فضا را داشته و در آن پرواز و تردد می کنند، آشیانه تخم گذاری در داخل سالن مسقف قرار داشته و حداقل روزی دو بار تخم ها جمع آوری می شوند.

تجهیزات مورد نیاز سالن های پرورش کبک:

  تجهیزات مورد نیاز سالن های پرورش با توجه به نوع آن ها شامل: هواکش، هیتر و بعضاً کولر است. وسائل گرم کننده عموماً در فصول سرد سال مورد استفاده داشته و بهترین نوع معمول آن هیتر است که هوای گرم را به داخل سالن هدایت می کند. هر چند سالن می تواند توسط بخاریهای مختلف که از سوخت های فسیلی یا گاز مایع استفاده می کنند نیز گرم شود ولی موضوع مهم پخش کردن گرما به صورت یکنواخت در تمام طول سالن است. زمانی که از هیتر استفاده می شود هوای گرم توسط کانالی که در طول سالن و معمولاً در زیر سقف کشیده شده جابه جا و از دریچه هایی در مناطق مختلف خارج می شود. در مناطق گرمسیری نسبتاً خشک که از کولرهای آبی برای کاهش گرما استفاده می شود تحت کنترل ترموستات هایی هستند که در داخل سالن وصل و در درجه حرارت مشخصی هیتر را خاموش و یا روشن می کنند. هیتر و کولر معمولاً در خارج ازسالن و در قسمت عرضی آن نصب می شوند ولی اگر طول سالن زیاد باشد در خارج و در حد وسط قسمت طولی آن نصب و کانال هایی از داخل هوای گرم یا سرد را به طرفین هدایت می کنند. علاوه بر تجهیزات ذکر شده که عموماً متصل به سالن ها هستند، برای پرورش کبک و سایر انواع ماکیان نیاز به دان خوری، آب خوری و دماسنج ماکزیمم، مینیمم از ضروریات است. تجهیزات مورد نیاز کبک عموماً همان تجهیزاتی است که برای پرورش مرغ مورد استفاده قرار می گیرد. آب خوری و دان خوری انواع گوناگونی دارد. نوع معمول آنها دان خوری ناودانی، دان خوری خورشیدی و نوع مدرن آن دان خوری زنجیره ای و اتوماتیک است. آب خوری نیز انواع سیفونی، نیمه اتوماتیک و قطره ای(نیپل)دارد. آب خوری و دان خوری ها بایستی به گونه ای مستقر شوند که اولاً به تعداد کافی باشند، ثانیاً امکان دسترسی کبک ها به آن ها به صورت مطلوب فراهم باشد. دو نکته مهم در استفاده از دان خوری کبک ها وجود دارد: یکی اینکه بعد از سن یک ماهگی کبک ها، دان خوری ها می بایستی به گونه ای مستقر شوند که لبه آن ها در حد کمر کبک ها در حالت ایستاده باشد. دوم اینکه بعد از پرکردن 3/1 دان خوری از دان، یک ورق توری شطرنجی روی آن قرار می دهند زیرا کبک ها عادت دارند خوراک را به هم بزنند. اگر دو نکته ذکر شده رعایت نشود پرت و هدررفتن دان اجتناب ناپذیر است. یک نکته مهم و قابل توجه در مدیریت جایگاه در پرورش کبک، توجه ویژه به احتمالات غیر منتظره و وقوع حوادث ناخواسته می باشد. بنابراین کبک دار بایستی احتمال خرابی دستگاه های مهم (به ویژه گرمازا) و نبود انرژی برق برای مدت طولانی را داده و پیش بینی های لازم را بنماید.

انباردان:

 انباردادن معمولاً به دو صورت مورد استفاده قرار می گیرد. صورت اول محلی است برای نگه داری دان. در چنین شرایطی کبک دار دان موردنیاز خود را در کارخانه های تولید دان مدرن و مورد اطمینان بر اساس فرمول غذایی مناسب ساخته و به محل کبک داری منتقل و در انباردان نگه داری نموده و به مروربه مصرف می رساند. صورت دوم زمانی است که کبک دار مواد اولیه را خریداری و خود نسبت به تهیه دان اقدام می نماید. در این حالت می بایستی کبک داری حداقل مجهز به آسیاب باشد. در ضمن دستگاه میکسر جهت مخلوط کردن اقلام خرد شده مورد نیاز است. به طور کلی کف انباردان می بایستی بتنی و از زمین های اطراف بلندتر بوده و هرگونه منفذ و مجرایی برای ورود پرندگان وحشی مانند گنجشک و کبوتر و کلاغ و حیواناتی مانند موش و گربه و سگ و غیره مسدود شود. انبار دان می بایستی مجهز به دستگاه های هشداردهنده در مقابل آتش سوزی باشد.

ساختمان جوجه کشی:

 ساختمان و واحد جوجه کشی با توجه به ظرفیت کبک مولد ساخته می شود. اگر در مجاورت و در فاصله منطقی از کبک داری کارخانه جوجه کشی وجود دارد، کبک دار می تواند باعقد قرارداد با کارخانه جوجه کشی، تخم کبک نطفه دار تحویل و جوجه یک روزه کبک را دریافت نماید. ولی به طور کلی یک واحد جوجه کشی کوچک در محل کبک داری می بایستی دارای خصوصیات و قسمت های زیر باشد: از نقطه نظر دما و رطوبت تا سر حد امکان عایق باشد. درمحلی ساخته شود که امکان تزریق هوای پاک توسط هواکش فراهم باشد. از نقطه نظر ضد عفونی، عاری بودن از عوامل بیماری زا در بالاترین سطح قرارکیرد. در مسیر دریافت باد از سمت عوامل احتمالی مانند سالن های پرورشی و غیره نباشد. حداقل دارای سه قسمت مجزا (1- محل نگه داری تخم 2- محل استقرار دستگاه های ستر و هچر 3- محل نگه داری و بسته بندی جوجه کبک) باشد. امکان استفاده از آب فراوان برای شستشو، برق برای روشنایی و دستگاه های مختلف و موتور برق اضطراری فراهم بوده و هم چنین سیستم گرمایش و تهویه مطلوب نیز برقرار باشد.

انبار تجهیزات:

محلی است برای نگه داری وسایل مختلف کبک داری و مساحت آن با توجه به بزرگی و کوچکی واحد پرورش، متغیر است. انبار تجهیزات می بایستی به گونه ای ساخته شود که کف آن از زمین های اطراف، بالاتر و کاملاً خشک باشد. بعضی از پرورش دهندگان انبار تجهیزات را از داخل تقسیم بندی نموده و بخشی از آن را با ورودی جداگانه به عنوان پارکینگ وانت یا تراکتور، مورد استفاده قرار می دهند.

اتاق کار و ساختمان سرایه دار:

با توجه به نیاز واحد و سلیقه کبک دار، می توان آن ها را طراحی نموده و ساخت.

کبک در شرایت طبیعی از اواسط اردیبهشت تا اواخر تیر تخم گذاری میکند نظر به این که پرورش کبک به صورت صنعتی مد نظر است تا توجیه اقتصادی داشته باشد لذا بایستی سیستم نور مصنوعی ، خوراک فورمول شده و جایگاه مخصوص با مدیریت قبل و بعد از شروع تخم گذاری تداوم تولید تخم در گله داشته باشیم . بنابر این داشتن 15-10 لوکس نور در طول دوره تخم گذاری از ملزومات شرایط نوری محصوب میشود.
پرورش کبک با خرید گله مولد مادر که در سن 5 ماهگی باشد شروع میشود پس از خرید گله مولد و نگه داشتن گله در یک سیکل 50 روزه نوری (توی لک بردن ) فعالیت کبک برای تخم گذاری اغاز میشود که این سن بهترین زمان برای تخم گذاری میباشد در ضمن کبک در هفت ماهگی به بلوغ جنسی و در چهار ماهگی به بلوغ وزنی میرسد . لازم به ذکر است برای شروع کار و موفقیت بیشتر تایین نژاد گله یکی از اساسی ترین گزینه ها میباشد که شرایط یک گله مطلوب در زیر ذکر مشود .
1- گله باید از لحاظ همخونی در حد F1 باشد به معنای ساده تر گله تهیه شده از یک لاین مادر اولیه بوده تا مراحل تکسیر، تولید و پرورش در حد استاندارد باشد و بازدهی مطلوب داشته باشد که این شاخص یکی از مهمترین گزینه های موفقیت میباشد.
2- تعداد تخم گذاری در هر دوره پرورش ( دوره 4 ماه )
3- مقاوم بودن گله مذکور در برابر بیماری ها ( شرایط آب و هوایی گرم و سرد )
4- نداشتن هیچ گونه نقص عضو پرنده ( حتی عیوب کوچک )
5- داشتن چنگال هایی بلند که موثر در جفت گیری و باعث بالا پردن درصد نطفه دار بودن تخم ها میشود
 

پرورش :
قبل از هر چیز, با فرض اینکه گله مولد در حال تخم گذاری می باشد, نحوه جمع آوری تخم ها به منظور جلوگیری از آسیب آنها در پی سرما یا گرمای بیش از حد, حائزاهمیت می باشد. باید به خاطر داشت که اگر تخم ها برای مدت طولانی در دمای زیر۴۰ درجه فارنهایت باقی بمانند ممکن است قابلیت رشد خود را از دست داده و از سوی دیگر در دمای تقریبی ۸۰ درجه فارنهایت شروع به رشد (تشکیل جنین) می نمایند که مطلوب به نظر نمی رسد زیرا هنگامی که تخم در دمای ۸۰ درجه در حال رشد می باشد, با جمع آوری و ذخیره آن در دمای توصیه ای ۶۰-۵۵ درجه فارنهایت, جنین ممکن است آسیب دیده و نهایتا تخم به حالت گندیده باقی بماند. جمع آوری تخم ها به طور متناوب مانع از کثیفی و آسیب دیدگی آنها می گردد. اما داشتن تعدادی تخم کثیف در مجموعه تخم های جمع آوری شده بدیهی به نظر می رسد. لذا باید آنها را با کاغذ سنباده نرم تمییز نمود. حتی المقدور از شستن تخم کبک ها جهت رفع آلودگی و کثیفی باید خودداری نمود زیرا امکان نفوذ باکتری ها و سایر ذرات مضر به داخل پوسته در طی زمان شستشو وجود دارد. در صورت انتخاب روش شستشو باید توجه داشت که آب مورد نظر برای شستن تخم ها گرم تر از دمای تخم باشد. در غیر این صورت, باکتری ممکن است بواسطه پوسته به داخل تخم جذب شود. تخم ها را باید در یک مکان خنک با تهویه مناسب در دمای ۶۰-۵۵ درجه فارنهایت ذخیره نمود. شایان ذکر است که تخم کبک را می توان برای مدتی طولانی قریب به سه هفته با درصدی کم از ضایعات نگه داری نمود. اما روند نرمال ست کردن تخم ها یک الی دوهفته بوده و در کل زمانی بیش تر ازسه هفته برای نگهداری تخم توصیه نمی گردد. چرخاندن تخم ها در طول دوره نگه داری الزامی و مورد نیاز نمیباشد اما در صورتی که بیش از یک هفته نگه داری شوند, آنگاه باید آنها را به طور متناوب چرخاند. به منظور حصول بهترین شرایط و بیشترین درصد هچ (جوجه گیری), باید یک دستگاه تمام اتوماتیک را تهیه و آنرا یک تا دو روز قبل از قرار دادن تخم ها در آن, راه اندازی و فعال نمود. در فاصله زمانی باقی مانده تا قرارگرفتن تخم ها داخل دستگاه باید وضعیت دستگاه را بررسی نموده و در نهایت دما و رطوبت را به حد مطلوب تنظیم نمود. در دستگاه, تخم ها در ۲۱ روز اول تحت دمای ۹۹/۵ درجه فارنهایت و رطوبت ۸۶ قرار گرفته و در روز ۲۱, بعد از انتقال به هچر, دما نیم درجه کاهش یافته و تا ۲۴ ساعت ثابت باقی می ماند. سرانجام در روز ۲۳ دما به ۸۹/۵ تقلیل می یابد. اما رطوبت از روز ۲۲ تا زمان هچ به %۹۰ افزایش می یابد. زیرا رطوبت بالا به جوجه ها کمک می نماید تا به راحتی از تخم خارج شوند.

ادامه :
تخم کبک به طور میانگین پس از ۲۴ روز به جوجه تبدیل می شود.اما بعضی از تخم ها در روز ۲۳و برخی در روز ۲۵ هچ می شوند. به منظور حذف تخم های جنین مرده و بدون نطفه, در روز ۸ و سپس در روز انتقال آنها از دستگاه ستر به هچر ( ۳ روز مانده به هچ), تخم ها تحت کندلینگ قرار می گیرند. پس از خشک شدن جوجه ها, آنها را از فضای هچر به فضای نگه داری (سالن پرورش) برده که دارای دستگاه مادر مصنوعی بوده و از قبل ضدعفونی شده است. باید توجه داشت که ظروف آبخوری و دانخوری به اندازه کافی در دسترس باشد. ظروف آبخوری باید دارای دهانه پهن و دیواره کم ارتفاع باشند. در غیر این صورت امکان خفگی جوجه ها وجود دارد. عمق آب نباید متجاوز از۲ سانتیمترباشد. جوجه ها باید به طور مداوم به آب خنک و تازه دسترسی داشته و ظروف مربوطه باید به طور روزانه تمییز و گندزدایی گردند. در مورد دستگاه های مادرمصنوعی, دما برای چند روز اول ۹۵-۹۰ درجه فارنهایت بوده و در هر هفته دما به ازای ۵ درجه کاهش یافته تا جوجه ها به سن یک ماهگی برسند. در این زمان نیاز مبرم به استفاده از دستگاه مادر مصنوعی محسوس نمی باشد. علاوه بر دستگاه مادر مصنوعی می توان از لامپ های حرارتی, بخاری های برقی و یا گرمکن های گازی و نفتی استفاده نمود. اما در ۲ مورد اخیر الذکر باید توجه داشت که در صورت استفاده, فضای پرورش باید از سیستم تهویه مطلوبی برخوردار باشد. در صورت نگهداری جوجه ها در سالن باید به خاطر داشت که کف سالن به خودی خود گرم نبوده و جوجه ها ممکن است با مشکل مواجه شده و دچار سرماخوردگی یا خفگی ناشی از روی هم ریختن شوند. لذا در بستر باید از کف پوش هایی همانند نرمه چوب, سیفال برنج, کاه و یا پوشال بسته بندی استفاده نمود. در پایان متذکر می گردد که جوجه ها برای هفته اول باید در نزدیکی منبع حرارتی قرار گرفته و حتی المقدر در قفس یا سالن مشبک ( توری کشی) نگهداری شوند.
 

مرگ جنین :
هچ یا (جوجه گیری) ناموفق را می توان در ۲ عامل تخم بدون نطفه و دیگری مرگ جنین جویا شد. به طوری که هر یک از این عوامل می تواند بعد از مرحله هچ یا با روش کندلینگ تشخیص داده شود. بدین منظور باید تخم های هچ نشده را جمع آوری و آنها را بررسی نمود. باید توجه داشت که ثبت تعداد دفعات مرگ جنین در تخم ها می تواند در تغییر و اصلاح روش کنونی جوجه کشی و نهایتا افزایش بهره وری موثر واقع شود.
مرگ جنین به طور قطع در دو زمان متفاوت از دوره جوجه کشی روی می دهد. یکی در ۳ روز اول جوجه کشی و دیگری در ۳ روز آخر مانده به زمان هچ. مرگ ناگهانی جنین قبل از زمان هچ در پی تغییر وضعیت زیستی جنین از محیط داخل تخم به فضای بیرون میباشد. در این حالت جوجه ممکن است با مشکلاتی همانند تنفس و جذب کیسه زرده مواجه گردد که گاهی اوقات کنترل رطوبت لازمه رفع این موانع میباشد. به طور نرمال از میان تخم های نطفه دار %۹۳ - %۸۸ و در حالت کلی هچ %۹۰ - %۸۵ تخم ها باید به جوجه تبدیل شوند. نظر به اینکه مرگ زودرس جنین در زمان شکل گیری ارگان های جنینی روی می دهد, رشد مناسب جنین در داخل تخم همراه با مشخصه های بارزی اعم از قرار گرفتن سر در زیر بال راست, بزرگی سلول هوا به اندازه کافی جهت قرار گرفتن جوجه در حالت مناسب برا ی هچ و عدم خشکی لایه و پوسته تخم (شالاز) در مدت زمان هچ جوجه می باشد. شایان ذکر است که باید به علائم خشکی, وضعیت نوک و فرم صحیح بال و پا توجه داشت و در صورت مشاهده هرگونه مورد غیر معمول, آن را به منظور تشخیص علل و اخذ راهکار های مطلوب در مراتب آتی, ثبت نمود. زیرا به موجب آن می توان درصد نطفه داری, جوجه گیری و همچنین درصد کلی تخم های هچ شده را محاسبه نمود. در پایان ذکر این نکته حائزاهمیت است که هرگونه تغییر در مقادیر ثبت شده یا پراکندگی میزان مرگ جنین می تواند به عنوان زنگ هشداری برای اصلاح به موقع مشکلات جزئی و جلوگیری از شیوع و تشدید آن تا حد بحرانی در نظر گرفته شود.
 

جوجه کشی و دستگاه جوجه کشی:
دوره جوجه کشی به مدت ۲۴ روز طول میکشد و لذا درجه حرارت ماشین جوجه کشی باید ۹۹/۸ درجه فارن هایت تنظیم و میزان رطوبت ۶۵ درصد تنظیم گردد . در روز هچ جوجه ها میزان رطوبت بایستی ۸۰ درصد باشد .
اگر رطوبت در هچر به اندازه کافی نباشد موجب خشک شدن پوسته داخلی تخم ها گشته و جوجه ها به سختی میتوانند پوسته داخلی و خارجی تخم را شکسته و از تخم خارج شوند صورت استفاده از ماشین های جوجه کشی معمولی گذاشتن پارچه ای خیس در داخل هچر و یا استفاده از مرطوب کننده های اتوماتیک در داخل دستگاه هچر الزامی است . ماشین های جوجه کشی تمام اتوماتیک که رطوبت و حرارت را به طور خودکار انجام میدهند توصیه می گردد. یکی از مسایل مهم در افزایش میزان هچ چرخش تخم ها در داخل ستر است . این عمل مانع از ان میشود تا جنین به سطح پوسته نزدیک و به ان بچسبد که در غیر این صورت ضمن پاره شدن شالاز تخم، موجب مرگ جنین خواهد شد . سیستم چرخش اتوماتیک ماشین جوجه کشی هر یک ساعت یکبار مانع از اشکال فوق شده و باعث ایجاد یک هچ موفق نیز خواهد شد .
 

هچ (جوجه گیری) :
مرحله هچ به ۲ یا ۳ روز آخر دوره جوجه کشی اطلاق گردیده که در این روزها جوجه ها پوسته تخم را شکسته و بیرون می آیند. در این زمان باید از چرخاندن تخم ها خودداری نمود. بدیهی است که در ۳ روزآخر باید تخم ها را از دستگاه ستر به دستگاه هچر انتقال داد. اما در صورت عدم دسترسی به هچر، باید تخم ها را از شانه های گرداننده ستر برداشته و آنها را در سبد های پلاستیکی یا فلزی هچر یا روی یک مقوای ضخیم قرار داد. در صورت استفاده از مقوا بایدتوجه داشت که جریان هوا را مسدود نکرده و یا با آب یا اجزای گرمازا تماس نداشته باشد. در این میان افزایش رطوبت حائز اهمیت بوده و آنرا می توان با قرار دادن یک ظرف آب یا افزایش سطح تبخیر دستگاه، به ۹۰% F رساند. زمان بیرون آمدن از تخم به قدرت و توانایی جسمی جوجه جهت شکستن پوسته بستگی دارد. در این هنگام جوجه ها همزمان با تقلا برای خروج از تخم مدتی را به استراحت به منظور بازیابی دوباره نیرو پرداخته که نباید جوجه را مرده فرض نمود. کل زمان هچ بین ۱۰ تا ۲۰ ساعت طول کشیده که در این مدت جای هیچ نگرانی نیست. اما در صورت تجاوز زمان به بیش از ۲۰ ساعت، آنگاه باید تخم های شکسته را بررسی نموده و حتی الامکان جوجه ها را بیرون آورد. هنگامی که جوجه ها از تخم بیرون می آیند باید در دستگاه باقی مانده تا خشک شوند. به منظور تسریع روند خشک شدن جوجه ها، تهویه باید افزایش یابد. زمانی که بیش از %۹۰ درصد جوجه ها خشک شوند، آنگاه باید آنها را از دستگاه برداشت و به بستر پرورش انتقال داد. اگر جوجه ها بیش از حد در دستگاه باقی بمانند ممکن است با خشکی عضلات مواجه شده و در مواقع بحرانی تلف شوند.تخم هایی که یک روز بیش تر از زمان مورد انتظار در دستگاه باقی مانده و جوجه نشده اند بعنوان ضایعات تلقی شده و باید حذف گردند. باید توجه داشت که کمک به جوجه جهت بیرون آمدن از تخم در اکثر مواقع بی نتیجه مانده و به مرگ جوجه منتهی می گردد. زیرا ممکن است کیسه زرده به طور کامل جذب نشده باشد و هنگام جداسازی جوجه از تخم پاره شود. جوجه های ضعیف در صورت بیرون آمدن از تخم باید از سایر جوجه ها جدا شده و به طور وی‍‍‍‍ژه تحت مراقبت قرار گیرند. زیرا زمانی که با سایر جوجه ها در شرایط عادی رها شوند، دوام نیاورده و تلف می گردند. در پایان متذکر می گردد که جوجه های ضعیف را هرگز نباید برای مولد منظور نمود زیرا ممکن است که خصایص ژنتیکی به سایر جوجه های حاصله از این مولد انتقال یابد.

جوجه های تازه از تخم خارج شده (یکروزه) این پرنده تقریبا ۱۳ تا ۱۴ گرم وزن دارند که به منظور تولید یک گله گوشتی یا مولد، پرورش می یابند. چنانچه هدف، پرورش کبک گوشتی باشد معمولا پرنده را تا ۲۰ هفتگی نگهداشته تا به وزن مورد نظر برسد و سپس به بازار عرضه می شود اما چنانچه هدف، پرورش گله تخمگذار باشد، بایستی پس از این ۲۰ هفته، گله را به مدت حداقل ۸ هفته وارد دوره تاریکی (خاموشی یا استراحت) کرد و بعد از آن می توان با تغذیه جیره های مخصوص دوره تولید، تخمگذاری را شروع نمود.

جوجه ریزی :
دو هفته اول پرورش از اهمیت خاصی برخوردار است لذا بایستی شروع خوبی داشت و به همین دلیل برنامه ریزی از قبل خیلی مهم تلقی میشود . بدین منظور جایگاه اولیه جوجه ها بایستی گرم و اب و غذا به راحتی در دسترس باشند . بنا بر این از صحت انجام کار کلیه ابخوری ها ، دانخوری ها و همچنین منابع گرما زا بایستی اطمینان حاصل نمود . زیرا جوجه ها در ده روز اول نمی توانند خود را با شرایط محیط وفق دهند . بنابر این منابع گرمازا از قبیل لامپ های الکتریکی لامپ های حرارتی و بخاری های نفتی و یا گازی از ملزومات بشمار میرود. بایستی در نظر داشت اگر جوجه ها در زیر مادر مصنوعی یکجا و در مرکز ان جمع شوند درجه حرارت کم است و اگر به اطراف پراکنده شوند درجه حرارت زیر مادر مصنوعی زیاد میباشد و بایستی حرارت را کم نمود حالت مطلوب پراکندگی یکنواخت زیر مادر مصنوعی میباشد.

عادت غذایی کبک در طبیعت عمدتاً دانه ها، برگ ها، میوه ها و گاها حشرات و ملخ می باشد اما در سیستم صنعتی از خوراک های کنسانتره ای فرموله شده شامل ذرت، کنجاله سویا و… استفاده می شود که بایستی برحسب نوع گوشتی یا مولد این پرنده، احتیاجات غذایی آنها تامین شود.
 کبک حیوانی است که نسبت به سایر طیور در مقابله با انواع بیماری های میکروبی و ویروسی بسیار مقاوم می باشد. و علی رغم پرورش سایر طیور که لازم است از داروهای متعددی استفاده شود، پرورش کبک به نسبت، بسیار ارگانیک تر صورت می گیرد.
میزان مصرف خوراک یک کبک مولد در حین تولید حدود ۳۰ گرم در روز است و به ازای هر ۷ کیلوگرم خوراکی که مصرف می کند، ۱ کیلوگرم گوشت تولید می کند؛ بنابراین اگر یک کبک گوشتی در زمان عرضه به بازار ۵/۰ کیلوگرم وزن داشته باشد حدودا ۵/۳ کیلوگرم خوراک مصرف کرده است.
 

سیستم های نگهداری:
۱- قفس
۲- بستر
که هرکدام از روش های نگهداری، مزایا و معایب خاص خود را دارد.
 

نسبت جفت گیری:
این پرنده ها در طبیعت تک همسر هستند یعنی به طور معمول هر کبک نر با یک ماده جفت گیری می کند اما در سیستم صنعتی، هر کبک نر می تواند با ۳ تا ۴ ماده آمیزش کند که میزان تخمگذاری و درصد جوجه آوری و سایر خصوصیات درحد مطلوبی است.
    
تخمگذاری:
در شروع تخمگذاری فاکتورهای بسیاری تاثیرگذارند که از جمله مهمترین آنها می توان به سن و وزن اشاره کرد چرا که اگر این دو، در آغاز دوره تخمگذاری کمتر از حد مطلوب باشند بدون شک میزان تخمگذاری، درصد باروری تخم ها و بسیاری از خصوصیات دیگر تخم را به طور منفی تحت تاثیر قرار می دهد که سن معمول شروع تولید را ۷ ماهگی به بعد بیان می کنند.
در شرایط طبیعی هر کبک بین ۲۰ـ۷ تخم در سال می گذارد، اما در سیستم صنعتی ۲ بار در سال تخمگذاری می کند که هر دوره تخمگذاری حدود ۴ ماه طول می کشد و پس از آن ۲ ماه دوره تاریکی (استراحت) را می گذرانند و سپس دوره تخمگذاری بعدی را شروع می کنند. هر کبک در اولین دوره تخمگذاری حدود ۳۰ تخم می گذارد. اما نکته حائز اهمیت این است که میزان تخمگذاری این پرنده ها در دومین و سومین سال تولید، به ترتیب بیشتر از سال های اول و دوم است اما از سال چهارم به بعد، میزان تخمگذاری، رفته رفته افت می کند.
    
ویژگی های منحصر به فرد گوشت کبک:
پروتئین های حیوانی مانند گوشت دام و طیور به دلیل داشتن مقادیر بالای عناصر کلسیم و فسفر، ویتامین های B کمپلکس، اسیدهای آمینه ضروری متیونین و لیزین و تعادل مناسب اسیدهای آمینه ضروری در مقایسه با منابع پروتئین گیاهی مانند سویا، ذرت و… ارزش بیولوژیکی بالاتری دارند. حال گوشت کبک نه تنها مضرات گوشت قرمز دام های بزرگ را که روزانه از سوی متخصصان پزشکی گوشزد می شود ندارد بلکه توانسته نیازهای مردم به تنوع گوشت سفید در بازار را برآورده کند و حتی به لحاظ طعم ومزه هم به بسیاری از گوشت های سفید همچون مرغ، بلدرچین و… ارجحیت دارد. چرا که گوشت این حیوان دارای طبیعت گرم بوده و زود هضم می باشد و خواص دارویی و درمانی فراوانی دارد که برای مثال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
    
۱٫ تقویت قوای جنسی
۲٫ برطرف نمودن ضعف عمومی بدن و درد مفاصل
۳٫ تقویت حافظه (درمان فراموشی)
۴٫ تقویت سیستم گوارشی
۵٫ پیشگیری از ابتلا به عوارض قلبی و عروقی (به دلیل کلسترول بسیار پایین)
برخلاف تصور بسیاری افراد، خواص گوشت کبک پرورشی کمتر از نوع وحشی آن نمی باشد زیرا همان طور که اشاره شد در تغذیه این پرنده از مواد

رشد و نمو طبيعي جنين مستلزم تامين کليه مواد مغذي مورد نياز درتخم مرغ مي باشد اهميت تامين مواد مغذي مورد نياز جنين توسط رومانف با جمله زير مورد تاکيد قرار گرفته است :

تغذيه يک سنگ بناست : کمبود يا مقدار بيش از حد هر ماده مغذي جنين را مستعد بيماري ها مي سازد ناهنجاري ايجاد مي کند و استرس مرگ را ببار مي اورد:

منشا اصلي تامين مواد مغذي مورد نياز جنين در جيره هاي مادري و متابوليسم است بنابراين ميزان ذخيره تخم مرغ در اين مورد نقش تعيين کننده اي دارد اختلافات ژنتيکي در جذب متابوليسم و ذخيره مواد مغذي به عنوان يک عامل موثر در قابليت زيستي جنين نقش اساسي دارد نقش ژنتيک در کافي نبودن ذخيره ريبوفلاوين تخم مرغ مشخص شده است اين مورد نيز همانند ساير عوامل متنوع ژنتيکي درتامين مواد مغذي جنين موثر است کمبودهاي جزيي ممکن است باعث مرگ جنين گردد به هر حال ليسون و همکاران پيشنهاد نمودند که تلفات از 8 تا 14 روزگي زمان انکوباسيون مي تواند نشان دهنده کمبود درجيره مرغ مادر باشد زيرا در حالت طبيعي تلفات در اين دوره خيلي پايين است . افزايش بعضي مواد مغذي در تخم مرغ ممکن است مانند کمبود اين مواد تاثير نامناسبي بر جوجه درآوري داشته باشد علاوه بر اين ممکن است کمبود يا افزايش بيش از حد قبل از اينکه تاثيري نامطلوب روي جنين داشته باشد باعث قطع توليد تخم مرغ گرددزيرا اثرات جنيني موارد فوق تنها در شرايط آزمايشگاه مشخص مي گردد در مراحل اوليه رشد و نمو اين تاثيرات بيشتر ديده مي شود اين پديده علائم مختلفي را در جنين بوجود مي اورد که به شدت استرس تغذيه اي بستگي دارد . هدف اين بحث تشريح برخي اثرات شناخته شده تغذيه اي بر قابليت جوجه درآوري ورشد و نمو جنين در شرايط کمبود افزايش و ارتباط بين مواد مغذي مي باشد بنابراين اين مقاله قصد پيشنهاد مقادير مناسب مواد مغذي جيره در شرايط عملي را ندارد .

ويتامين A

کمبود ويتامين A قبل از تاثير بر جوجه درآوري باعث کاهش توليد تخم مرغ مي گردد از طرفي ساير محققين توانستند با افزودن يک منبع ويتامين A خاصيت جوجه دراوري را بهبود بخشند علاوه بر اين کاهش جوجه درآوري در مرغهايي که جيره آنها کمبود ويتامين A داشت مشاهده گرديد کمبود ويتامين A  در جيره مرغ مادر ممکن است باعث شود که جنين درهفته اول جوجه کشي تلف شود پس از تفريخ مدتي زنده بماند اما ضعيف باشد و يا اين که مدت کوتاهي پس از تفريخ تلف شود برخي از محققين تاييد کردند که افزايش ويتامين A در جيره غذايي مي تواند سبب تلفات زود هنگام جنين شده خاصيت جوجه دراوري را نيز کاهش دهد در جنين هايي که دچار کمبود ويتامين A هستند علائم افزايش تغيير وضعيت و عدم رشد طبيعي دستگاه گردش خون و مشکلات ديگر ديده مي شود همچنين اسيد رتينوئيک از نظر زيستي براي رشد و نمو طبيعي دستگاه قلبي – عروقي مشابه ويتامين A عمل کرده بايستي 28 ساعت قبل از جوجه کشي در دسترس جنين باشد اضافه نمودن کاروتنوئيدها به جيره غذايي مرغ مادر لگهورن تاثيري بر افزايش عکس العمل ايمني مادري به واکسيناسيون نداشت درشرايط عملي کمبود ويتامين A در جيره غذايي مرغ هاي مادر تجارتي بعيد بنظر مي رسد .

بيوتين

بيوتين براي رشد و نمو طبيعي جنين و جوجه درآوري ضروري است به نظر مي رسد افزايش مقادير بيوتين در جيره غذايي مادر گوشتي تا اندازه اي مشکلات زخم بالشتک کف پا را در جوجه ها تشديد مي کند کمبود بيوتين باعث افزايش تلفات درهفته اول و سوم جوجه کشي مي گردد کمبود بيوتين در تخم مرغهاي قابل جوجه کشي با افزودن بيوتين درجيره غذايي يا تزريق بيوتين به داخل تخم مرغ در شروع جوجه کشي قابل جبران است به نظر مي رسد بهترين زمان تزريق 72 تا 96 ساعت اول جوجه کشي بوده تزريق پس از 120 ساعت تاثيري نخواهد داشت از طرف ديگر برخي از محققين با تزريق بيوتين به داخل تخم بوقلمون ها درروز 25 جوجه کشي قابليت جوجه دراوري را بهبود بخشيدند افزودن بيوتين در جيره غذايي مادرهاي مسن ممکن است همراه با عکس العمل بيشتري باشد علائم کمبود بيوتين در جنين شامل حداکثر افزايش مرگ و مير قبل از 5 و يا پس از 17 روزگي رشد غير طبيعي غضروف ها يا کوتاهي غير طبيعي اندامها و منقار طوطي شکل مي باشد .

ريبوفلاوين

کمبود ريبوفلاوين يکي از متداولترين کمبودهاي تغذيه اي موثر در جوجه دراوري است بررسي هاي اوليه ثابت کرد که ريبوفلاوين براي رشد و نمو طبيعي جنين ضروري است سپس با افزودن 74/2 ميلي گرم ريبوفلاوين در هر کيلوگرم خوراک حداکثر جوجه دراوري بدست امد همچنين گزارش شد که مقدار ريبوفلاوين موجود در زرده تخم مرغ دخالت دارد کمبود ريبوفلاوين درجنين باعث خيز افزايش مرگ و مير در 9 تا 14 روزگي دوره انکوباسيون ، خونريزي هها ، کرک – پرهاي بهم ريخته ، کوتولگي ، رشد غير طبيعي غضروف ها و کم خوني مي گردد ميزان مرگ و مير در هر سني به شدت کمبود بستگي دارد خونريزي و کرک – پرهاي بهم ريخته از علائم بارز کمبود ريبوفلاوين مي باشند در صورتيکه جيره غذايي کمبود ريبوفلاوين داشته باشد تغذيه با اين جيره به مدت چند روز حالت کمبود را در پرنده ايجاد نموده که ممکن است باکاهش مصرف دان ناشي از استرس گرما بيماري و ساير شرايط همراه گردد ناهنجاي هاي ژنتيکي در ذخيره سازي ريبوفلاوين در تخم مرغ نيز تشخيص داده شده است . بنابراين عوامل ژنتيکي ممکن است در کمبود ريبوفلاوين گله هاي تجارتي نقش داشته باشند نقايص مربوط به پرها درگله هاي مادر تجارتي مشخص شده است اما نمي توان آن را با کمبود ريبوفلاوين نسبت داد .

ويتامين B₁₂

مطالعات متعددي نشان داده است که ويتامين B₁₂ براي جوجه درآوري طبيعي ضروري است محققين توانستند با افزودن 54/3 تا 6/3 ميکروگرم ويتامين B₁₂درکيلو گرم دان حداکثر جوجه درآوري را در لگهورن سفيد بدست آورند . افزايش ويتامين B₁₂باعث کاهش ريبوفلاوين درزرده تخم مرغ مي گردد کمبود ويتامين B₁₂باعث کاهش متوسط توليد تخم مرغ درلگهورن سفيد شد و در نژاد ردايلند کاهش توليد شديدتر بود زماني که کاهش توليد تخم مرغ ناشي از کمبود ويتامينB₁₂باشد 4 هفته پس از اضافه نمودن مقدار کافي اين ويتامين در جيره توليد به حد مطلوب مي رسد کمبود ويتامين B₁₂تاثير اندکي بر جوجه دراوري در لگهورن داشت اما در ردايلند جوجه دراوري حدود 20 درصد کاهش يافت که اين امر نشان دهنده اختلاف نژادي است در اثر کمبود ويتامين B₁₂تلفات جنيني ابتدا درهفته اول اتفاق مي افتد سپس تلفات درهفته دوم و در نهايت هفته سوم افزايش مي يابد نتايج کمبود ويتامين B₁₂و تاثير آن بر تلفات جنين مشابه کمبود نياسين و برعکس کمبود ريبوفلاوين مي باشد علائم غير طبيعي ناشي از کمبود اين ويتامين شامل خيز اطراف چشم ها ، رشد ضعيف عضلات پا ، خونريزي ، کوتولگي ، کوتاهي منقار و وضعيت غيرطبيعي سر بين پاها است .

اسيد پانتوتنيک                                                                        

جيره هايي که کمبود اسيد پانتوتنيک داشته باشند جوجه درآوري راکاش داده جوجه هاي تفريخ شده داراي عضلات ضعيف مفاصل متورم و پر در اوري ضعيف هستند حداکثر تلفات جنيني ناشي از کمبود اسيد پانتوتينک در 4 روز اول پس از 13 روزگي پس از روز 18 جوجه کشي و يا ابتدا و انتهاي اين زمان گزارش شده است مرگ و مير اوليه درجنين بوقلمون ها بيش از حد انتظار گزارش گرديد بطوري که در جوجه هايي که زنده مي مانند در 17 روزگي و پس از آن علائم پردرآوري ضعيف آب آوردگي مغز، خيز، خونريزي ، اتساع قلب ، منقار غير طبيعي و پاهاي پيچ خورده مشاهده مي شود . پردرآوري ضعيف ، تزريق اسيد پانتوتنيک به داخل تخم ها و يا افزودن به جيره ها ي مادر سبب بهبود قابليت جوجه درآوري تخم بوقلمون ها نگرديد اسيد پانتوتنيک و ويتامين B₁₂بر عملکرد يکديگر اثر تقويت کننده دارند .

تيامين       

دانه هاي غلاتي که در شرايط معمولي در جيره غذايي استفاده مي شوند مقدار زيادي تيامين دارند بنابراين کمبود اين ويتامين در گله هاي مادر حتي در صورت تغذيه با اجزا خوراکي غير معمولي نيز بعيد بنظر مي رسد به هر حال تيامين براي جوجه دراوري و رشد طبيعي جنين ضروري است کمبود تيامين باعث تورم اعصاب و تلفات جنين مي شود گزارش شده است که درمادرهاي سنگين وزن ، بازدهي ذخيره تيامين در تخم مرغ کمتر است .

نياسين

طبق مطالعات انجام شده نياسين براي رشد و نمو طبيعي جنين و جوجه دراوري مورد نياز است حساسيت مادرها به کمبود نياسين و در نتيجه جوجه درآوري متفاوت است زيراتلفات جنين درلگهورن سفيد در مراحل آخر مشاهده شده است در حالي که در ردايلند تلفات جنيني در اوايل جوجه کشي اتفاق افتاده با پيشرفت کمبود به اواخر دوره نيز کشيده شده است مقدار زياد نيکوتيناميد نيز سبب تلفات جنيني و کاهش جوجه در اوري مي شود .

اسيد فوليک

نياز مرغ هاي مادر به اسيد فوليک براي جوجه درآوري بيش از توليد تخم مرغ است کمبود اين ماده سبب حالت هاي غير طبيعي جنين مانند کجي استخوان درشت ني اي تارسي ، کوتاه شدن استخوان ها ، منقار معيوب وچسبندگي انگشتان مي شود بيشتر جنين ها به ظاهر حالت طبيعي دارند اما پس از نوک زدن به اتاقک هوايي مي ميرند اختلاف بين نژادها در عکس العمل نسبت به کمبود اسيد فوليک افزودن مکمل به جيره و حتي تزريق اسيد فوليک به داخل تخم بوقلمون هاي مادر در روز 25 جوجه کشي باعث افزايش جوجه درآوري نشد به هر حال جيره هاي حاوي مکمل اسيدفوليک وزن تخم مرغ و در نتيجه وزن جوجه ها را افزايش دادند گزارش شده است که ذخيره طولاني مدت تخم مرغ هاي جوجه کشي ممکن است باعث کمبود اسيد فوليک در جنين گردد امادر مورد ويتامين هاي ديگر شواهدي در دست نبود .

پيريدوکسين

کاروسن و همکاران اظهار نمودند که نياز مرغ ها به پيريدوکسين براي توليد تخم مرغ بيشتر از جوجه در آوري است آنتاگونيست هاي پيريدوکسين که به داخل تخم مرغ تزريق شد از رشد جنين جلوگيري نمود : اين امر نشان دهنده نياز جنين به پيروکسين است گزارش شده است که کمبود پيريدوکسين درمرغها بلافاصله موجب بي اشتهايي و بدنبال آن کاهش جوجه درآوري و قطع توليد تخم مرغ مي گردد تزريق پيريدوکسين در روز 24 به داخل تخم بوقلمون باعث افزايش جوجه درآوري شد به هر حال مکمل هاي اين ويتامين درجيره غذايي تاثير معني داري روي تلفات جنين و خاصيت جوجه درآوري نداشت .

ويتامين K

مطالعات اوليه نشان داد که ويتامين K براي جوجه کشي طبيعي و زنده ماندن جوجه ها پس از تفريخ مورد نياز است در يک مطالعه هنگامي که جيره با ترکيب مناديون سديم بي سولفيت کامل شد قابليت جوجه درآوري افزايش يافت اما در مطالعات ديگر چنين نتيجه اي گرفته نشد . خونريزي در جنين يا پرده هاي جنيني علائم اوليه کمبود ويتامين K در جنين را با افزايش زمان انعقاد خون و کاهش اسيد کربوکسي گلوتاميک توليد کردند به هر حال رشد و نمو استخوانها طبيعي بود .

ويتامين D

اهميت ويتامين D در جوجه درآوري و نقش آن در متابوليسم و انتقال کلسيم از پوسته به جنين مورد مطالعه قرار گرفته است کمبود وتيامين D در اواخر دوره جوجه کشي سبب تلفات جنين مي گردد که بيشتر در روزهاي 18 و 19 اتفاق مي افتد کمبود اين ويتامين باعث تلفات بالاي جنين بوقلمون درهفته چهارم مي گردد هرچند که تلفات درطول دوره جوجه کشي بالاست کمبود اين ويتامين منجر به کوتاه شدن آرواره بالايي و حدود 10 درصد کل تلفات مي گردد همه متابوليک هاي ويتامين D تاثير يکساني ندارند تغذيه مرغها با 1-25 دي هيدروکسي کوله کلسيفرول به عنوان منبع ويتامين D سبب توليد تخم مرغهاي طبيعي گرديد اما ميزان جوجه درآوري کاهش يافت در تخم مرغهايي با کمبود ويتامين D کاهش ميزان جوجه دراوري با تزريق 1-25 دي هيدروکسي کوله کلسيفرول به مقدار جزئي جبران گرديد اين امر نشان مي دهد که مرغ نمي تواند 1-25 دي هيدوکسي کلسيفرول را به اندازه کافي براي رشد جنين به داخل تخم مرغ انتقال دهيد مرغهاي تغذيه شده با 25 هيدروکسي کوله کلسيفرول تخم مرغهايي توليد مي کنند که داراي جنين هاي طبيعي هستند از طرفي کاهش قابليت جوجه درآوري ناشي از کمبود کوله کلسيفرول پس از تغذيه مرغهابا جيره کامل به مدت 10 روز و يا با 1-25 دي هيدروکسي کوله کلسيفرول به مدت 4 روز جبران گرديد علاوه بر تلفات اواخر دوره جوجه کشي کمبود کوله کلسيفرول باعث تغيير شکل منقار و عدم تشکيل کامل اسکلت مي گردد افزايش مقدار ويتامين D نيز باعث کاهش جوجه درآوري مي شود .

ويتامين E

طبق گزارش برخي از محققين ويتامين E براي جوجه درآوري طبيعي ضروري است در حالي که برخي مطالعات ديگر نشان داد که مکمل ويتامين E خاصيت جوجه دراوري را افزايش نمي دهد کمبود وتيامين E درجيره مرغ هاي مادر باعث افزايش تلفات جنين در هفته اول مي گردد اين تلفات تقريبا بطور يکسان در هفته اول و سوم رشد ديده مي شود علائم کمبود ويتامين E درجنين شامل لکه هاي تيره در چشم کوري ، سيستم عروقي غير طبيعي که منجر به جمع شدن مايعات در زير پوست و خونريزي مي گردد افزايش ويتامين E به جيره غذايي مرغهاي مادر باعث واکنش دستگاه ايمني و در نتيجه افزايش مقدار پادتن در فرزندان مي گردد عوامل ديگري مانند سلنيوم ، آنتي اکسيدان ها و انواع چربي ها که با ويتامين E تاثير متقابل دارند تشخيص دقيق نقش وتيامينE در رشد جنين را پيچيده نموده اند عکس العمل نژادهاي مختلف نسبت به کمبود ويتامين Eمتفاوت مي باشد بطوري که گزارش شده است ردايلندرد در مقايسه با لگهورن سفيد نسبت به کمبود ويتامين E حساس تر است .

پايداري ويتامين

آناليز تخم مرغهاي حاصل از گله هاي تجارتي نشان داد که مقدار ويتامين A و ريبوفلاوين نياز جوجه دراوري را به اندازه کافي تامين مي کند درحالي که ويتامين B₁₂در تخم مرغ تعدادي از گله ها ناچيز بود با افزايش ميزان تغذيه مرغهاي مادر تقويت تخم مرغ از نظر ويتامين ها امکان پذير است هنگامي که مقدار ريبوفلاوين کوله کلسيفرول ، بيوتين ويتامين B₁₂و اسيد پانتوتنيک در جيره غذايي افزايش مي يابد مقدار اين ويتامين ها در تخم مرغ نيز سريعا بالا مي رود در حالي که افزايش ويتامين A در جيره غذايي مقدار اين ويتامين را در تخم مرغ به آرامي افزايش مي دهد بازدهي انتقال از جيره به تخم مرغ در مورد ويتامين A خيلي بالا ، براي ريبوفلاوين ، اسيد پانتوتنيک ، بيوتين و ويتامين E بالا در مورد کوله کلسيفرول متوسط و براي ويتامين K ، تيامين و اسيد فوليک پايين است .

مواد معدني

سلنيوم

همان طور که قبلا بيان گرديد سلنيوم جيره با ويتامين E اثر متقابل داشته در بسياري از موارد ممکن است باعث صرفه جويي در مصرف ويتامين E گردد جانسون متوجه شد که کمبود سلنيوم در جيره باعث کاهش جوجه دراوري مي گردد جوجه هاي تفريخ شده ضعيف بوده و دچار تحليل عضلات سنگدان مي گردند بسياري از آنها با پاهاي باز در هنگام راه رفتن روي زمين مي افتند آرنولد و همکاران تاثير معني دار سلنيوم در جوجه درآوري را گزارش نمودند اما اطلاعات بدست آمده کامل نبود با استفاده ازجيره طبيعي حاوي مقدار زياد سلنيوم و با تزريق اين ماده معدني به داخل تخم مرغ مسموميت حاصله به اثبات رسيده است تلفات بالاي جنين زماني که مقدار سلنيوم بيش از 1/7 قسمت در ميليون باشد مشاهده شده است کاهش مقدار سلنيوم تخم مرغ باعث افزايش جوجه درآوري مي گردد ناهنجاري هاي ناشي از مقادير زياد سلنيوم شامل : کوتولگي ، کوتاهي و افتادگي منقار پايين و کوتاه شدن استخوان هاي پاها و بال ها است د ربعضي از مناطق جغرافيايي ممکن است مقدار سلنيوم در دانه هايي که دران مناطق رشد نموده اند در حد سمي باشد .

يد

کمبود يد منجر به کاهش جوجه دراوري مي گردد اما در حالت طبيعي کمبود آن بندرت اتفاق مي افتد افزايش يد در جيره غذايي باعث بوجود امدن مشکلات جوجه دراوري م يگردد که منجر به تلفات جنين ، عدم خارج شدن جوجه ها از پوسته و افزايش طول دوره جوجه کشي مي گردد اختلاف بين سويه هاي بوقلمون در عکس العمل نسبت به افزودن مکمل يد درجيره غذايي و در نتيجه تاثير آن بر جوجه درآوري گزارش شده است افزايش تلفات جنيني درهفته اول جوجه کشي و مرحله نوک زدن جوجه ها شده همچنين جنين ها تکيه بيشتري بر تجزيه گليکوژن نسبت نوسازي گليکوژن در مدت نوک زدن و درامدن ازتخم دارند .

منگنز

کمبود منگنز باعث کاهش جوجه درآوري و ناهنجاريهاي ژنتيکي مي گردد اين حالت بيشتر در جوجه هايي ديده مي شود که کمبود بيوتين يا ناهنجاري هاي ژنتيکي کندورديسروفي داشته باشند به هر حال اختلافات ميکروسکوپي در ساختمان استخوان ها وجود دارد در جوجه هاي جوان کمبود منگنز اختلال عصبي ايجاد مي کند بطوري که اين اختلال عصبي باعث حالت ستاره نگري در جوجه مي گردد.مرغ هاي مادر ممکن است توانايي تحمل کمبود منگنز درجيره را براي چند هفته بدون تاثير نامناسب بر جوجه دراوري داشته باشند .

کلسيم

مقدار کلسيم جيره غذايي مادرها با تاثيري که بر کيفيت پوسته مي گذارد در رشد اوليه جنين موثر است پوسته ضعيف ناشي از کمبود کلسيم در جيره مادر و عواملي که وزن تخم مرغ را به مقدار زيادي کاهش مي دهند به افزايش تلفات در هفته اول ، افزايش آلودگي ، توقف رشد جنين ، رشد ضعيف استخوان و افزايش مرگ و مير در پايان دوره جوجه کشي منجر مي گردند افزايش مقدار کلسيم جيره از 99/0 درصد به 77/1 درصد باعث بهبود جوجه درآوري در تخم بوقلمون ها گرديد در بلدرچين هايي که با جيره حاوي 5/2 تا 3 درصد کلسيم ، 8/0 درصد فسفر و همچنين مرغ هاي مادر گوشتي در سيستم بستر که با 5/2 تا 6 درصد کلسيم تغذيه شدند جوجه دراوري طبيعي بود اما گزارش شده است که افزايش کلسيم جيره غذايي از 25/2 درصد به 4 درصد باعث کمبود روي و در نتيجه ناهنجاري هاي شديد مي گردد.

فسفر

فسفر براي رشد طبيعي استخوان و جوجه درآوري ضروري است زماني که جيره مرغهاي تخم گذار در قفس حاوي 19/0 درصد فسفر بود ميزان جوجه در اوري در آنها کاهش يافت و هنگامي که با جيره حاوب 18/0 درصد فسفر معدني و 30/0 درصد فسفر تام تغذيه شدند جوجه درآوري بهبود يافت احتمالا مرغ هايي که در قفس پرورش مي يابند براي جوجه درآوري طبيعي به 4/0 درصد فسفر نياز دارند در حالي که ويلسون وهمکاران گزارش نمودند مرغ هاي مادر گوشتي که در بستر نگهداري مي شوند ظاهرا مقدار قابل توجهي فسفر را بوسيله بستر خواري بازيافت مي کنند براي رسيدن به حداکثر قابليت جوجه دراوري در تخم بوقلمون ها فسفر معدني مورد نياز است همچنين پيشنهاد شده است اگر مرغ هاي تخم گذاري که در قفس نگهداي مي شوند با جيره حاوي 19/0 درصد فسفر معدني تغذيه شوند حداکثر جوجه دراوري را خواهند داشت افزايش مقدار مصرف فسفر از طريق بستر خواري ممکن است کيفيت پوسته را کاهش داده بطور غير مستقيم باعث کاهش توانايي جوجه دراوري گردد .

منيزيم

طبق مطالعات انجام شده هنگامي که جيره غذايي حاوي نسبت هاي مختلف کربنات منيزيم به کربنات کلسم بود هيچ گونه تاثير معني داري بر جوجه دراوري نداشت اما زماني که مرغ ها با جيره فاقد منيزيم تغذيه شدند جوجه دراوري کاهش يافت در زمان کمبود منيزيم تلفات جنين در اواخر دوره جوجه کشي اتفاق افتاده بسياري ا زجوجه هايي که از تخم بيرون مي ايند ناسالم و دچار تشنج بوده 2 روز پس از خارج شدن از تخم مي ميرند.

روي

براي جوجه دراوري عادي وجود مقادير کم روي درجيره غذايي مرغ هاي مادر ضروري است کمبود روي در جيره مرغ هاي مادر موجب کاهش ميزان جوجه دراوري افزايش تلفات جنيني و اسيب رشد اسکلت وپرها گرديد . تعدادي از ناهنجاري هاي جنيني در تخم مرغهايي که کمبود روي داشتند گزارش شده است افزايش مقدار کلسيم جيره غذايي کمبود روي را تشديد مي نمايد . از طرفي عقيده بر اين است که جيره هاي ذرت – سويا به مکمل روي براي افزايش خاصيت جوجه دراوري نيازي ندارند اما مکمل روي ايمني درجوجه ها را افزايش مي دهد مکمل هايي که مقدار روي جيره غذايي مرغ هاي مادر راتا 2000 ميلي گرم در هر کيلوگرم افزايش مي دهند اثر کم و حتي مي توان گفت که هيچ گونه تاثيري بر جوجه درآوري ندارند.

برم

مقدار برم مصرفي در پرندگاني که در بستر پرورش داده شده بستر انها با حشره کش هايي که ماده اصلي انها برم است سمپاشي مي گردد زياد است تغذيه مقادير زياد برم به شکل اسيد برميک يا بوراکس در مرغ هاي مادر گوشتي خاصيت جوجه دراوري را کاهش داده اما در توليد تخم مرغ تاثيري ندارد .

بر اساس مطالعات انجام شده توسط رومانف تزريق اسيد برميک به داخل تخم مرغ باعث بوجود امدن برخي ناهنجاري هاي اسکلتي در جنين گرديد تعداد اسپرماتوزوئيد هاي غير طبيعي در خروس هاي که با مقادير زياد برم تغذيه شدند افزايش يافت اما خاصيت باروري درآنها طبيعي بود.

کلر

جيره ناکافي ازنظر مصرف کلر در مرغ هاي مادر گوشتي جوجه دراوري را کاهش مي دهد از طرفي گزارش شده است که بوقلمون هاي مادر که با جيره ذرت – سويا تغذيه شدند براي حداکثر جوجه دراوري طبيعي نيازي به مکمل نداشتند.

پتاسيم

تعيين مقادير مواد معدني مختلف در زرده و سفيده تخم مرغ بطور قابل ملاحظه اي معرف اختلاف ميان مرغ هاست و اين اختلاف در ميان تخم مرغ هاي يک مرغ نيز ديده مي شود مرغ هايي که تخم مرغ هاي با مقدار کم پتاسيم درسفيده و يا مقدار زياد آهن در زرده توليد مي کنند خاصيت جوجه دراوري در انها پايين است .

با توجه به روند فزاينده افزايش جمعيت منابع محدود و فقر و گرسنگي پنهان لازم است برنامه اقتصادي همه جانبي اي تدوين گردد در بخش کشاورزي و زير مجموعه آن دامپروري و پرورش طيور يکي از مواردي است که در کوتاه مدت و با هزينه کمتر مارا به اهداف اقتصادي مي رساند بدين لحاظ نياز به مديريت چنين واحدهايي است تا با تاکيد بر اصلاح نژاد طيور جهت بالارفتن راندمان توليدبهترين شرايط محيطي را فراهم نمايند. از اين لحاظ که غذا در پرورش طيور بيشترين هزينه را دارد مساله عمده و اساسي است کنجاله سويا امروزه به دليل کيفيت مناسب و اقتصادي سهم بسزايي در جيره طيور دارد بر اين اساس در اين مقاله سعي شده است که اهميت اين ماده غذايي را از لحاظ ترکيبات آن و مقايسه آن با ديگر منابع پروتئيني بيان نمايد . به طور کلي مي توان گفت که کنجاله سويا يک ماده غذايي بهداشتي و اقتصادي است و به لحاظ ترکيبات شيميايي مناسب در جيره طيور نقش مهمي ايفا مي کند. 

ترکيب مواد غذايي مورد نياز طيور 

خوراکهاي مورد نياز در تغذيه طيور از موادي مغذي تشکيل شده که پس از جذب و ورود به خون هر يک بطريقي در اعمال حياتي بدن حيوان نقش ايفا مي کنند مواد مغذي به طور کلي شامل کربوهيدراتها و چربيها ، پروتئين ها ، مواد معدني ، ويتامين ها ، آب و ترکيبات اضافي مي باشند. براساس نوع و شيوه پرورش طيور ازنظر گوشتي و تخمگذار بودن ونيز زمان پرورش درصدترکيبات فوق تغيير پذيرند و به انواع مواد غذايي نيازمند هستند جهت تعيين ميزان هر ماده غذايي در جيره طيور مي بايست به اين نکات توجه داشت که : ماده غذايي اقتصادي و بهداشتي باشد تمام نيازهاي لازم را تامين کند. يکي از مواد غذايي مورد مصرف در پرورش طيور ، کنجاله سوياست که پس از ذرت ، بيشترين اهميت را دارد و تمامي فاکتورهاي فوق را در بر ميگيرد بدين ترتيب لازم است شناختي بر آناليز مواد مغذي و ديگر خصوصيات آن داشت البته جهت روشن نمودن بيشتر مطلب سعي شده نيازهاي غذايي طيور مشخص گردد و سپس اهميت آن مطرح خواهد شد . 

پروتئين ها

پروتئين ها از واحدهايي بنام اسيد آمينه تشکيل شده اند و حدود 20 درصد وزن يک مرغ و 5/12 درصد وزن تخم مرغ از آنها ترکيب يافته است بعضي اسيدهاي آمينه به واسطه انتقال گروه آميني ازاسيدهاي آمينه ديگر بوجود مي آيند . ولي تعدادي تحت عنوان اسيدهاي آمينه ضروري به اندازه کافي در بدن حيوان ساخته نمي شوند اين دسته اسيدهاي آمينه عبارتنداز : آرژنين ، متيونين ، لوسين ، ايزولوسين ، گلوتامين ، هستيدين ، فنيل آلانين ، ليزين ، تريپتوفان ، تره ئونين  و والين . در تعادل جيره بيشتر به پنج اسيد آمينه آرژنين ، تريپتوفان ، ليزين ، متيونين ، و سيستين را ملاک قرار مي دهند . اصولا پروتئين ها شامل : دو منبع گياهي و حيواني است که بسته به خصوصيات ذکر شده مي توان به نسبت از ترکيب انها استفاده نمود معمولا فرآورده هاي با منشا حيواني توازن اسيد آمينه بهتري دارند و قادرند مواد معدني ضروري و ويتامين ها را تامين کنند در حال حاضر در تهيه خوراک طيور استفاده از مکملهاي پروتئيني حيواني کمتر از سابق است . از جمله مهمترين منابع پروتئيني حيواني مي توان از پودر ماهي ، پودر گوشت ، پودر خون ، پودر شير ، پودر گوشت استخوان دار پودر پر ، پودر کشک ، اب پنير خشک شده ، باقي مانده کشتارگاههاي طيور و مواد محلول ماهي را نام برد. امروزه با توجه به مشکلات تهيه مواد غذاي سرشار از پروتئين از منابع حيواني سعي شده ازمکملهاي پروتئيني نباتي که بيشتر فرآورده هاي فرعي کنجاله دانه هاي روغني هستند اين مساله را حل نمايند پروتئين هاي نباتي از لحاظ توازن اسيدهاي آمينه ، منابع فقيرتري هستند از جمله مهمترين منابع پروتئين هاي نباتي مي توان به غلات تقطير شده خشک ، کنجاله سويا ، کنجاله پنبه دانه ، کنجاله بذرک ، کنجاله کلزا ، کنجاله گلرنگ ، کنجاله کنجد ، دانه باقلا و .... اشاره نمود. از ميان آندسته پروتئين هاي نباتي که به طور معمول استفاده مي شوند کنجاله سويا اهميت بيشتري از نظر اسيد آمينه و ليزين دارد ولي در مجموع درکاربرد پروتئين هاي نباتي بايد ميزان و نوع اسيدهاي آمينه و نيز مواد سمي موجود در آن برآورده شود تازماني که از هر مکمل جديد تاريخچه مصرف مناسبي در دسترس نيست قبل از استفاده در جيره مي بايست به دقت مورد بررسي قرارگيرد.

اهميت کنجاله سويا در تامين پروتئين لازم در جيره طيور

سويا حاوي حدود 35 تا 40 درصد پروتئين و 18 تا 21 درصد چربي است وبه منظور توليد روغن و کنجاله توليد و فرايند مي شود با حرارت دادن به سويا کيفيت آن بهتر شده بازدارنده تريپسين غيرفعال شده و متيونين بهتر در دسترس قرار مي گيرد با وجود اين مي بايست دقت شود که ممکن است حرارت زياد به ليزين و احتمالا اسيدهاي آمينه ضروري ديگر صدمه رساند يا آنها را از دسترس خارج سازد ولي به طور کلي بيشتر تحقيقات بر اين نظر تاکيد داشته که کنجاله سويا براي حداکثر کيفيت پروتئين مي بايست حرارت مناسبي ديده باشند سويا که چربي آن گرفته شده باشد به دو صورت آسياب کامل يا پرک شده مصرف مي گردد با وجود اين لازمه حرارت دادن ايجاب مي کند که دانه ها به طور مناسبي فرايند شوند در آزمايشهاي تغذيه جيره هاي تمام چربي دار سويا به جوجه ها نتايجي به دست آمده که دانه هاي کامل يا دانه هاي آسياب شده مطلوب ترند اما بايد متذکر شد که در مناطقي که با مشکل کمبود روغنهاي نباتي مواجه اند اقتصادي تر آن است که فقط ازکنجاله استفاده شده و روغن ان جدا گردد. در تهيه کنجاله با جدا شدن روغن ميزان پروتين کنجاله حاصل به حدود 45 درصد رسيده و مقدار الياف فام آن حدوداً 6 درصد مي گردد کنجاله بدون پوسته معمولا با حداقل 50 درصد پروتئين استاندارد مي شود ومقدار الياف آن در حدود 3 درصد است کنجاله بدون پوسته مخصوصا در خوراکهاي پرانرژي جوجه هاي گوشتي مطلوب است . پروتئين سويا يک پروتئين با کيفيت است و حاوي مقادير سرشار از اسيدهاي آمينه ضروري است و درميان پروتئين هاي نباتي منبع عالي ليزين مي باشد و به عنوان يک منبع مناسب آرژنين ، گليسين وتريپتوفان به حساب مي آيدليکن مقادير اسيدهاي آمينه سيتين و متيونين موجود کمتر از حد دلخواه است متيونين  اولين اسيد امينه محدود کننده درجيره هاي پرانرژي بوده و حايز اهميت زيادي است بنابراين در جيره هايي که از سويا به ميزان زيادي استفاده مي گردد مي بايست از متيونين و مواد غذايي حاوي متيونين بالا به عنوان مکمل استفاده نمود.

عوامل محدود کننده استفاده از سويا در جيره طيور

علاوه بر اينکه ميزان اسيدهاي آمينه متيونين و سيستين در سويا پايين است کنجاله سويا حاوي تعدادي از مواد سمي محرک و ممانعت کننده شامل مواد آلرژي زا ، گواترزا و عوامل ضد انعقاد است از نظر تغذيه دام ممانعت کننده هاي پروتئاز که شش نوع از آن شناخته شده است حايز اهميت اند از اين ممانعت کننده ها عامل آنتي تريپسين و کونيتز و ممانعت کننده کايموتريپسين بومن برک اهميت خاصي دارندتغذيه دانه خام سويا و کنجاله حرارت نديده آن رشد حيوان را به تاخير مي اندازد يکي از دلايل آن وجود همين ممانعت کننده هاي پروتئاز است که باعث جلوگيري ازهضم پروتئين مي شوند همچنين شواهدي در دست است که فعاليت بيش از حد پانکراس در اين حالت اتفاق مي افتد همانطور که قبلا توضيح داده شد حرارات باعث غير فعال شدن اين ممانعت کننده ها مي گردد و از اين راه مي توان تا حدودي اين اثرات را خنثي کرد اگر از کنجاله سويا به عنوان منبع اصلي پروتئين جيره طيور استفاده شود مسايلي بروز خواهد نمودو کنجاله سويا از لحاظ ويتامين B فقير است وجهت رفع اين نقيصه بايد همراه با آن از مکملهاي ويتاميت و يا از پروتئين هاي حيواني نظير پودر ماهي استفاده کرد چنانچه کنجاله سويا با مواد فوق الذکر تکميل نگردد مرغهاي تخمگذار ، تخمهايي با قابليت جوجه کشي کم توليد نموده جوجه هاي حاصل نيز ضعيف و به علت کمبود ويتامين K در مقابل خونريزي حساس خواهند بود کنجاله سويا نسبت به دانه غلات ، کلسيم و فسفر غني تري دارد امادر صورتي که در جيره طيور در حال رشد يا مرغهاي تخمگذار ،جانشين پروتئين حيواني شود لازم است جيره غذايي مجددا ازلحاظ کلسيم و فسفر تنظيم گردد. کنجاله سويا حاوي 1/0 درصد جنيستين است که خواص گواترزايي دارد وتواني معادل 10 * 44/4 توان دي انيل استيلسترون از خود نشان مي دهد اين ماده تاثير روشني تاکنون از خود بروزنداده است .

مواد غذايي موجود در کنجاله سويا در مقايسه با نياز غذايي جوجه هاي گوشتي

بيشترين اهميت کنجاله سويا مربوط به پروتئين آن مي گردد اما به همراه پروتئين مواد ترکيبات ديگري نيز در آن وجود دارد . همچنين به منظور مقايسه نياز طيور و مقدار مواد غذايي که اين کنجاله مي تواند فراهم نمايد نيازهاي غذايي جوجه هاي گوشتي در سنين مختلف درج گرديده است .

مقايسه ميزان پروتئين کنجاله سويا و ديگر منابع پروتئيني

کيفيت اسيدهاي امينه پروتئين هاي حيواني نسبت به گياهي ارجحيت دارد اما هزينه بالاي اين پروتئين ها و برخي از آنهارا نمي دهد بنابراين لازم است از پروتئين هاي نباتي استفاده شود کنجاله سويا نسبت  به ديگر مواد گياهي باردارنده کمتري داشته و اسيدهاي آمينه لازم را فراهم مينمايد بنابراين از اين منبع پروتئين مي توان تا حد بالايي استفاده کرد .

نتيجه گيري

درمجموع ميتوان گفت کنجاله سويا ، ماده غذايي مناسبي جهت تامين پروتئين جيره طيور مي باشد که از لحاظ اقتصادي بهداشتي و ترکيبات موجود حائز اهميت است با توجه به عوامل محدود کننده استفاده زياد در جيره طيور توصيه مي شود ازمکملهاي پروتئيني مناسب همچون کنجاله کنجد ، پودر ماهي و غلات ويتامين ها و منابع تامين کننده فسفر و کلسيم حتي الامکان استفاده گردد بدين ترتيب مي توان جيره غذايي مناسبي مشتمل بر انواع مختلف مواد غذايي تهيه نمود .

منبع: مجله تغذيه دام وطيور – مهندس اسماعيل کرمي دهکردي

حرارت در سنین مختلف ، نقش مهمی در سلامت و تولید مرغ دارد؛ بخصوص در اوایل زندگی جوجه ها این مساله از اهمیت فراوانی برخوردار است . برای تامین گرمای مورد نیاز سالن، از وسایل گوناگونی به شرح ذیل استفاده می شود :
● بخاری
ساده ترین وسیله گرما زا محسوب شده و با توجه به فضای سالن و طول و عرض و ارتفاع آن ، یک یا چند بخاری در فواصل مساوی در داخل سالن نصب می گردد و به وسیله دستگاه تنظیم کننده آن ، حرارت را در داخل سالن کم یا زیاد می کنند .
برای کنترل دما باید چند دماسنج دقیق در نقاط مختلف سالن نصب شود؛ ولی در هر صورت کنترل دقیق دما مشکل می باشد و نیاز به سرکشی و کار بیشتری دارد . علاوه بر این ، همیشه مقدار زیادی از حرارت تولید شده ، در سالن تلف گردیده و از نظر آلودگی هوا نیز مشکلاتی ایجاد می شود .
شایان ذکر است که بخاری باید حتماً لوله دار باشد و دور آنها نیز با دیواره ای توری محدود گردد تا جوجه ها خیلی به منبع حرارت نزدیک نشوند .
● هیتر
استفاده از این وسیله امروزه به طور گسترده ای متداول شده است . ساختمان کار این وسیله شبیه به شوفاژ منازل است و منبع تولید حرارت یا هیتر در خارج از سالن قرار دارد که هوا را گرم کرده و با بادبزنهای قوی توسط کانالهای تعبیه شده به داخل سالن می فرستند . این کانالها در طول سالن کشیده شده و در فواصل معینی دارای دریچه ای هستند که از آنها هوای گرم وارد سالن شده و بدین ترتیب دمای سالن یکنواخت می گردد .
برای تثبیت دما در حد دلخواه ، می توان از دستگاه ترموستات که در داخل سالن نصب می شود استفاده نمود . سوخت این دستگاهها از گازوئیل یا نفت و یا حتی گاز تامین می شود . این روش هر چند از نظر هزینه های اولیه به سرمایه گذاری بیشتر نیاز دارد ؛ اما از نظر مخارج جاری ، همچنین بهداشتی بودن و صرفه جویی در نیروی کار ، برای مرغداریهای بزرگ مقرون به صرفه بوده و توصیه می شود . بخصوص در مرغداریهایی که از روش قفس استفاده می شود ، این روش کاملا اقتصادی است .
● دستگاههای مادر مصنوعی
از این دستگاهها برای پرورش جوجه تا هشت هفتگی در روش بستر استفاده می شود . این دستگاهها از یک منبع تولید حرارت و سرپوش فلزی چتر مانند تشکیل شده است که بر روی پایه هایی قرار گرفته و ممکن است آن را روی زمین نیز قرار داده و یا به وسیله تسمه ای به سقف آویزان نموده و جوجه ها را معمولا در زیر سرپوش قرار
می دهند .
انواع دستگاه مادر مصنوعی
انواع مختلف مادر مصنوعی که در پرورش طیور مورد استفاده قرار می گیرند ، عبارتند از :
الف) مادر مصنوعی نفتی و یا گازی
از این وسیله ، بخصوص برای پرورش جوجه های گوشتی استفاده می شود ، زیرا تامین منبع سوخت آنها در همه جا آسان و امکان پذیر است . از هر مادر مصنوعی نفتی برای نگهداری ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ جوجه استفاده می شود مادر مصنوعی گازی معمولا کوچکتر بوده و برای نگهداری ۵۰۰ تا ۸۰۰ جوجه مورد استفاده قرار می گیرد . هر دستگاه مادر ممکن است دارای یک مخزن نفت و یا گاز باشد و یا اینکه هر چند دستگاه مادر یک مخزن مشترک سوخت داشته باشند ، مخزن سوخت ممکن است در داخل سالن یا خارج از آن قرار گرفته باشد .
ب) مادر مصنوعی برقی و مادون قرمز
چنانچه دسترسی به برق وجود داشته باشد ، ساده ترین نوع مادر مصنوعی انواع الکتریکی (برقی) آن است . استفاده از مادرهای الکتریکی زمانی توصیه می شود که هزینه برق ارزان بوده و در مجموع مقرون به صرفه باشد. این مادرهای مصنوعی معمولا از یک منبع تولید حرارت برقی و سرپوش چتر مانند تشکیل شده است و استفاده از این وسایل گرمازا ، اولاً به جهت استفاده از ترموستات برای تنظیم درجه حرارت دلخواه ، موجب سهولت کارها می شود.
ثانیاً استفاده از این نوع مادر مصنوعی ، از انواع دیگر بهداشتی تر بوده و تولید دود و ناراحتی نکرده و هوا را آلوده نمی کند .
به طور کلی این دستگاهها چند عیب دارند :
۱) هزینه های آنها بالاست .
۲) در مناطق خیلی سرد گرمای لازم را نمی توانند تولید نمایند از این رو ، به دستگاههای بیشتر و یا استفاده از انواع دیگر مادر مصنوعی نیاز پیدا می شود .
۳) قطع برق مشکلاتی در این زمینه به وجود می آورد که لازم است در این خصوص پیش بینی های لازم به عمل آید .
ج) مادر مصنوعی مادون قرمز
این مادر مصنوعی بجای استفاده از مقاومتهای الکتریکی ، منبع حرارت آن از یک یا چند لامپ مادون قرمز تشکیل شده است که حرارت مطلوب توسط آنها تامین می شود . باید توجه نمود که دستگاههای مادر مصنوعی الکتریکی فاقد پایه بوده و به وسیله تسمه یا زنجیر به سقف آویزان می گردند و ارتفاع آنها را از زمین به آسانی می توان کم یا زیاد نمود . معمولا از هر دستگاه مادر مصنوعی الکتریکی برای پرورش ۵۰۰ تا ۸۰۰ جوجه تا شش هفتگی استفاده می شود.
د) مادرهای مصنوعی با حرارت مرکزی
این گونه دستگاهها در برخی کشورهای سردسیر نظیر انگلستان مورد استفاده قرار می گیرد و در ایران کمتر متداول است .
این نوع مادرهای مصنوعی شبیه به شوفاژهای آبی هستند . بدین ترتیب در کنار سالن ، آب مورد نیاز به وسیله منبع حرارتی گرم شده و توسط لوله هایی به داخل سالن فرستاده می شود . معمولا ۵ تا ۶ ردیف لوله آب گرم ،‌به قطر ۱/۳ تا ۸/۳ سانتیمتر برای این کار در نظر گرفته می شود که از ارتفاع ۳۰ الی ۴۵ سانتیمتری سطح زمین و در طول سالن می گذرد . در بالای لوله های مذکور یک سرپوش یا سقف حلبی تعبیه شده است که موجب هدایت حرارت لوله ها به طرف زمین و در نتیجه جوجه ها می گردد . برای جلوگیری از اتلاف حرارت ، سقف مذکور را به وسیله لایه ای از پوشال و یا بقایای نجاری می پوشانند.
جوجه ها در زیر سرپوش سرتاسری نگهداری می شوند و با استفاده از ترموستات و دستگاه تنظیم کننده ، حرارت را در حد دلخواه نگاه می دارند . سرپوش ها به نحوی نصب می گردند که ارتفاع آنها با توجه به سن جوجه ها کم یا زیاد شود . باید توجه داشت که این روش معمولا در سالنهای بزرگی که تعداد زیادی جوجه در آنها پرورش داده
می شود، قابل استفاده است ؛ زیرا اتلاف حرارت در این روش ، کمتر از روشهای دیگر است . به علاوه این روش بهداشتی تر بوده و از نظر اقتصادی نیز چون در اندازه بزرگ به کار می رود ، مقرون به صرفه می باشد .
تنها عیب این روش ، نیاز به سرمایه گذاری فراوان در ابتدای کار و احتیاج به افراد متخصص برای نگهداری تاسیسات مربوطه می باشد . در این روش برای هر جوجه ۵/۵۵ سانتی مترمربع جا در زیر سرپوش باید در نظر گرفته شود . در پایان این قسمت از بحث ، باید به این نکته مهم توجه داشت که هیچیک از روشهای شرح داده شده در بندهای الف ، ب ، ج و د را نمی توان بر بقیه روشها ترجیح داد ، چرا که اصل اساسی در این کار ، امکانات مرغدار و استفاده صحیح از وسایل و روش انتخاب شده می باشد

مقدار مصرف غذا از اوج توليد تخم مرغ، تا انتهاي تخمگذاري:

وقتي كه مرغها ي مادر گوشتي به اوج توليد خود مي‌رسند، بسياري از پرورش دهندگان نياز به تغيير جزئي در دان را احساس مي‌كنند، و چون ممكن است مرغها به اوج توليد بالاتري برسند، توجه كمي به وزنكشي مرغها در غالب يك برنامه منظم مي‌كنند. اهداف مديريت در اين زمان ابتدا رسيدن به اوج توليد و تخم مرغ قابل جوجه‌كشي بالا و سپس جلوگيري از چاق شدن مرغها در اين دوره است.

كاهش دان بعد از پيك توليد، يك امر بسيار مهم در داشتن بازده مطلوب توليدي در مرغان مادر گوشتي به حساب مي‌آيد. اغلب سردرگمي و نگراني خاصي در مورد مقدار و روند كاهش خوراك بعد از پيك توليد وجود دارد، كه جاي تعجب است. چرا كه در واقع مي‌توان همان روشهاي اصولي انجام گرفته شده تا اوج توليد را، پس از اين دوره هم ادامه داد. به اين معنا كه مرغها را پس از پيك هم، بر اساس توليد تخم مرغ ،وزن تخم مرغ، وزن بدن و مدت زمان مصرف خوراك، تغذيه نمود. مرغهاي مادر گوشتي در هنگام  رسيدن به اوج توليد،يا قبل از آن به بلوغ جسمي مي‌رسند. در اين زمان مرغها ديگر رشد نمي‌كنند و افزايش وزن آنها به صورت ذخيره چربي و افزايش حجم عضلات است. محدود كردن حجم ذخيره چربي از طريق تغييرات در مصرف دان، كليد به حداكثر رساندن توليد تخم مرغ وكيفيت تخم مرغ، بعد از پيك و جوجه درآوري به شمار مي‌آيد. براي بعضي از پرورش دهندگان مرغ مادر، رسيدن به اوج توليد بالا مهمترين مسئله است. درست است كه اين موضوع اهميت دارد، اما نه آنقدر كه كه ما با افزايش هرچه بيشتر دان، يا كم كردن روند كاهش دان بعد از پيك، آن را به دست بياوريم. چرا كه نهايتا" عوارضي مثل، افت بيش از اندازه توليد بعد از پيك، و ايجاد هزينه اضافي به علت بالاتررفتن انرژي نگهداري مرغها را در پي خواهد داشت.

خوبست بدانيم، براي توليد 100 گرم چربي، حدودا"1040 كيلو كالري انرژي مصرف مي‌شود، كه معادل 365 گرم دان، با انرژي 2860 كيلوكالري بر كيلوگرم است. به علاوه 2/11 كالري انرژي روزانه، براي نگهداري بافت اضافي چربي و فعاليت به مقدار پايه افزوده مي‌شود. در يك دوره توليد 40 هفته‌اي، حدود 1100 گرم دان اضافه، براي نگهداري تنها 100 گرم بافت چربي، مورد نياز است.

براي درك بيشتر اهميت روند مناسب كاهش دان بعد از پيك توليد، بهتر است مروري بر عوارضي كه در اثر نامناسب بودن اين پروسه بوجود مي‌آيد، داشته باشيم:

1)كاهش ميزان ذخيره اسپرم، به دليل ذخيره سلولهاي چربي، در محل اتصال مهبل و رحم.

2)سلولهاي جربی موجود در رحم، با ترشح موادي، در روند پوسته سازي طبيعي اختلال ايجاد مي‌كنند.

3)همين مواد، بر اسپرم اثر كشندگي دارند.

4)مرغهاي سنگين، تمايل بيشتري به ايجاد تخم مرغهاي دو زرده دارند.

5)اين مرغها، گرايش بيشتري به تخم گذاري در شب دارند.

6) مرغهاي سنگين، فاز هاي تخم گذاري كوتاه تري دارند.

7)توليد تخم مرغهاي پوست نازك و لمبه، در مرغان سنگين بيشتر است.

8)مرگ و مير جنيني، در تخم مرغهاي حاصله از اين مرغان بيشتر است.

9)روند توليد تخم مرغ در گله های سنگين ،با سرعت بيشتري كاهش مي‌يابد.

10)هزينه توليد، به ازاء هرجوجه بالا مي‌رود.

اغلب پس از اوج توليد،مدت زمان مصرف خوراك٬ شروع به افزايش كرده٬ كه خود نشانه‌اي از خوراك دهي بيش از حد مرغهاست . در اين حالت مهمترين مسئله٬ پيشگيري از سنگين شدن مرغهاست.در صورت عدم كاهش٬ در تخصيص مصرف خوراك بعد از اوج توليد، انرژي نسبتا" بيشتري صرف رشد مي‌شود. بنابر اين پس از فرا رسيدن اوج توليد وزني تخم مرغ (تعداد ×‌تخم مرغ)٬ شايد وزن بدن٬ مهمترين فراسنجه مورد استفاده در تنظيم تخصيص خوراك باشد. در هرحال٬ ذكر اين نكته ضروري است كه٬ وجود كمي افزايش وزن در اين دوره لازم است. كاهش وزن در اين زمان٬ نشان دهنده عدم كافي بودن ميزان خوراك است. تخصيص خوراك وكاهش ميزان آن بايد٬ بر اساس احتياجات مرغ به رشد ، نگهداري ، توليد تخم مرغ و فعاليت روزانه باشد. سهم هر يك از اين نيازها به سن مرغ و دماي محيط بستگي دارد. براي پرورش دهندگان تعجب آور است كه نياز نگهداري مهمترين عامل تعيين كننده احتياجات مرغ مادر است . عوامل موثربعدي به ترتيب٬ توليد تخم مرغ، رشد و فعاليت است. در مورد احتياجات پروتئين٬ توليد تخم مرغ و نگهداري٬ دو عامل تاثير گذار به شمار مي‌آيند. يك مرغ مادر گوشتي٬ در سن 55 هفتگي٬در مقايسه با 32 هفتگي٬ به مقدار پروتئين وانرژي كمتري جهت توليد تخم مرغ نياز دارد٬ زيرا درصد توليد٬ در اين زمان كاهش پيدا كرده است (با وجود اينكه اندازه تخم مرغ بزرگتر مي‌شود)٬ ولي مرغ براي نگهداري خود٬ به ميزان بيشتري از اين مواد احتياج دارد. چون در طي اين فاصله رشد كرده است.

اگر همه چيز بر وفق مراد باشد، در سن 55 هفتگي ميزان رشد، به طور معني داري كاهش يافته و نياز مرغ به انرژي و پروتئين جهت رشد، شديدا"تقليل مي‌يابد.

براي كاهش دريافت ميزان مواد مغذي بعد از پيك توليد، دو روش وجود دارد : يكي كاهش در ميزان مواد مغذي جيره و تثبيت ميزان دان است كه مستلزم تغيير مداوم جيره است و اين براي پرندگان تنش زا خواهد بود٬ و در شرایط تجاری توصیه نمی‌شود، و يكي كاهش مصرف خوراك٬ كه در عمل ساده ترين و مطمئن‌ترين روش است.

چون بين گله‌هاي مختلف٬ با توجه به خصوصيات ذکر شده تفاوتهاي زيادي وجود دارد، لذا نمي‌توان يك راهكار براي همه گله‌ها پيشنهاد كرد. در اغلب موارد٬ مقدار كاهش دان بين پيك و آخر دوره، به ندرت از سرانه70 تا80 كيلوكالري در روز تجاوز مي‌كند. (حدود25گرم دان)

مثلا در گله‌اي كه با 170 گرم دان به اوج توليد رسيده‌است، در مقايسه با گله‌اي كه با 160 گرم دان به اوج توليد رسيده است٬ كاهش بيشتري را بايد اعمال كرد.

قبل از اينكه به مبحث كاهش عملي مصرف خوراك بپردازيم٬ به‌جا است مفهوم اوج توليدتشريح شود:

اغلب اوج توليد را براي بيان حداكثر تعداد تخم مرغ توليد شده به كار مي‌برند، در حاليكه از نقطه نظر تغذيه‌اي بيان حداكثر توليد وزني تخم مرغ مناسب تر است. در اكثر سويه‌هاي مرغ مادر (شمار تخم مرغ ضربدر وزن)٬ حدو 4تا6 هفته بعد از اوج شمار تخم مرغهاي توليدي٬ اتفاق مي‌افتد. به خاطر همين بعضي عقيده دارند به محض كاهش 1يا 2 درصدي توليد نبايد فورا" دان را كاهش داد. بسياري به سختي قبول مي‌كنند كه در اين زمان در صورت اعمال تغییر دان بايداین تغيير بسیار اندك باشد. محاسبه سهم تخم مرغ از كل مصرف خوراك فهم اين جمله را آسانتر مي‌كند:

مثال:يك مرغ مادر گوشتي كه يك تخم مرغ 65 گرمي توليد كرده٬ و 155 گرم خوراك با انرژي 2850 كيلو كالري در كيلوگرم مصرف مي‌كند:

          يك تخم مرغ 65 گرمي حدودا" 119 كيلو كالري انرژي خام دارد.

اين مقدار انرژي نياز به مصرف 140 كيلو كالري انرژي از طريق خورا ك دارد . بنا براين از 440 كيلو كالري مصرف روزانه (155 گرم×2850کيلو كالري در كيلوگرم) تنها 140 كيلو كالري (32%)‌صرف توليد تخم مرغ شده‌است. مثلا با كاهش 3درصدي توليد از 79درصد به 76 درصد٬ احتياجات انرژي توليد٬ تخم مرغ بدين صورت تغيير مي‌كند:

كيلوكالري140×3%=2/4 كيلو كالري

بنابر اين كاهش 3درصدي توليد٬ از 79%‌به 76% باعث تغيير نياز٬ به ميزان 2/4تقسيم بر 440 ضربدر 100 خواهد شد٬ كه برابر با 1 درصد تغيير خوراك خواهد بود، كه در 155 گرم مصرف روزانه مي‌شود 55/1 گرم

اين روش محاسبه٬ دليل قانع كننده‌اي براي لزوم احتياط٬ در روند كاهش دان است .

لازم به ذكر است كه: درمورد زمان دقيق كاهش دان٬ هنوز يك اتفاق نظر وجود ندارد. در زير نمونه‌هايي كه در منابع گوناگون بيان شده است، بيان مي‌گردد، تا بهتر اين موضوع را درك كنيم.

به عقيده ليسون و سامرز: در اكثر گله‌ها٬ اوج نياز به مواد مغذي براي توليد تخم مرغ٬ تا زمانيكه توليد به 79-80 درصد تقليل مي‌يابد، يعني تا حدود 39-40 هفتگي٬ ادامه دارد٬ و بعد از اين زمان مي‌توان٬ به تدريج ميزان خوراك مصرفي را كاهش داد.

در زير يك مثال از روند كاهش دان بعد از پيك توليد٬ كه توسط ليسون وسامرز پيشنهاد شده است را ارائه ميكنيم :

(با فرض 175 گرم دان در پيك توليد و عدم تغيير در دماي محيط)

تخم مرَغ و کیفیت های آن

فاکتورهایی که بر کیفیت درونی تخم مرغ و کیفیت پوسته تخم مرغ، مرغ های تخم گذار موثرند.کیفیت پوسته

تخم مرغ و کیفیت درونی تخم مرغ اهمیت عمده ای در صنعت جهانی تخم مرغ دارد.

این تحقیق شامل اطلاعاتی درباره تخم مرغ و روش های اندازه گیری کیفیت درونی تخم مرغ و کیفیت پوسته تخم مرغ است. کیفیت پوسته تخم مرغ ممکن است به وسیله اندازه تخم مرغ وزن مخصوص تخم مرغ، رنگ پوسته تخم مرغ، شکستگی استحکام پوستهف تغییر شکل پوسته (مخرب یا غیرمخرب)، وزن پوسته، مقدار پوسته، ضخامت پوسته (ساختمان سه بعدی) پوسته اندازه گیری شود. کیفیت درونی تخم مرغ توسط رنگ زرده، سالم بودن غشای دور زرده و کیفیت آلبومین اندازه گیری می شود.

در این تحقیق فاکتورها موثر بر کیفیت پوسته تخم مرغ و کیفیت درونی تخم مرغ وجود دارد مراحل مختلف و پیچیده شکل گیری پوسته تخم مرغ ممکن است دچار نقص شود که می توان ناشی از تعدادی از مکان های موجود در اویداکت مرغ باشد. در کیفیت پوسته تخم مرغ ممکن است مواردی از قبیل:

نژاد یا سن مرغ، تولک بری اجباری، فاکتورهای تغذیه ای مثل: کلسیم، فسفر، ویتامین ها، کیفیت آب، پلسی ساکاریدهای غیر نشاسته ای، آنزیم هاف ناخالصی تغذیه استرس عمومی و استرس حرارتی، بیماری، سیستم تولید، یا افزایش فرآورده های اختصاصی در جیره غذایی تاثیرگذار باشد.

در کیفیت درونی تخم مرغ نیز ممکن است مواردی از قبیل:

ذخیره سازی، نژاد و سن مرغ، تولک بری اجباری، تغذیه و بیماری تاثیر گذار باشد. دانستن تعداد فاکتورهایی که روی کیفیت پوسته تخم مرغ و کیفیت درونی آن موثرند برای تولید تخم مرغ با کیفیت بالا ضروری است.

مقدمه (چکیده)

برای صنعت جهانی تخم مرغ از لحاظ اقتصادی، زیستی و صنعتی تولید تخم مرغ هایی با کیفیت پوسته و کیفیت درونی خوب حساس است.

مشکلات کیفیت تخم مرغ هر ساله خسارت چندین میلیون دلاری را به صنعت تخم مرغ متحمل می کند. بنابراین دانستن فاکتورهای موثر در کیفیت پوسته تخم مرغ و کیفیت درونی آن از اهمیت زیادی برخوردار است.

تخم مرغ شامل: زرده(33-30%) سفیده (تقریباً 60%) و پوسته (9-12%) است. شکل 1 را ببینید.

فروش تجاری تخم مرغ تولید  تخم مرغ یا اجرای آن از خود تخم مرغ ناشی می شود. تخم مرغ تولید شده، پوسته و اجزای سازنده آن از راه تجاری فروخته می شود.

شکل و ساختمان تخم مرغ

تولید نهایی مرغ تخمگذار تخم مرغ است. تخم مرغ در مراحل مختلف یک زنجیره پیچیده که طرح کلی آن توسط Solomen (1991) و Johnson (2000) معرفی شد به وجود می آید. در اولین مرحله تخمگذاری زرده (آمیزش تخمک) از سمت چپ تخمدان به طرف سمت چپ اویداکت می رود. (شکل 2 را ببینید)

سمت راست تخمدان و اویداکت در پرورش مرغ تخمگذار تجاری نقشی ندارند، زرده توسط اینفاندیبولوم احاطه شده و برای 15 دقیقه در آنجا می ماند تا توسعه یابد و در این مرحله شکل گیری غشای دور زرده و شالاز اتفاق می افتد.

در پرنده های (اصلاح شده) همچنین لقاح نیز در این ناحیه از اویداکت صورت می گیرد سپس تخم مرغ به داخل ماگنوم حرکت می کند و برای سه ساعت در آنجا باقی می ماند در این مدت پروتئین سفیده تخم مرغ (آلبومین) تولید می شود. (کلاً در حدود 40 دقیقه). لایه های پروتئین به صورت مکانیکی آماده شده و از لحاظ میکروبی از زرده حفاظت می کنند و همچنین الگویی برای شکل بعدی غشای پوسته و پوسته ساخته می شود سپس برای تولید تخم مرغ از داخل ایستموس (Isthmus) عبور کرد و حدود یک ساعت در آنجا می ماند و الیاف غشای درونی و بیرونی پوسته در این مکان ساخته می شوند. سپس تخم مرغ وارد مجرای غده پوسته شده که آب و الکترولیتها وارد آلبومین می شوند. (مرحله لوله ای نامیده می شود) و شکل گیری هسته پستان مانند شروع می شود در طول مدت ماندگاری در این مرحله تقریباً 5 ساعت است. طولانی ترین مدت در طول شکل گیری تخم مرغ قرار گرفتن در کیسه غده پوسته است.

(حداقل 15 ساعت) و در این موقع پوسته تخم مرغ شکل گرفته مراحل مجرایی (لوله ای) آن به اتمام می رسد.

قالب اصلی پوسته تخم مرغ شامل: غشای پوسته، هسته پستان مانند، غالب پوسته و پوست است. پروتئین معدنی پوسته تخم مرغ شامل کربنات کلسیم است.

لایه های مختلف پوسته تخم مرغ: لایه های گروه پستانی، لایه های احاطه کننده و لایه های شفاف سطحی که از گرایش های مختلف کلسیت شفاف ساخته شده اند (شکل 3 ا ببینید).

ساختمان نازک پوسته تخم ماکیان در      نیز تیال شرح داده شده است. رابرت و برک پول و سلمون (1991) شواهد جدیدی را در مورد شکل گیری قالب اصلی پوسته پیشنهاد کرده و روش شکل گیری پوسته تخم مرغ و به انتها رسیدن شکل پوسته را تعیین کرده اند.

سرانجام تخم مرغ از راه واژن و کلواک گذاشته می شو. ترکیب طبیعی مراحل مختلف شکل گیری اجزاء درونی تخم مرغ و پوسته تخم مرغ نشان می دهد که مشکلات در کیفیت ممکن است از یکی از چندین مرحله ای که در طول شکل گیری تخم مرغ وجود دارد ناشی شود.

همچنین مشکلات موجود در کیفیت درونی تخم مرغ و کیفیت پوسته آن ممکن است نتیجه ترکیب چندین فاکتور یا نتیجه یک فاکتور باشد. به هر حال این تحقیق معرف تعدادی از فاکتورهاست که روی کیفیت تخم مرغ اثر منفی می گذارد.

کیفیت پوسته تخم مرغ

اندازه گیری کیفیت پوسته تخم مرغ

کیفیت پوسته تخم مرغ ممکن است توسط یک سری از روش ها اندازه گیری شود. تعدادی از این روش ها باعث تخریب تخم مرغ می شوند.

بعضی از این روش ها مستقیم هستند از آنجائی که بعضی دیگر غیرمستقیم می باشند. (همیلتون 1982) روش های مستقیم شامل اندازه گیری شکستن استحکام پوسته که توسط فشار زیاد ترک خورده اند با زور یا توسط فشردگی شبه استاتیک شکسته اند. روش های غیرمستقیم شامل اندازه گیری وزن مخصوص، بر شکلی غیرمخرب، ضخامت پوسته و وزن پوسته می باشند. همچنین اندازه گیری مستقیم و غیرمستقیم استحکام پوسته می تواند به ترتیب به عنوان خواص مکانیکی و فیزیکی تخم مرغ مطرح شود. (همرال 1969) در بهره برداری تجاری، با استفاده از نور بینی ترک ها و دیگر نقص های تخم مرغ کشف می شود. یا با عبور از میان الکترونیک ترک های آشکار آن کشف می شود. از نظر آزمایشی و تجربی، کیفیت پوسته تخم مرغ ممکن است توسط تعدادی از وسایل و تجهیزاتی که از نظر بازرگانی در دسترس است اندازه گیری شود. پس باید در تولید تجهیزات اندازه گیری کیفیت تخم مرغ توسط خدمات فنی و تدارکات همکاری کنیم تا در موسسه آزمایشگاهی استفاده شوند.

وزن مخصوص تخم مرغ ممکن است توسط غوطه ور شدن آن در محلول نمک و با دیدن اختلاف وزن مخصوص آنها از طریق غلظت محلولیت یا شناور بودن آن اندازه گیری می شود.

متناوباً می توان از تجهیزات مخصوصی که براساس قانون ارشمیدس به وجود آمده استفاده کرد. (1962 Pym). به هر حال تعدادی از مؤسسات سوالات برجسته ای در  مورد صحت استفاده از وزن مخصوص تخم مرغ برای اندازه گیری کیفیت پوسته دارند. (Sloan 2000, Voisey 1977) منتهای مراتب این شاخص غیرمستقیم برای اندازه گیری کیفیت پوسته است و به اندازه تخم مرغ نیز وابسته می باشد.

اطلاعاتی را از رنگ پوسته به وسیله اندازه گیری شده و درجه وقایع روشنی را که از سطح تخم مرغ منعکس شده تحت شرایط کنترل شده کشف می کند.

اندازه گیری شکستگی استحکام پوسته و بدشکلی پوسته چه مخرب و غیرمخرب به استفاده از تجهیزات ویژه نیاز دارد. شکستگی استحکام پوسته بطور عادی بیشتر توسط فشردگی شبه استاتیک که در آن تخم مرغ فشرده بوده و زیر شرایط کنترل شده قرار می گیرد. تا این که پوسته ترک خورده و شکسته شود اندازه گیری می شود.

حداقل نیرویی که لازم است تا شکستگی پوسته را ایجاد کند ثبت می شود، یک مطالعه نشان می دهد که ارتباط منفی قوی بین اندازه گیری شکستگی استحکام پوسته توسط فشار شبه استاتیک و درصد ترک ها وجود دارد (ویلز 1967) بدشکلی پوسته ممکن است غیرمخرب باشد و توسط اندازه گیری فاصله پوسته تحت فشار قبل از شکستگی حساب شود. (ویزی و همیلتون 1977) مقدار ضخامت پوسته تخم مرغ با استحکام پوسته ارتباط دارد. وزن پوسته ممکن است به وسیله باز کردن شکستگی های تخم مرغ اندازه گیری شود از روی دقت تکه های پوسته را شسته آنها را خشک کرده و سپس وزن پوسته را اندازه گیری کنید.

وزن پوسته را سپس می توان نسبت به وزن تخم مرغ برآورد کرده و درصد مقدار پوسته را بدست آورد. ضخامت پوسته ممکن است توسط معیار مناسبی اندازه گیری شود و معمولاً اندازه گیری روی سه قسمت پوسته که از اطراف تخم مرغ برداشته شده صورت می گیرد. در موسسات آزمایشگاهی، یک مقیاس براساس (مدل میتیوتوو  10- 2109) روی صفحه مدرج دستگاه اندازه گیری مقیاس در یک چهارچوب نصب شده و برای اندازه گیری ضخامت پوسته استفاده می شود.

استحکام پوسته تخم مرغ فقط توسط مقدار پوسته موجود تعیین نمی شود بلکه توسط کیفیت ساختمان پوسته نیز تعیین می شود. مطالعه ای درباره کیفیت ساختمان تخم مرغ وجود دارد به این صورت که توسط ارزیابی (ساختمان فضایی سه بعدی) پوسته تخم مرغ زیر میکروسکوپ الکترونی هدایت شده و توسط سولومون (1991) رابرت وبرک پول (1995-94-1993) و نیز تیال (1999) شرح داده می شود.

رویدادهای وزن پوسته، مقدار سن پوسته و ضخامت پوسته خوب بود. ولی شکستگی استحکام پوسته نسبتاً ضعیف و تعریف احتمالاً نادرستی از (ساختمان سه بعدی پوسته) نامناسب است و در کل ساختن پوسته با کیفیت خوب مناسب می باشد.

تکنیکهای جدید از قبیل اندازه گیری سختی پوسته تخم مرغ، رشد یافتن علم در همه زمان ها و مقایسه آن با اندزه گیری سنتی استحکام پوسته تخم مرغ وجود دارد. (دی کتی لایر 2000) این موسسات موضوعاتی متفاوت و بیرون از اندازه گیری استحکام پوسته تخم مرغ را انجام داده و چیزهای متفاوت اندکی را اندازه گیری می کنند.

فاکتورهای موثر بر کیفیت پوسته تخم مرغ

نژاد و پرنده:

نتیجه انتخاب ژنتیک نژادهای مختلف مرغ تخمگذار تغییرات معنی داری در کیفیت پوسته تخم مرغ، اندازه تخم مرغ و تولید آن دارد. (کورتیس 1985) و تفاوت واضحی بین پرنده های مدرن تجاری و نژادهای سنتی مرغ تخمگذار وجود دارد. (هاکینگ 2003) انتخاب برای یک مشخصه از قبیل تولید یا وزن تخم مرغ می تواند روی دیگر مشخصات تخم مرغ از قبیل کیفیت پوسته تخم مرغ اثر بگذارد.

(پوچن پوئل 1996)، برنامه های انتخاب ژنتیکی نیاز به مانیتور داشته تا محدوده صفاتی که بهبود یک صفت ژنتیکی را تضمین می کند و هزینه بر نسبت دیگر صفاتی که اثرات مهمی روی آن می گذارد را مشخص کند.

وزن پرنده:

تعدادی از مطالعات نشان می دهد که کیفیت پوسته تخم مرغ در پرنده های مسن تر کاهش پیدا می کند(نیوز 1986- رولاند 1975- رولاند 1976- رابرات و بال 2004) اندازه تخم مرغ با افزایش سن مرغ افزایش می یابد و در همان زمان وزن پوسته افزایش یافته یا ثابت می ماند. هر دو روش، افزایش در وزن تخم مرغ با نسبت افزایش وزن پوسته همراه نیست و نسبت وزن پوسته به وزن تخم مرغ با نسبت افزایش وزن پوسته همراه نیست و نسبت وزن پوسته به وزن تخم مرغ (اغلب رجوع می شود به مقدار پوسته) کاهش می یابد. تعدادی مدرک وجود دارد که ناتوانی مرغ را در افزایش تولید پوسته به فعالیت (25- هیدروکسی کو لی کال سی فرول- 1- هیدروکسی لاز) و یک آنزیم که در تعادل حیاتی کلسیم درگیر است وابسته می داند (جانر 1986، الاروسی 1994).

دستکاری رژیم غذایی اندازه تخم مرغ را کاهش می دهد و ممکن است باعث بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ در مرغ های مسن شود (کشاورزی 2003) از این رو تعدادی مکمل در بهبود کیفیت پوسته در مرغ های مسن موثر است (ماجی 2003)

تولک بری

تاثیر دوباره ای روی کیفیت پوسته تخم مرغ دارد و می تواند توسط مراحل مختلف تحریک تولک بری درجه قبلی آن را برگرداند (اهمر 2003- بری 2003) نتیجه این تغییرپذیری وابستگی طبیعی و غریزی تولک بری و سن پرنده می باشد.

رولند وبریک (1983) گزارش دادند که تولک بری برای پرنده های مسن و دیگر از کار افتاده ها فایده نداشته و اثر آن زیاد طول نمی کشد و باید به طبیعت نسبتاً زودگذر و کیفیت پوسته رجوع کنیم. (لی 1986- آبوسریوا و کارونا جیوا 1985- کارونا جیوا 1989- الباتشان 1994)

تغذیه:

 هر پوسته تخم مرغ شامل 3 گرم کلسیم است. بنابراین جیره غذایی مرغ ها باید دارای کلسیم کافی باشد تا بتواند تاثیر کافی را بگذارد، دلایلی در برخورد با استفاده از ذرات ریز کلسیم وجود دارد اگر چه که توافق عام به وجود آمده که 75-50% از کلسیم باید به صورت درشت بوده (به قطر 5-2 میلی متر) و باقی مانده در آن پودر می باشد (نیز 1999).

تهیه ذرات بزرگتر (سنگ ریزه پوسته) نشان داده که موثر و سودمند بوده است اما همیشه با سیستم تغذیه خودکار سازگار نیست. بعضی از موسسات که با سنگ آهک و پوسته صدف با هم مخلوط شوند (ریچیر 1999). فسفر ناکافی در جیره ممکن است باعث از بین رفتن مواد معدنی اسکلت در مرغ های تخمگذار شود. نسبت کلسیم به فسفر در جیره غذایی و بالا بودن سطح فسفر ممکن است برای جذب کلسیم از روده مزاحمت ایجاد کند و در نتیجه کیفیت پوسته را کاهش دهد. (ورمن و جاتارانن 2001). احتیاجات کلسیم و فسفر به نظر می رسد که روی وزن پرنده و از جمله دیگر چیزها تاثیر می گذارد. (بار 2002، سهیل و رولند 2002) باید اضافه کرد که ملاحظات محیطی در نتیجه فاشر با کاهش سطح فسفر در جیره مخصوصاً در مقداری از جمعیت های متراکم گله ها می تواند سودمند باشد.

سطوح کلسیم در تغذیه در طول دوره پرورش نیاز به افزایش یافتن دارد. 7 تا 15 روز اول و تا ظهور اولین تخم مرغ باید ادامه پیدا کند (رولند و برایان 1994). مدارکی وجود دارد مبنی بر اینکه تهیه کلسیم اضافی همچنین به زودی می تواد باعث جلوگیری اثر آن روی کلیه شود حتی اگر سطوح فسفر جیره نیز پایین باشد (راو 1994) به هر حال این خیلی مهم است که اگر کلسیم در ابتدا به حد کافی تهیه و اضافه نشده باشد این عمل ممکن است باعث شود که برای مدت طولانی روی سوخت و ساز کلسیم اثر ایجاد نشده و کلسیم نیز در استخوان ذخیره نشود (نیوز 1999 و رولند برایان 2000).

ویتامین ها از قبیل ویتامین D متابولیت هیدروکسی ویتامین D₃ است که از تبدیل شدن به فعالیت بیولوژیکی از ویتامین D₃ در بدن پرنده به وجود می آید و فعلاً از راه بازرگانی قابل دسترس بوده و ممکن است باعث ثبات و با ارزش کردن شود.

سطوح کافی ویتامین C برای سلامتی و خوب و نرمال بودن ضروری بوده و همچنین به آرام کردن اثرات استرس کمک می کند (داقیر 1995). همچنین مدرکی وجود دارد مبنی بر اینکه مکمل ویتامین E با شرایط استرس گرمایی همکاری می کند (بولینگریل 1998). سطوح پایین ویتامین A ممکن است انتشار لکه های خونی را افزایش دهد که کاهش یافتن کیفیت درونی تخم مرغ را نیز باعث می شود. بیکر و بیارس 1973، پنیگل و جرج 1997)

کیفیت آب ممکن است روی کیفیت تخم مرغ اثر بگذارد. آب شامل سطوح بالای الکترولیتها است. نوشیدن آب شور ممکن است مدت طولانی اثر منفی روی کیفیت پوسته تخم مرغ بگذارد (بال ناو و یوزیلیوتیز 1987). به هر حال واردات نژادهای مرغ تخمگذار به نظر نمی رسد که نسبت به نژادهای استرالیایی مستعد این اثرات باشند. آب تهیه شده برای پرنده ها همچنین باید بهداشتی بوده و مطمئن باشیم که بیماری از این راه به پرنده ها سرایت نکند. دمای آب تهیه شده برای مرغ های تخم گذار مخصوصاً در طول آب و هوای گرم خیلی مهم است. به نظر می رسد که مصرف آب مرغ ها کاهش یافته یا ممکن است حتی نوشیدن قطع شود، اگر آب بدست آمده خیلی داغ باشد.

مطالعات نشان می دهد که تهیه آب نوشیدنی سرد می تواند کیفیت پوسته تخم مرغ را در شرایط استرس حرارتی بهبود بخشد (گلاتز 1993)

جیره غذایی حاوی سطوح بالای پلی ساکاریدهای غیرنشاسته ای NSP باعث افزایش چسبندگی روده شده و مقدار زیادی آب را نگهداشته باعث چسبناک و آبکی شدن فضولات می شود. استفاده از NPS کم ارزش و آنزیم های خوردنی و استفاده در زمان به هم زدن جیره می تواند باعث کم کردن این مشکلات شود. (جاست و هافس 1997) در سالهای اخیر آنزیم های خوردنی به جیره غذایی مرغ های تخمگذار اضافه می شود و بیشتر سعی می کند رطوبت فضولات را کاهش داده و به مدیریت نتیجه بخش مشکلات منجر شود.

یک مطالعه هدایت شده در دانشگاهی از انگلستان نشان داده که تهیه و اضافه کردن آنزیم های تجاری در تغذیه طیور نه تنها باعث بهبود حجم رطوبت در شرایط مختلف شده بکله باعث بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ در جیره های حاوی گندم و جو نیز می شود. (رابرت 1999) به هر حال این مطالعه همچنین نشان داد که اضافه کردن این آنزیم ها به جیره باعث کاهش واحد هاگ می شود. نشان دادن اثر منفی این پتانسیل در استفاده از این آنزیم های خوراکی در جیره مرغ های تخمگذار نیاز به نمایش دادن دارد.

فیتاز در جیره غذایی طیور استفاده می شود و پخش محدود فیتاز فسفر باعث کاهش سطوح فسفر در سیال خروجی می شود. نشان داده شده که مکمل فیتاز باعث بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ می شود و اثر مکمل فیتاز باعث بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ می شود و اثر مکمل فیتاز توسط سطوح کلسیم و فسفر غیر فیتازی در جیره غذایی تعدیل شده است. (هاتن 2001، جام 2003، کشاورزی 2003، لیم 2003) جیره غذایی طیور استرالیایی بطور نمونه شامل بیش از 15% پودر گوشت بوده و بنابراین معمولاً استفاده فسفر محدود نمی شود.

به هر حال مدارک جدیدی درباره اثر همکاری فیتاز و اکسیلاناز در هنگام بهم زدن جیره بر مبنای گندم وجود دارد. (راوین دران 1999) و توجه به استفاده فیتاز را در جیره مرغ های استرالیایی تضمین می کند. در ادامه با ید به این اشاره کرد که این امکان وجود دارد که در آینده در جیره های طیور از پودر گوشت به میزان کمتری استفاده شود.

آلودگی جره با مایکوتوکسین باعث کاهش تولید و کیفیت پوسته تخم مرغ می شود به هر حال محتمل است که این ها اثرات غیرمستقیمی از راه کاهش ورودی غذا یا آلودگی غذا روی پرنده می گذارند (ساک سوپیت 1989) تعدادی از مرغ ها در نتیجه داشتن ژن ارثی، انباشتن مقدار معنی داری تری متیل آمین (TMA) در تخم مرغ در نتیجه باعث طعم و بوی نامطبوع ماهی غیرقابل قبولی در تخم مرغ می شود.

علت ناتوانی مرغ ها در اکسید تری میتل آمین اجزای موجود در غذا از قبیل پودر کلزا و پودر ماهی  می باشد. (پنیگل و جیروچ 1997)

استرس

استرس عمومی

نوع استرس می تواند بر روی کیفیت پوسته تخم مرغ تاثیر بگذارد. زمانی که پیش از اوج تولید جمعیت گله افزایش یابد می تواند اثرات سوء خود را به روی شکل ظاهری تخم مرغ بگذارد. (درومینی 1985) برخی از دانشمندان پس از بررسی شکل ظاهری تخم مرغ به این نتیجه رسیدند که تحلیل رفتن غدد ترشح کنند باعث تغییر در شکل کلی پوسته تخم مرغ می شود.

همچنین استرس می تواند باعث تاخیر در زمان تخمگذاری شده موقعی که تخم مرغ ها نگهداری می شوند و این می تواند میزان شیوع نوار سفید و چسبناکی یک طرف تخم مرغ را افزایش دهد (ری نارد و ساوری 1999) نوار سفید تخم مرغ در اثر نگه داشتن بیشتر از معمول زمان تخمگذاری به وجود آمده در صورتی که چسبناکی یک طرف تخم مرغ نیز در اثر وارد شدن ترشحات غده پوسته در حالی که اولین تخم مرغ هنوز در آنجا وجود دارد به وجود می آید. تجدید تنش یا جلوگیری از ورود به جعبه آشیانه که پرنده ها معمولاً به آن دسترسی دارد باعث افزایش شیوع گرد و غبار کلسیم، نوار سفید، چسبناکی یک طرف و بدشکلی تخم مرغ ها می شود (هاگس 1985، ری نارد رساوری 1999)

حتی دستکاری پرنده هایی که مورد استفاده نیستند این دستکاری می تواند باعث افزایش شیوع ترک های تخم مرغ شود. (هاگس و بلک 1976). تعداد زیادی از اثرات زیان آور استرس عمومی روی کیفیت تخم مرغ می تواند با تزریق آدرنالین کاهش یابد (هاگس 1986، سولومون 1987)

استرس حرارتی:

تجربه نشان داده است که درجه حرارت در بیشتر قسمت های استرالیا و همچنین در دیگر کشورها در طول تابستان بالا بوده در نتیجه باعث تولید تخم مرغ های کوچکتر شده و کیفیت پوسته را از طریق مراحل فیزیولوژیکی که در بدن پرنده اتفاق می افتد کاهش می دهد (برای مثال یوزاراین 2001) استرس حرارتی باعث کاهش در غذای ورودی شده و حضور کلسیم در خون را برای شکل گیری پوسته تخم مرغ محدود می کند. آن همچنین ممکن است فعالیت کربنیک آنهیوراز آنزیمی که در نهایت باعث تشکیل بی کربناتی شده که در ترکیب کربنات پوسته تخم مرغ شرکت دارد را کاهش می دهد. بنابراین استفاده مکمل بی کربنات سدیم در طول ا سترس حرارتی ممکن است کیفیت پوسته تخم مرغ را بهبود بخشد. شیوه تغذیه در آب وهوای داغ باید مورد توجه قرار گیرد تا مطمئن شویم که پرنده سطوح کافی مواد مغذی ضروری را دریافت می کند.

فرمول جیره غذایی باید با مصرف غذا مطابقت داشته باشد و موقعی که پرنده در طول خنک ترین زمان روز میل بیشتری دارد باید تشخیص داده شود. اضافه کردن چربی به جیره غذایی در طول آب و هوای داغ ظاهراً از طریق مکانیزهایی می تواند اثرات سودمندی داشته باشد.

مهیا کردن کلسیم در جیره احتمالاً موجب اثراتی شده که توانایی پرنده را در تولید پوسته تخم مرغ با کیفیت در تحت شرایط داغ افزایش می دهد و به نظر می رسد که اگر نصف کلسیم موجود در جیره غذایی بصورت ذرات درشت آماده شوند می توان کیفیت پوسته تخم مرغ را در شرایط استرس حرارتی پرنده بهبود بخشید. به هر حال باید به این اشاره کنیم که هیچ مدرکی وجود ندارد که سودمندی افزایش بیش از حد کلسیم موجود در جیره را تایید کند.به نظر می رسد که فسفر مورد نیاز پرنده تخم گذار در درجه حرارت داع محیط اندکی افزایش پیدا کند، دیگر علاج های جیره غذایی سعی در آرام کردن اثرات منفی استرس حرارتی شامل اضافه کردن کربنات سدیم به جیره و تکمیل الکترولیت های رژیم غذایی و اضافه کردن آلومینوسیلیکاتها است. به هر حال نتیجه استفاده از این افزودنی ها متغیر است. همان طور که قبلاً ذکر شد آماده کردن آب نوشیدنی سرد می تواند در آرام کردن اثرات استرس حرارتی موثر باشد.

بیماری:

گزارش شده است که تعدادی از بیماریها روی کیفیت پوست تخم مرغ اثر می گذارد، هیچ بیماری با سلامتی پرنده سازش ندارد و ممکن است باعث نقص در تخم مرغ و پوسته آن به صورت  غیرمتسقیم شود.در نشریه اسپک من تعدادی از بیماری ها و اثرات آنها روی کیفیت تخم مرغ خالص بسیار خوبی از بیماریهای موجود در چارلتون وجود دارد. هیچ عامل بیماریزای در بافت تناسلی رشد نمی کند ولی می تواند باعث مشکلاتی در شکل گیری پوسته تخم مرغ شود.

برونشیت عفونی گزارش شده که می تواند باعث کم رنگ شدن و گاهی اوقات وجود چین و چروک در پوسته تخم مرغ شود. سندرم کاهش تولید تخم مرغ به خوبی می تواند باعث کاهش در تولید شده و ممکن است کم رنگ شدن پوسته تخم مرغ و دیگر بدشکلی هایی از قبیل نرم شدن پوسته و خشن شدن آن را به وجود آورند. بیماری های دیگری که ممکن است باعث کاهش تولید شوند عبارتند از: بیماری نیوکاسل، آنفولانزای مرغی، آنسوفالومیلپت مرغی و مایکوپلاسماگالی سپتیکم.

سیستم تولید:

نوع سیستم تولید ممکن است روی کیفیت پوسته تخم مرغ اثر بگذارد. به هر حال بزودی مشکل تخم مرغ های ترک دار با استفاده از سیستم های قفس از بین خواهد رفت و باید طراحی درستی در مورد قفس ها اعمال شود که شامل تسلیم نگهدارنده تخم مرغ و جدارهای اطراف آشیانه که روی هم لانه های تخم گذاری را تشکیل می دهند خواهد بود.

مقایسه شیوه های مختلف سیستمهای تولیدی باید انجام شود. ساختارهای متفاوتی برای آزمایش نقصان در ثبات دائمی نگهداری تخم مرغ وجود دارد. مشکلات زیادی در کیفیت پوسته تخم مرغ در سیستم های مختلف گزارش شده است که می تواند نتیجه ناتوانی در تامین جیره غذایی متعادل برای مرغ ها باشد. براساس تحقیق هایی که گزارش  شده اثر تراکم قفس روی مشکلات کیفیت پوسته را نشان می دهد. در حالی که در دیگر گزارشات تراکم هیچ اثری روی این کیفیت ندارد.

محصول اختصاصی:

 مقداری از مواد معدنی به مقدار کم لازم اند، این ها شامل روی و منگنز هستند که عمل کوفاکتورها و فعال ساز را برای آنزیم ها انجام داده و آنها را در شکل گیری پوسته تخم مرغ شرکت می دهند. کارایی و اثر مواد معدنی به دنبال بلعیدن صورت می گیرد و می توان از آنها در جیره غذایی مرغ های تخمگذار استفاده کرد.

محصولاتی اختصاصی هستند که مواد معدنی که در آنها قرار دارد برای پرنده قابل دسترسی باشد و باعث بهبود وضعیت آن شود.

برای مثال این محصولات شامل پوسته تخم مرغ، آهن تخم مرغ که برای سلامتی همه حیوانات در استرالیا استفاده می شود. بوستر تخم مرغ هستند. پیش بینی می شود که اثر مواد معدنی تهیه شده در نهایت باعث بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ شود.

به هر حال همیشه ممکن نیست بهبودی حاصل شود بنابراین باید در ادامه به دقت ارزش هایی از قبیل نیاز تولید در ارتباط با سود نهایی مورد رسیدگی قرار گیرد.

کیفیت درونی تخم مرغ

قسمتهای درونی تخم مرغ شامل زرد و سفیده یا آلبومین است . کیفیت درونی تخم مرغ با چندین روش اندازه گیری می شود. یک  تخم مرغ با کیفیت باید برون نقص های درونی از قبیل لکه های خونی، لکه های رنگیزه ای و لکه های گوشتی باشد، تعدادی از ماشین های درجه بندی تجاری دارای تجهیزاتی برای کشف عیبهای تخم مرغ هستند.

کیفیت زرده از مولفه های تاثیرگذار در کیفیت درونی تخم مرغ است. دو جزء موثر در کیفیت زرده، رنگ زرده و غشای دور زرده که زرده را احاطه کرده می باشد. اگر غشای دو زرده ضعیف باشد (در یک تخم مرغ مسن) زرده به آسانی متلاشی می شود. تقاضا می برای رنگ زرده به طور قابل ملاحظه ای متغیر بوده و به قسمتهای مختلف جهان و رنگدانه ها بستگی دارد و معمولاً یکی از آنها یا ترکیبی از آنها ممکن است در رسیدن به رنگ زرده مطلوب موثر باشند.

در استرالیا رنگ زرده ای را که مقیاس راچ آن در حدود 11 باشد ترجیح می دهند. به هر حال رنگ زرده روشن تر یا تاریک تر در کشورهای دیگر ترجیح داده می شوند. در کشورهایی نظیر سوئد اجازه استفاده از زرده های دارای رنگیزه مصنوعی داده نمی شود. کیفیت آلبومین معمولاً به وسیله ارتفاع آلبومین معمولاً معکوس است نسبت به واحد هاگ و فرمول محاسبه واحد هاگ از رابطه زیر پیروی می کند:

H.U = Haugh   units

H = albumen    height in mm

G = 32.2

W = Weight of whole egg in grams

به هر حال درستی واحد هاگ پرسشی همیشگی است زیرا فاکتورهای دیگری نظیر سن، نژاد پرنده و ذخیره شدن تخم مرغ اثراتی را روی کیفیت آلبومین می گذارند.

ترکیب آلبومین:

ارتفاع آلبومین و واحد هاگ توسط غلظت و ضخامت آلبومین اندازه گیری می شود. مشکلات جاری در استرالیا با کیفیت درونی تخم مرغ درگیر بوده و اغلب باعث کاهش غلظت و نازکی آلبومین می شود. آلبومین تخم مرغ در حدود 12% پروتئین دارد که قسمتهای اصلی آن اُ آلبومین (54%) – ovomucoid (13%) -   and  (11%) -  ovomucin (%3- 1.5) و lysozym (%3.5) می باشد. همه به جز لیزوریم گلیکو پروتئین هستند.

معلوم است که تعداد زیادی پروتئین کوچک در آلبومین وجود دارد اما فقط تعداد کمی از آنها قابل شناسایی هستند. رابینسون، لی چان و ناکای تحقیق جامعی درباره کیفیت آلبومین تخم مرغ و تغییراتی که در طول ذخیره شدن اتفاق می افتد تهیه کرده اند.

شما می توانید ادامه این مقاله را در عناوین مطالب وبلاگ (آرشیو) مشاهده ک